(in Polish) Problemy kultury krajów regionu (I) - Ukraina

Zajęcia stanowią kontynuację przedmiotu Historia kultury krajów regionu. Ich celem jest ukazanie specyfiki kultury Ukrainy, czynników kształtujących historycznie i współcześnie jej swoistość oraz tych, które decydują o jej złożoności i niejednorodności przez pryzmat najistotniejszych w jej rozwoju problemów.

Celem zajęć jest ukazanie specyfiki kultury Ukrainy, czynników kształtujących historycznie jej swoistość oraz tych, które decydują o jej złożoności i niejednorodności. Poszczególne aspekty kultury Ukrainy omawiane są przez pryzmat wybranych zjawisk i procesów społecznych, narodowotwórczych, etnolingwistycznych, literackich, artystycznych i ideologicznych, postrzeganych tu w wymiarze ich wpływu na kształt kultury. Wszystkie wymienione ujęcia spajać ma w ramach zajęć przyjęcie perspektywy antropologicznej jako źródła kategorii i metod opisu i analizy omawianych płaszczyzn kultury. Poruszana problematyka przedstawiana jest również w kontekście problemów charakterystycznych dla całej Europy Środkowo-Wschodniej. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego

Omówione zostaną następujące problemy:

1. Problem etnogenezy narodu ukraińskiego. Główne koncepcje pochodzenia narodu ukraińskiego. Spuścizna kulturowa Rusi Kijowskiej w kulturze ukraińskiej.

2. Religia w kulturowym procesie Ukrainy. Wzajemny wpływ pogaństwa i chrześcijaństwa jako „dialog kultur”.

3. Problem wpływu kulturowej spuścizny Bizancjum na kulturę Ukrainy.

4. Problem genezy języka ukraińskiego. Kwestia języka ukraińskiego we współczesnym dyskursie kulturowym na Ukrainie.

5. Folklor a kultura ukraińska. Folklor kalendarzowy, rodzinno-obrzędowy, epicki i polityczny.

6. Literatura staroruska – problem autentyczności i fikcji, kontrowersje związane ze średniowiecznymi kronikami.

7. Problem „ciemnych wieków” w dziejach kultury ukraińskiej.

8. Problem kanonu w ikonopisaniu ukraińskim. Od ikony południoworuskiej do ikony ukraińskiej: geneza, symbolika, ewolucja.

9. Unia kościelna w Brześciu (1596 r.) jako wyzwanie i szansa dla kultury ukraińskiej.

10. Świat idei i wyobrażeń Ukraińców w „długim wieku” XVII a jego obraz w kulturze ukraińskiej.

11. Klasycyzm – czy był na Ukrainie „niepełny”?

12. Romantyzm ukraiński w kontekście Romantyzmu europejskiego.

13. Strategie przetrwania kultury ukraińskiej w drugiej połowie XIX w.

14. Literatura ukraińska końca XIX-pocz. XX w. jako swoiste „państwo ukraińskie”.

15. „Kocham piękno jak Ukrainę!” – specyfika modernizmu ukraińskiego.

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zaliczenia ustnego – 30 godzin (1 ECTS)

1) Chrześcijańskie święta i święci w życiu duchowym Ukraińców na przełomie tysiącleci, red. W. Mokry, Kraków 2001

2) Michał Janocha, Ukraińskie i białoruskie ikony świąteczne w dawnej Rzeczypospolitej. Problem kanonu,. Warszawa 2001

3) Chynczewska-Hennel T., Świadomość narodowa szlachty ukraińskiej i kozaczyzny od schyłku XVI do połowy XVII w. PWN 1985.

4) Słowo o bogu i człowieku. Myśl religijna Słowian Wschodnich doby staroruskiej. Wybrał, przełożył i opracował Ryszard Łużny, Kraków 1995

5) Podskalsky G., Chrześcijaństwo i literatura teologiczna na Rusi Kijowskiej (988-1237), Kraków 2000

6) Mironowicz A., Bractwa cerkiewne w Rzeczypospolitej. Białystok 2003

7) Mokry W., Od Iłariona do Skoworody. Antologia poezji ukraińskiej XI-XVIII w., Kraków 1996.

8) M. Jakobiec, Literatura ukraińska [w:] Dzieje literatur europejskich, pod red. W. Floriana, t III cz. I, Warszawa 1989.

9) Kozak S., U źródeł romantyzmu i nowożytnej myśli społecznej na Ukrainie, Wrocław 1978.

10) Kozak S., Ukraińscy spiskowcy i mesjaniści. Bractwo Cyryla i Metodego, Warszawa 1990.

11) Mokry W., Literatura i myśl filozoficzno-religijna ukraińskiego romantyzmu. Szewczenko, Kostomarow, Szaszkiewicz, Kraków 1996

12) Łesiów M., Rola kulturotwórcza ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej, Lublin 1995

13) Kornijenko A., Ukraiński modernizm, Kraków 1998.

Ponadto literatura ustalana w trakcie zajęć, dostosowana do podjętej tematyki.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w stopniu podstawowym specyfikę różnych modeli kultury w ujęciu antropologicznym (tradycyjna, szlachecka, mieszczańska, masowa), procesy ich transformacji i wzajemne powiązania oraz emanacje w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii Ukrainy (K1_W03; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości (K1_W07; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

[Umiejętności:]

1) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

2) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

3) potrafi przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju Ukrainy do przełomu XIX i XX wieku; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury Ukrainy, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

1) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)

2) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR)

Zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.):

1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa (§ 9 ust. 2).

2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot (§ 2 ust. 4)

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, które należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami przedstawionymi przez prowadzącego.

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.

Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia

Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (40%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Zaliczenie ustne (40%).

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+