(in Polish) Problemy kultury krajów regionu (II) - Ukraina

Zajęcia stanowią kontynuację przedmiotu Problemy kultury krajów regionu (I) - Ukraina. Ich celem jest ukazanie specyfiki kultury Ukrainy, czynników kształtujących historycznie i współcześnie jej swoistość oraz tych, które decydują o jej złożoności i niejednorodności przez pryzmat najistotniejszych w jej rozwoju problemów.

Celem zajęć jest ukazanie specyfiki kultury Ukrainy, czynników kształtujących historycznie jej swoistość oraz tych, które decydują o jej złożoności i niejednorodności. Poszczególne aspekty kultury Ukrainy omawiane są przez pryzmat wybranych zjawisk i procesów społecznych, narodowotwórczych, etnolingwistycznych, literackich, artystycznych i ideologicznych, postrzeganych tu w wymiarze ich wpływu na kształt kultury. Wszystkie wymienione ujęcia spajać ma w ramach zajęć przyjęcie perspektywy antropologicznej jako źródła kategorii i metod opisu i analizy omawianych płaszczyzn kultury. Poruszana problematyka przedstawiana jest również w kontekście problemów charakterystycznych dla całej Europy Środkowo-Wschodniej.

Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego

Omówione zostaną następujące problemy:

1. Rodzina, pokrewieństwo, małżeństwo

2. Rodzina, pokrewieństwo, małżeństwo: przykłady wytworów kulturowych

3. Śmierć i kultura funeralna

4. Śmierć i kultura funeralna: przykłady wytworów kulturowych

5. Nazwa własna i pojęcie ojczyzny

6. Nazwa własna i pojęcie ojczyzny: przykłady wytworów kulturowych

7. Czas i kalendarz

8. Czas i kalendarz: przykłady wytworów kulturowych

9. Obrzędy doroczne: zima, wiosna

10. Obrzędy doroczne: lato, jesień

11. Struktura społeczna i awans społeczny

12. Struktura społeczna i awans społeczny: przykłady wytworów kultury

13. Miasto nowoczesne

14. Miasto nowoczesne: przykłady wytworów kultury

15. Stereotyp Polaka i Rosjanina

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zaliczenia ustnego – 30 godzin (1 ECTS)

1. Павлюк С.П., Українське народознавство, Київ 2006, s. 197-230 (Сім’я та сімейний побут).

2. Нечуй-Левицький І., Кайдашева сім'я, 1878 (lub późniejsze wydania), (fragment wskazany przez wykładowcę).

3.1. Tomczyk R., Zwyczaje pogrzebowe i usługi pogrzebowe polskiego Lwowa na przełomie XIX i XX wieku, „Historia Slavorum Occidentis”, 2014, nr 4 (15), s. 71-87, doi: 10.15804/hso170404.

3.2. Козулько А. Смерть, похорон і переховання Шевченка в Україні [w:] Жулинський М. Г. (голов. ред. кол.) Шевченківська Енциклопедія в 6 томах, Київ 2015, т. 5, с. 852-863.

4. Ільків Я., «Похорони воїнів мають значення не лише для їхніх родин». Що варто знати про українські традиції прощання із загиблими, „Hromadske”, 09.09.2023, dostęp zarchiwizowany: (https://web.archive.org/web/20231003045622/https://hromadske.ua/posts/pohoroni-voyiniv-mayut-znachennya-ne-lishe-dlya-yihnih-rodin-sho-varto-znati-pro-ukrayinski-tradiciyi-proshannya-iz-zagiblimi).

5.1. Ossowski S., Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, [w:] tegoż, O ojczyźnie i narodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984, s. 15-46.

5.2. Hrycak J., Ukraina. Wyrwać się z przeszłości, przeł. Kotyńska K., Majewska-Grabowska J., Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2023, s. 27-58.

6.1. Łesiów W., Batkiwszczyna, witczyzna, ridnyj kraj. Ojczyzna w języku ukraińskim, [w:] Barmiński J. (red.), Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej Lublin 1993, s. 93-104.

6.2. Мудрий М., Понняття “наша земля” / “наш край” в українському русі Галичини ХІХ – початку ХХ століття, [w:] Сухий О. (упоряд.), Шлягами історії. Науковий збірник історичного факультету ЛНУ ім. І. Франка. На пошану професора Костянтина Кондратюка, Львівський національний університет імені Івана Франка, Львів 2004, s. 160-177.

7.1. Chynczewska-Hennel, T. Z polemik XVII-wiecznych. Głos w sprawie kalendarza Kasjana Sakowicza, „Latopisy Akademii Supraskiej”, 2013, t. 4 Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty, s. 91-101.

7.2. Wereda D., Biskupi uniccy wobec reform kalendarza w drugiej połowie XVIII wieku, “Roczniki Humanistyczne”, 2011, t. 59, z. 2, s. 147-169.

8. Огульчанський Б., Історичне значення календаря: основа уявлення про світ і важлива опора релігійної ідентичності, „LB”, 26.06.2023, zarchiwizowany (https://web.archive.org/web/20231212223231/https://lb.ua/blog/oleksandr_bukhanevych/562278_kalendarna_reforma_progresivni.html)

9. Борисенко Б. (ред.), Українська етнологія, Либідь, Київ 2007, s. 255-283.

10. Борисенко Б. (ред.), Українська етнологія, Либідь, Київ 2007, s. 283-306.

11. Jekaterynczuk A., Ewolucja struktury społecznej współczesnej Ukrainy a ukraińskie tożsamości [w:] tegoż, Tożsamości zbiorowe Ukraińców w okresie niepodległości, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin 2020, s. 103-138.

12. Franko I., Skrzyżowane ścieżki, przeł. P. Lis-Markiewicz, Poznań 2019 (fragment wskazany przez wykładowcę).

13. Pawłowski K.K., Narodziny miasta nowoczesnego [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973, s. 51-78.

14.1. Підмогильний В., Місто, 1928 (lub późniejsze wydania), (fragment wskazany przez wykładowcę).

14.2. Багряний І., Сад Гетсиманський, 1950 (lub późniejsze wydania), (fragment wskazany przez wykładowcę).

15.1. Wójtowicz-Huber B., Stereotypy narodowościowe na pograniczu polsko-ukraińskim od wieku XIX do czasów współczesnych, „Przegląd Humanistyczny”, 2011, nr 4, s. 93-102.

15.2. Riabczuk M., „Wspaniały lud słowiański”. Rosyjskie stereotypy Ukraińców – od wyobraźni imperialnej do postimperialnej rzeczywistości, [w:] Walas T. (red.), Narody i stereotypy – 25 lat później, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2015, s. 222-249.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w stopniu podstawowym specyfikę różnych modeli kultury w ujęciu antropologicznym (tradycyjna, szlachecka, mieszczańska, masowa), procesy ich transformacji i wzajemne powiązania oraz emanacje w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii Ukrainy (K1_W03; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych

oraz różnie rozumianych mniejszości (K1_W07; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

[Umiejętności:]

1) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

2) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

3) potrafi przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju Ukrainy do przełomu XIX i XX wieku; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury Ukrainy, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

1) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)

2) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR)

1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa (§ 9 ust. 2).

2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot (§ 2 ust. 4) Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, które należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami przedstawionymi przez prowadzącego.

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć. Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia. Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach.

3) Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (40%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Zaliczenie ustne (40%).

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+