(in Polish) Problemy kultury krajów regionu (I) - Białoruś, Litwa, Polska

Celem przedmiotu jest ukazanie specyfiki kultury Białorusi, Litwy i Polski, czynników kształtujących ich swoistość oraz tych, które decydują o złożoności i niejednorodności przez pryzmat najistotniejszych w ich rozwoju problemów. Zajęcia są również próbą ukazania wzajemnego oddziaływania na przestrzeni wieków kultur tych obszarów.

Na zajęciach w I semestrze omówione zostaną następujące problemy:

1. Problem etnogenezy narodu białoruskiego, litewskiego i polskiego. Geneza języka białoruskiego, litewskiego i polskiego, Wzajemne oddziaływanie języków narodów-sąsiadów.

2. Folklor białoruski, litewski i polski – cechy charakterystyczne.

3. Rola religii w kulturowym procesie Białorusi, Litwy i Polski. Wzajemny wpływ pogaństwa i chrześcijaństwa.

4. Chrześcijaństwo rzymskie i bizantyjskie w kulturze materialnej na obszarze litewsko-białoruskim i polskim w okresie średniowiecza.

5. Budowanie sojuszu politycznego w regionie czyli unia polsko-litewska w 1385 r.

6. Oddziaływanie kultury polskiej na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XV i XVI wieku.

7. Kultura i sztuka barokowa na ziemiach litewsko-białoruskich. Wpływy baroku polskiego na ziemiach WKL.

8. Rozwój kultury duchowej i materialnej w Wilnie - dzieje stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego od jej powstania do upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

9. Rzeczypospolita Obojga Narodów jako państwo wielu kultur. Żydzi, Tatarzy, Karaimi (życie codzienne, religia, oświata).

10. Idee oświecenia a reformy systemu edukacji w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim w XVIII wieku.

11. Uniwersytet Wileński (Cesarski Uniwersytet Wileński) w latach 1803-1832 - wykładowcy, studenci, działalność organizacyjna.

12. Dziedzictwo kulturowe polsko-litewsko-białoruskie w twórczości Adama Mickiewicza.

13. Między powstaniem listopadowym a styczniowym – przemiany na ziemiach polsko-litewsko-białoruskich w latach 1830-1864.

14. Ruchy narodowościowe na ziemiach białorusko-litewsko-polskich od schyłku XIX wieku do wybuchu I wojny światowej.

Katarzyna Błachowska, Wiele historii jednego państwa. Obraz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1569 roku w ujęciu historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich, litewskich i białoruskich w XIX wieku, Warszawa 2009.

Henry Chadwick, Historia rozłamu Kościoła wschodniego i zachodniego, Kraków 2009.

Andrzej Chwalba, Historia Polski 1795-1918, Kraków 2001.

Karol Estreicher, Historia sztuki w zarysie, Kraków 1990.

Roman Grodecki, Stanisław Zachorowski, Jan Dąbrowski, Dzieje Polski średniowiecznej, Kraków 2011.

Marian Kallas, Historia ustroju Polski X-XX w., Warszawa 1997.

Zigmantas Kiaupa, Juratė Kiaūpienė, Albinas Kuncevičius, Historia Litwy od czasów najdawniejszych do 1795 roku, Warszawa 2008.

Juliusz Kłos, Wilno, Wilno 1937.

Artur Konopacki, Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku, Warszawa 2010.

Tadeusz Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, 2007.

Poczet królów i książąt polskich, red. Andrzej Garlicki, Warszawa 1991.

Jan Tyszkiewicz, Z historii Tatarów polskich 1794-1944, Pułtusk 2002.

Katarzyna Węglicka, Białoruskie ścieżki. Gawędy kresowe, Warszawa 2006.

Katarzyna Węglicka, Wędrówki kresowe. Gawędy o miejscach, ludziach i zdarzeniach, Warszawa 2006.

Zbigniew Wójcik, Historia powszechna wiek XVI-XVII, Warszawa 2008.

Władysław Zahorski, Podania i legendy wileńskie, Gdańsk 1991.

oraz inne publikacje podane na zajęciach.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza]

1) zna i rozumie w stopniu podstawowym specyfikę różnych modeli kultury w ujęciu antropologicznym (tradycyjna, szlachecka, mieszczańska, masowa), procesy ich transformacji i wzajemne powiązania oraz emanacje w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii Polski (K1_W03; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości (K1_W07; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

[Umiejętności:]

1) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

2) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

3) potrafi przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju Białorusi, Litwy i Polski do przełomu XIX i XX wieku; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

1) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)

2) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR)

Zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.):

1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa (§ 9 ust. 2).

2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot (§ 2 ust. 4)

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, które należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami przedstawionymi przez prowadzącego.

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w niej podczas co najmniej 50% zajęć.

Przewidziana jest także prezentacja na temat zadany przez prowadzącego.

Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (40%).

Prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Zaliczenie ustne z treści zajęć (40%).

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+