Przedmiot fakultatywny: Literatura austriacka po 1945 r.

Celem przedmiotu jest przekazanie studentom ogólnej wiedzy na temat historii

literatury austriackiej po 1945 roku, jak również zapoznanie ich z wybranymi

dziełami literackimi i ich autorami. Teksty literackie analizowane i dyskutowane

będą oparciu o teorię i metodologię z zakresu literaturoznawstwa, zarówno w

zakresie estetyczno-formalnym, jak i w kontekście historyczno-kulturowym.

Istotnymi założeniami są również: rozwijanie umiejętności samodzielnego

zdobywania wiedzy na podstawie zróżnicowanych źródeł, ukazanie i próba

zrozumienia różnorodności kulturowej omawianego obszaru oraz dbałość o kulturę

języka.

Zajęcia mają charakter konwersatorium.

Materią zajęć będzie ukazanie i przedyskutowanie przemian, którym podlega współczesna literatura austriacka. Mowa będzie o rozwoju życia literackiego i artystycznych dokonaniach twórców z zaznaczeniem, że prezentowane spektrum nie pretenduje do kompletności, ale ma ukazać reprezentatywne przykłady i tendencje. Prowadzący zapozna studentów z rozwojem literatury austriackiej po 1945 r., umożliwi nabycie kompetencji analitycznych i interpretacyjnych i wyposaży ich w odpowiednie instrumentarium pojęciowe i analityczne. Nabyte wiadomości zostaną zastosowane w praktyce podczas analizy tekstu literackiego oraz dyskusji na temat problematyki utworu, oceny postaci, próby samodzielnej interpretacji.

Kurs zakłada włączenie fragmentów (a jednorazowo pełnej wersji wybranego utworu) adaptacji teatralnych czy filmowych do toku zajęć.

Wymagana jest lektura wybranych tekstów.

W ramach zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia/utwory literackie/autorzy:

1. Wokół pojęcia literatury austriackiej: tradycje, tożsamość, autonomiczność;

2. Na zgliszczach - Literatura i komunikacja literacka pierwszych lat powojennych na tle wydarzeń politycznych i społeczno-kulturowych;

3. Dziennik wojenny. Z listami od Jacka Hamesha Ingeborg Bachmann;

4. Przypadek F./ Malina/ Symultanka (do wyboru) Ingeborg Bachmann – O sytuacji kobiety i pisarki;

5. Austriak, Nie-Austriak, kontestator – Twórczość Petera Handkego;

6. Krótki list na długie pożegnanie Petera Handkego – W nurcie pop-kultury;

7. Leworęczna kobieta Petera Handkego – Mini-powieść zaskoczeń dla czytelnika;

8. „Kalający własne gniazdo” – Twórczość Thomasa Bernharda i Elfriede Jelinek – Krytyka rzeczywistości i wad narodowych, rozliczenie z przeszłością;

9. Bratanek Wittgensteina Thomasa Bernharda – Relacja z „Innym”;

10. Plac bohaterów Thomasa Bernharda – O społeczeństwie złamanym;

11. Moja sztuka protestu (wybrane fragmenty) Elfriede Jelinek – Esej literacki jako gatunek/Hiperkrytycznie o języku, społeczeństwie, twórcach;

12. Eksperyment językowy w „tekstach poetyckich“ Friederike Mayröcker;

13. Opowieść o duchach Laury Freudenthaler – Głos młodego pokolenia w sprawie kobiet i nie tylko;

14. Adaptacja teatralna lub filmowa wybranego dzieła literackiego połączona z dyskusją;

15. Austriackie pisarstwo powojenne – Próba podsumowania, perspektywy i problemy młodego pokolenia twórców.

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)

Literatura prymarna: Patrz pełny opis przedmiotu - Dzieła literackie wybranych autorów (wybór będzie na bieżąco weryfikowany)

Teksty teoretyczne:

Baumann B., Oberle B., Deutsche Literatur in Epochen, München 1985.

Beutin W., Deutsche Literaturgeschichte. Von den Anfängen bis zur Gegenwart, Stuttgart 1992.

Białek E., Prowokatorzy i obrońcy ludu. Formy zaangażowania w literaturze austriackiej drugiej połowy XX wieku, Wrocław 2002.

Czarnecka M.,: Historia literatury niemieckiej, Wrocław 2011.

Ganczar M., Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016.

Honsza N., W blasku epok. Literatura niemiecka od średniowiecza do współczesności, Łódź 2010.

Karolak C., Kunicki W., Orłowski H., Dzieje kultury niemieckiej, Warszawa 2007.

Kaszyński S., Krótka historia literatury austriackiej, Poznań 2012.

Kaszyński S., Problematyka obrachunku w powojennej poezji austriackiej, Poznań 1974.

Kaszyński S., Summa vitae Austriacae. Szkice o literaturze austriackiej, Poznań 1999.

Kluge R.-D., Świderska M., Zarys historii literatury i kultury niemieckiej, Łódź 2010.

„Literatura na świecie” 5-5/2020 (wybrane teksty źródłowe i teoretyczne);

Łukosz J., Imperia i prowincje. O literaturze niemieckojęzycznej i polskiej w dwudziestym wieku, Wrocław 2000.

Orłowski H., Wobec zniewoleń „krótkiego stulecia”. Szkice o literaturze austriackiej i niemieckiej, Wrocław 1998.

Rothmann K., Kleine Geschichte der deutschen Literatur, Stuttgart 1990.

Światłowski Z., Peter Handke niepokojący talent, Rzeszów 1993.

Szkice o współczesnej literaturze austriackiej, red. E. Białek, N. Honsza, Wrocław 1991.

Powyżej wymienione teksty uzupełnione będą szerokim wyborem artykułów, zazwyczaj odnoszących się do poszczególnych autorów i omawianych dzieł.

W odniesieniu do specjalnościowych efektów kształcenia po ukończeniu kursu student:

1) ma szeroką i usystematyzowaną wiedzę obejmującą metody, teorie, terminologię w odniesieniu do literatury i języka w kontekście innych nauk humanistycznych (K2_W02; odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia);

2) zna i rozumie podstawowe tendencje austriackiej po 1945 roku w kontekście historycznym i kulturowym niemieckiego obszaru językowego, orientuje się w najważniejszych zjawiskach programowych i ideowych, zna przedstawicieli oraz główne teksty pisarzy reprezentatywnych dla pokoleń i grup literackich tego okresu (K2_W03; odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia);

3) potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozbudowywać umiejętności badawcze, podejmować samodzielne działania zmierzające do rozwijania kompetencji akademickich i zawodowych jako krytyk literatury lub innych sztuk (K2_U01; odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);

4) potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych rodzajów wytworów kultury, stosuje różnorodne podejścia, uwzględnia nowe osiągnięcia humanistyki; umie przedstawić i uzasadnić swoje stanowisko w różnych formach wypowiedzi (K2_U05; odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);

5) jest gotów świadomie i konstruktywnie uczestniczyć w międzynarodowej wymianie naukowej, językowej, literackiej, artystycznej i kulturowej (K2_K01, odniesienie do P7S_KO);

6) jest gotów do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym, wykorzystując znajomość relacji między różnymi dziedzinami sztuki; rozpoznawać wartości, jakie niesie różnorodność kulturowa wyrażana w literaturze i sztuce (K2_K05, odniesienie do P7S_KO).

Warunek dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu obecność na zajęciach (zgodnie z Regulaminem Studiów na UW). Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu usprawiedliwienia decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.

Jeśli liczba nieobecności przekroczy dopuszczalną, student powinien zwrócić się do wykładowcy z prośbą o wyznaczenie formy zaliczenia materiału z zajęć.

Nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach w wyznaczonym terminie powodują utratę I terminu zaliczenia. Student ma prawo zaliczyć nieobecności i podejść do zaliczenia w terminie poprawkowym.

Aktywność na zajęciach, udział w dyskusjach.

Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (50%).

Wykonanie zleconego zadania (np. prezentacji) lub recenzja wybranego tekstu literackiego (50%).

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+