(in Polish) Konwersatorium literaturoznawcze I/IIp : Od nowej Francji do wielości kultur. Wstęp do francuskojęzycznej literatury kanadyjskiej

Celem zajęć jest zapoznanie Studentów z francuskojęzyczną literaturą w Kanadzie od czasu

powstania Nowej Francji, poprzez okres dominacji angielskiej, aż po niosące nowe wyzwania

czasy współczesne. Podczas zajęć prześledzimy losy francuskojęzycznych społeczności w

Kanadzie, okoliczności polityczne i społeczne, które wpłynęły na działalność artystyczną

najpierw Franko-Kanadyjczyków, a później – Quebekczyków, frankofonów mieszkających

poza Quebekiem oraz przedstawicieli Pierwszych Narodów piszących po francusku.

Zastanowimy się, kim w różnych epokach byli ludzie pióra posługujący się francuskim na

terenach dzisiejszej Kanady, jak kształtowała się (i kształtuje) tożsamość Quebekczyków

oraz jakie tendencje estetyczne i intelektualne miały największy wpływ na kulturę i literaturę

quebecką.

Pierwsze skojarzenia polskiego czytelnika związane z “literaturą kanadyjską” lub “literaturą

francuskojęzyczną” rzadko prowadzą do Quebeku lub innych kanadyjskich prowincji, takich

jak Nowy Brunszwik, Alberta, Manitoba, Ontario czy Saskatchewan, w których żyją

wspólnoty posługujące się językiem francuskim i dla których stanowi on istotny aspekt ich

tożsamości. Brak wiedzy o istnieniu literatury tworzonej przez kanadyjskich frankofonów

jest symptomatyczny dla jej podwójnie zmarginalizowanej pozycji: po pierwsze, w relacji z

literaturą kanadyjską zdominowaną w powszechnej świadomości przez autorów

anglojęzycznych i po drugie, w związku ze statusem “literatury mniejszej” w kontekście

literatury frankofońskiej.

Celem zajęć jest zapoznanie Studentów z francuskojęzyczną literaturą w Kanadzie od

momentu pojawienia się Francuzów i powstania Nowej Francji, poprzez okres dominacji

angielskiej, aż po niosące nowe wyzwania czasy współczesne. Podczas zajęć prześledzimy

losy francuskojęzycznych społeczności w Kanadzie, okoliczności polityczne i społeczne,

które wpłynęły na działalność artystyczną najpierw Franko-Kanadyjczyków, a później -

Quebekczyków, frankofonów mieszkających poza Quebekiem oraz przedstawicieli

Pierwszych Narodów piszących po francusku. Zastanowimy się, kim w różnych epokach byli

ludzie pióra posługujący się francuskim na terenach dzisiejszej Kanady, jak kształtowała się

(i kształtuje) tożsamość Quebekczyków oraz jakie tendencje estetyczne i intelektualne miały

największy wpływ na kulturę i literaturę quebecką.

Zajęcia będą składały się z części teoretycznej, która ułatwi Studentom zdobycie wiedzy na

temat funkcjonowania kanadyjskich frankofonów w kontekście politycznym, społecznym i

kulturowym na przestrzeni wieków, oraz z części warsztatowej, podczas której uczestnicy

będą omawiać fragmenty wybranych tekstów literackich odzwierciedlających związki

świadomości kulturowej z literaturą. Wśród lektur znajdą się teksty autorów takich jak: Marie

de l’Incarnation, Émile Nelligan, Louis Hemon, Anne Hébert, Michel Tremblay, Claude

LeBouthillier, Jacques Poulin i Sergio Kokis.

ANDRES, B., GAGNON, A., HÉBERT, P., Atlas littéraire du Québec, Anjou (Québec),

Fides, 2020.

Antologia poezji Quebeku / Anthologie de la poésie québécoise, red. HEISTEIN J.,

przekłady: BATEROWICZ, M., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław

1985.

BIRON, M., DUMONT, F., NARDOUT-LAFARGE, E. Histoire de la littérature québécoise,

Montréal, Boréal, 2007.

GREIF, H.-J., OUELLET, Fr., La littérature québécoise, 1960-2000, Québec, L'Instant

même, 2004 .

JAROSZ, K., WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Antologia współczesnej noweli quebeckiej,

Katowice 2011.

KIJEWSKA-TREMBECKA, M., Quebec i Quebecois. Ideologie dążeń niepodległościowych,

Kraków 2007.

KWATERKO, J., Dialogi z Ameryką. O frankofońskiej literaturze w Quebecu i na

Karaibach, Kraków 2003.

MOISAN, C., HILDEBRAND, R., Ces étrangers du dedans : une histoire de l'écriture

migrante au Québec (1937-1997), Québec, Éditions Nota bene, 2001

MOUNEIMNÉ T., Écritures migrantes: quebeckie wyzwanie, “Er(r)go. Teoria-Literatura-

Kultura” 17 (2008) nr 2, s. 81-90.

NOËL, A., Les dépossessions romanesques : lecture de la négativité chez Anne Hébert,

Gabrielle Roy et Réjean Ducharme, Montréal, Presses de l'Université de Montréal 2024.

RZEPA, A., ŻUCHELKOWSKA, A., Kanada z bliska. Historia–Literatura–Przekład,

Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.

TOMASZKIEWICZ, T., KLIMKIEWICZ A., ŻUCHELKOWSKA A., Antologia

współczesnej literatury Kanady frankofońskiej: Nowy Brunszwik, Akadia, Alberta,

Manitoba, Ontario, Saskatchewan, Leksem, Łask 2019.

WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Antologia a przekład: między wyborem autora, redaktora i

tłumacza (na przykładzie literatury quebeckiej w Polsce), [w:] Między oryginałem a

przekładem, red. BEDNARCZYK, A., BRZOZOWSKI, K., Kraków 2012, s. 255–273.

WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Kanoniczne dzieła literatury quebeckiej w języku polskim,

[w:] Przekład jako produkt i kontekst jego odbioru, red. KASPERSKA I.,

ŻUCHELKOWSKA, A., Poznań 2011.

WARMUZIŃSKA-ROGÓŻ, J., Szkice o przekładzie literackim : literatura rodem z Quebecu

w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.

ZUBRZYCKI, G., Spokojna rewolucja. Tożsamość narodowa, religia i sekularyzm w

Quebecu, przekład: DOBROSIELSKI, P., Nomos, Kraków 2020.

1. Student zna i rozumie:

K_W01: w pogłębionym stopniu miejsce badań literaturoznawczych w dziedzinie nauk

humanistycznych;

K_W05: w zaawansowanym stopniu główne zagadnienia z zakresu literaturoznawstwa

ogólnego i quebeckiego;

K_W09: w zaawansowanym stopniu zasady analizy i interpretacji tekstów należących do

różnych stylów funkcjonalnych języka francuskiego, ze szczególnym uwzględnieniem

tekstów narracyjnych, poetyckich i dramatycznych;

K_W10: w zaawansowanym stopniu wybrane fakty, procesy i zjawiska z zakresu kultury i

historii krajów francuskojęzycznego obszaru kulturowego, a zwłaszcza z literatury

francuskojęzycznej w Kanadzie;

2. Student potrafi:

K_U02: samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze niezbędne do

uczestniczenia w badaniach naukowych i projektach badawczych z zakresu

literaturoznawstwa kanadyjskiego;

K_U05: planować i przygotowywać wystąpienia ustne w języku polskim, odwołując się do

podstawowych ujęć teoretycznych właściwych dla literaturoznawstwa, zwłaszcza w

kontekście francuskojęzycznej literatury kanadyjskiej;

K_U06: przygotować pracę pisemną w języku polskim, odwołując się do wiedzy nabytej

podczas konwersatorium oraz zdobytej podczas samodzielnych poszukiwań;

K_U12: przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych wytworów kultury Kanady z

zastosowaniem aktualnych metod badawczych

3. Student jest gotów:

K_K03: uznać znaczenie refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych;

K_K04: dbać o dziedzictwo kulturowe, zwłaszcza w odniesieniu do kultury quebeckiej;

K_K06: przyjąć postawę otwartości wobec różnic osobniczych i kulturowych oraz odnosić

się z szacunkiem do innych uczestników zajęć;

K_K10: współpracować w grupie, rozwiązywać problemy w dyskusji i inicjować

rozwiązania stosowne do sytuacji.

Na zaliczenie przedmiotu składa się:

1) obecność (dwie nieobecności w semestrze bez konsekwencji),

2) przygotowanie do zajęć (lektura wybranych tekstów, wypełnianie „fiches de lecture”), 3)

aktywny udział w zajęciach oraz – pod koniec semestru – test i praca pisemna,

4) odpowiedź ustna w trakcie sesji egzaminacyjnej.

Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu zostaną przedstawione przez prowadzącego na

pierwszych zajęciach lub zostaną wysłane przez Uniwersytecki System Obsługi Studiów.

Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji

zagrożenia epidemicznego. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z

wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z

uczestnikami zajęć.