Introduction to Literary Criticism I

Zajęcia poświęcone są zarówno aspektom teoretycznym związanym z organizacją dzieła literackiego, przede wszystkim tekstu poetyckiego i dramatycznego, jak i zagadnieniom z historii teatru. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z pojęciami jakimi operowała poetyka klasyczna, z analizą strukturalną utworu dramatycznego oraz z podstawowymi terminami z zakresu metryki hiszpańskiej i stylistyki. Słuchacze zdobywają wiedzę konieczną do dokonania samodzielnej analizy utworu poetyckiego w języku hiszpańskim.

1. Poetyka i przedmiot jej badań. Definicja i zakres pojęcia (rozróżnienie między poetyką opisową, normatywną i historyczną). Jak zdefiniować literaturę? Teksty literackie i nieliterackie.

2. Czym jest literatura?

a. Jonathan Culler, Co to jest literatura i czy to pytanie ma jakiekolwiek znaczenie? [w:] tegoż, Teoria literatury, tłum. M. Bassaj, Warszawa 1998.

b. Umberto Eco, O paru funkcjach literatury [w:] tegoż, O literaturze, tłum. Joanna Ugniewska i Anna Wasilewska, Warszawa 2003.

3. Wstęp do genologii. Podział na rodzaje i gatunki. Instancje nadawcze i odbiorcze w tekście.

a. Aleksandra Okopień Sławińska, Relacje osobowe w literackiej komunikacji, [w:] Problemy teorii literatury, wybór prac H. Markiewicz, Warszawa 1976.

4. Dramat jako specyficzny rodzaj literacki – relacje między dramatem jako tekstem a przedstawieniem teatralnym. Literacka i teatralna teoria dramatu. Literatura vs. Widowisko. Wielka Reforma Teatru (WRT)

a. Miron Białoszewski, Wiwisekcja, [w:] tegoż Teatr Osobny, s. 19 – 36.

b. Wielka Reforma Teatru (Antoine, Craig, Stanisławski, Artaud)

5. Tragedia w ujęciu arystotelesowskim. Kategoria tragizmu. Pojęcia: mimesis, mythos (intryga), ironia tragiczna, katharsis, perypetie, rozpoznanie, patos.

a. Arystoteles: Poetyka, tłum. H. Podbielski, Wrocław 1983.

b. Jorge Luis Borges, Dociekania Awerroesa [w:] tegoż Alef, tłum. Zofia Chądzyńska, Warszawa 1972.

6. Hiszpańska comedia nueva

a. Lope de Vega, Nowa sztuka pisania komedii w dzisiejszych czasach

b. Lope de Vega, Rycerz z Olmedo jako przykład hiszpańskiej tragikomedii

7. Analiza tekstu dramatycznego: akcja, postaci, czas, przestrzeń, widowisko teatralne. Słowo w dramacie: specyfika dramatu na tle pozostałych rodzajów literackich; omówienie funkcji słowa w widowisku teatralnym;

a. Irena Sławińska, Główne problemy struktury dramatu, [ w: ] Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 2003. (Yerma)

b. Roman Ingarden, O funkcjach mowy w widowisku teatralnym, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru , pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988. (Krwawe gody)

c. Patrice Pavis, Słownik terminów teatralnych, pojęcia: czas, przestrzeń, widowisko, relacje teatralne, czwarta ściana; (Po deszczu)

8. Analiza tekstu dramatycznego:

a. Federico García Lorca, Yerma, tłum. Carlos Marrodán Casas [w:] Słowa, rzeczy, imiona. Sześć sztuk z Hiszpanii, t. 1. Kraków 2008.

b. Urszula Aszyk, <Yerma, czyli „typowa tragedia ubrana we współczesny kostium”>, fragment Trzy dramaty – trzy propozycje „odnowy” teatru (przedmowa do Słowa, rzeczy, imiona. Sześć sztuk z Hiszpanii, Kraków 2008), s.16 - 20.

9. Analiza tekstu dramatycznego:

a. Sergi Belbel, Po deszczu, tłum. Marzenna Mętrak - Gottesman [w:] Dialog 1999 nr 4, s. 25 – 62.

10. Porównanie tekstu dramatu i widowiska/realizacji filmowej jako tekstu kultury

a. Federico García Lorca, Krwawe gody, tłum. M. Jasturn [w:] tegoż Dramaty, Kraków 1968.

b. Carlos Saura, Krwawe gody.

11. Wiersz. Problem definicji wiersza. Wiersz a proza.

a. Maria Dłuska, Wiersz, (fragment) [w:] Poetyka, oprac. Antoni Chojnacki, t.1, Warszawa 1997, s.5 – 21.

b. Stanisław Barańczak, Mały, lecz maksymalistyczny, manifest translatologiczny (fragment), [w:] Ocalone w tłumaczeniu, Kraków 2004, s. 16 – 21.

12. Środki stylistyczne brzmieniowe, składniowe, semantyczne. Metafora i symbol: arystotelesowska teoria metafory jako przeniesienia i inne współczesne ujęcia teoretyczne.

a. Harald Weinrich, Semantyka śmiałej metafory, tłum. R. Handke, [w:] Studia z teorii literatury. t.1, red. M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977.

b. Paul Ricoeur, Metafora i symbol, [w:] tegoż Język, tekst, interpretacja. tłum. K. Rosner i P. Graff, Warszawa 1989.

13. Metryka hiszpańska. Najważniejsze pojęcia: sylaba metryczna i fonologiczna, rym, układ rymów, zjawiska metryczne charakterystyczne dla poezji hiszpańskiej (w wierszu sylabicznym): sinalefa, sinéresis, diéresis, hiato; struktura najważniejszych wierszy stroficznych (zéjel, sonet, pieśń, madrygał), wiersz stychiczny (romanca, sylwa)

14. Ćwiczenia. Analiza utworu poetyckiego.

Arystoteles: Poetyka, tłum. H. Podbielski, Wrocław 1983.

Aszyk, Urszula, Trzy dramaty – trzy propozycje „odnowy” teatru, przedmowa do Słowa, rzeczy, imiona. Sześć sztuk z Hiszpanii, t.1, Kraków 2008.

Barańczak, Stanisław, Mały, lecz maksymalistyczny, manifest translatologiczny [w:] Ocalone w tłumaczeniu, Kraków 2004.

Belbel, Sergi, Komórka, tłum. Agnieszka Stachurska, [w:] Słowa, rzeczy, imiona. Sześć sztuk z Hiszpanii, t. 2, Kraków 2008.

Białoszewski, Miron, Teatr Osobny 1955 – 1963, Warszawa 1988.

Braun, Kazimierz, Wielka reforma teatru w Europie: ludzie-idee-zdarzenia, Wrocław 1994.

Culler, Jonathan, Teoria literatury, tłum. M. Bassaj, Warszawa 1998.

Dłuska, Maria, Wiersz [w:] Poetyka, oprac. Antoni Chojnacki, t.1, Warszawa 1997.

Eco, Umberto, O literaturze, tłum. Joanna Ugniewska i Anna Wasilewska,Warszawa 2003.

García Lorca, Federico, Krwawe gody, tłum. M. Jasturn [w:] tegoż Dramaty, Kraków 1968.

García Lorca, Federico, Yerma, tłum. Carlos Marrodán Casas [w:] Słowa, rzeczy, imiona. Sześć sztuk z Hiszpanii, t. 1, Kraków 2008.

Ingarden, Roman, „O funkcjach mowy w widowisku teatralnym”, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru , pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988.

Kantor, Tadeusz, Teatr Śmierci: teksty z lat 1975 - 1984, Wrocław 2005.

Kulawik, Adam, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Warszawa 1990.

Okopień-Sławińska, Aleksandra, Metafora bez granic, "Teksty" 6 (54), 1980.

Okopień-Sławińska, Aleksandra, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków 1998.

Problemy teorii literatury, wybór prac H. Markiewicz, Warszawa 1976.

Quilis, Antonio, La métrica española, Madrid 1969.

Ricoeur, Paul, „Metafora i symbol”, [w:] tegoż Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, wybór i wstęp K. Rosner, tłum. K. Rosner i P. Graff, Warszawa 1989.

Sławińska, Irena, „Główne problemy struktury dramatu. Propozycje badawcze”, [ w: ] Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 2003.

Słownik terminów literackich, pod red. M. Głowińskiego, A. Okopień-Sławińskiej, J. Sławińskiego, T. Kostkiewiczowej, Wrocław 1988.

Ubersfeld, Anne, Czytanie teatru I, Warszawa 2002.

Vega Carpi, Lope Félix de, Nowa sztuka pisania komedii w dzisiejszych czasach przedstawiona Akademii w Madrycie, tłum. wstęp i oprac. U . Aszyk, Gdańsk 2008.

Vega Carpi, Lope Félix de, Rycerz z Olmedo, tłum. M. Pabisiak Kraków 2007.

Weinrich, Harald, „Semantyka śmiałej metafory”, tłum. R. Handke, w: Studia z teorii literatury.

- student potrafi samodzielnie dokonać analizy metrycznej i stylistyczne utworu poetyckiego w języku hiszpańskim

- rozpoznaje podstawowe zjawiska metryczne i środki stylistyczne i umie je nazwać

- operuje terminami z zakresu metryki, wersologii i stylistyki w języku hiszpańskim

- potrafi dokonać analizy struktury utworu dramatycznego

- posiada podstawowe wiadomości z zakresu historii teatru

- mini wykład

- dyskusja dotycząca lektury

- prezentacje wybranych tematów przygotowane przez słuchaczy

- materiały audiowizualne

-