Key to the culture of region: conflicts and relations (I) - Ukraine

Cykl zajęć poświęconych wybranym zagadnieniom historii i kultury Ukrainy w XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk politycznych, religijnych i interkulturowych.

Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów w pogłębionym stopniu z najważniejszymi procesami związanymi z rozwojem stosunków interkulturowych, zachodzącymi na przestrzeni wieków na Ukrainie (do 1918 r.). Zjawiska te będą tu analizowane przez pryzmat formowania się odrębności danej kultury i tożsamości jej uczestników, z uwzględnieniem kontekstu religijnego, językowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego. Szczególny nacisk położony zostanie na omówienie tych aspektów, które mają charakter konfliktogenny w stosunkach międzynarodowych i są przedmiotem różnych i sprzecznych wyobrażeń zbiorowych. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego.

Omówione zostaną następujące problemy:

1. Kwestie pochodzenia narodu i języka ukraińskiego, ukraińskie terytorium etniczne: koncepcje, polemiki.

2. Chrześcijaństwo i pogaństwo w dawnej Ukrainie: zderzenie czy wzajemne oddziaływanie?

3. Między Rzymem a Konstantynopolem: specyfika chrześcijaństwa w dawnej Ukrainie.

4. Do kogo „należy” staroruska spuścizna kulturowa?

5. Rusini-Ukraińcy w granicach I Rzeczpospolitej i WKL: religia, kultura, tożsamość.

6. Unia kościelna w Brześciu (1596 r.) jako wyzwanie i szansa dla kultury ukraińskiej.

7. Kultura w okresie Baroku na ziemiach ukraińskich. Kwestia wpływu Baroku polskiego na kulturę ukraińską.

8. Ukraińcy w granicach Imperium Rosyjskiego po Ugodzie Perejasławskiej: kwestie oporu i lojalności wobec caratu, tożsamość, udział w rosyjskich procesach kulturowych.

9. Wielokulturowość na ziemiach ukraińskich na przestrzeni wieków i do pocz. XX w. Żydzi, Tatarzy, Ormianie, Karaimi i in.: główne ośrodki. Relacje mniejszości etnicznych z ukraińską większością. Życie codzienne, religia, oświata.

10. Polacy na ziemiach ukraińskich na przestrzeni wieków i do pocz. XX w. Relacje i konflikty z Ukraińcami. Życie codzienne, kultura, religia, oświata.

11. Romantyzm polski a ukraiński w kontekście Romantyzmu europejskiego. „Szkoła ukraińska” w Romantyzmie polskim. Polscy „chłopomani“ na ziemiach ukraińskich.

12. Strategie przetrwania kultury ukraińskiej w XIX w. Literatura zniewolonego narodu jako swoiste „państwo”.

13. Ukraińcy i tzw. Starorusini w Galicji wschodniej w XIX w,: walka o język i tożsamość.

14. Polsko-ukraińska koegzystencja w Galicji na przełomie XIX-XX w.

15. Ukraińska idea narodowa nad Dnieprem w przededniu I wojny światowej.

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Chojnowski A., Bruski J.J., Ukraina, Warszawa 2006.

Grűndberg K., Trudne sąsiedztwo: stosunki polsko-ukraińskie w X-XX w., Warszawa 2005.

Hrycak J., Historia Ukrainy, 1772—1999. Narodziny nowoczesnego narodu, Lublin 2000.

Jakowenko N., Historia Ukrainy od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku, Lublin 2000.

Jakowenko N. Druga strona lustra, z historii wyobrażeń i idei na Ukrainie XVI-XVII wieku, Warszawa 2010.

Karabowicz T., Dziedzictwo kultury ukraińskiej, Lublin 2001.

Karabowicz T., Tożsamośc cerkwi ukraińskiej, Lublin 2004.

Kroll P., Od ugody Hadziackiej do Cudnowa. Kozaczyzna między Rzecząpospolitą a Moskwą w latach 1658-1660, Warszawa 2008.

Lipiński W., Religia i Kościół w dziejach Ukrainy, Przemyśl 1999.

Michna E., Kwestie etniczno-narodowościowe na pograniczu Słowiańszczyzny Wschodniej i Zachodniej. Ruch rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce, „Polska Akademia Umiejętności. Pracy Komisji Wschodnioeuropejskiej”, t. VIII, Kraków 2004.

"Szkoła ukraińska" w romantyzmie polskim. Szkice polsko-ukraińskie. Pod red. S. Makowskiego, Warszawa 2012.

Michna E., Kwestie etniczno-narodowościowe na pograniczu Słowiańszczyzny Wschodniej i Zachodniej. Ruch rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce, „Polska Akademia Umiejętności. Pracy Komisji Wschodnioeuropejskiej”, t. VIII, Kraków 2004.

Michna E., Łemkowie: grupa etniczna czy naród, Kraków 1995.

Ukraina. Przewodik Krytyki Politycznej. Z Jarosławem Hrycakiem rozmawia Iza Chruślińska, Gdańsk-Warszawa 2009.

Serczyk W., Historia Ukrainy, Wrocław-Warszawa-Kraków 2001

Wójtowicz-Hubert B., Ojcowie narodu. Duchowieństwo greckokatolickie w ruchu narodowym Rusinów galicyjskich, Warszawa 2008.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w podstawowym stopniu historię Ukrainy do przelomu XIX i XX wieku oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące ją z Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K2_W04; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych na Ukrainie XX wieku (K2_W06; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

[Umiejętności:]

3) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K2_U01; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K2_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

5) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii Ukrainy XX wieku, a także jej specyfiki w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K2_U06; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

6) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K2_K01; Odniesienie do P7S_KK)

7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K2_K05; Odniesienie do P7S_KO)

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie z Regulaminem studiów na WLS.

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.

Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.

Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Zaliczenie ustne (60%)

(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+