Historia literatury węgierskiej III

Studenci trzeciego roku Hungarystyki poznają literaturę węgierską okresu romantyzmu. Ćwiczenia są prowadzone zgodnie z tematyką omawianą na wykładach z tego przedmiotu. Lista lektur przygotowywana jest w porozumieniu z prowadzącym wykłady. Na ćwiczeniach z historii literatury węgierskiej omawiane są zagadnienia przedstawiane na wykładach oraz przeprowadzana jest analiza tekstów literackich, część na podstawie tłumaczeń literatury węgierskiej, część na podstawie tekstów (głównie wierszy) w oryginale.

W drugim semestrze, studenci poznają poezję kolejnych przedstawicieli węgierskiej literatury ludowo-narodowej: Mihálya Tompy i Jánosa Aranya. Przy twórczości Jánosa Aranya, szczególną uwagę poświęca się poematowi – Toldi, balladom ludowym i historycznym, oraz utworom związanym z Wiosną Ludów. Kilka zajęć jest poświęconych omówieniu poszczególnych obrazów dramatu Imre Madácha Tragedia człowieka. Zwraca się uwagę na ponadczasowy charakter tego utworu, rolę postaci występujących w dramacie. Następnie studenci poznają wiersze Józsefa Vajdy, w tym utwory nawiązujace do klęski Wiosny Ludów oraz liryki miłosne, bedące wyrazem niespełnionej miłości. Po omówieniu twórczości węgierskich romantyków, tworzących w duchu ludowo-narodowym, studenci poznają poezję Gyuli Reviczkyego i Jenő Komjátyego, którzy byli poetami opozycji przeciwko narodowemu klasycyzmowi, a jednocześnie prekursorami nowych kierunków w poezji węgierskiej, które rozwinęły się na początku XX wieku.

W spisie lektur studentów II roku Hungarystyki znajdują sie także powieści romantyczne Móra Jókaiego, Kálmána Mikszátha oraz Gézy Gárdonyiego. Przy omawianiu ich na zajęciach zwraca się uwagę na rolę tła historycznego, ukazanie problemów szlachty węgierskiej drugiej połowy XIX wieku, szczególnie warstwy gentry, oraz rysy psychologiczne głównych bohaterów. Ważne miejsce przy omawianiu twórczości wspomnianych prozaików węgierskich zajmuje porównanie tematyki ich utworów z tematyką polskich powieści historycznych doby romantyzmu.

patrz: HLW III rok - wykład

Lektury do „Historii literatury węgierskiej” , semestr II.

(ROMANTYZM)

Antologia poezji węgierskiej, red: I. Csápláros, G. Kerényi, A. Sieroszewski, , Warszawa 1975 (wiersze następujących autorów: Mihály Tompa, János Vajda, József Kiss, Gyula Reviczky, Jenő Komjáthy)

J. Arany, Balladái, Budapest 1985

G. Gárdonyi, Gwiazdy Egeru, tłum. E. M. Sperlingowa, Warszawa 1962

M. Jókai, Biedni bogacze, przekład anonimowy, Warszawa 1974

M. Jókai, Poruszymy z posad ziemię, tłum. C. Mondral, Warszawa 1957

M. Jókai, Węgierski magnat, tłum. C. Mondral, Warszawa 1986

M. Jókai, Kamienne serce, (przejrzał i wstępem opatrzył S.Furmanik), Warszawa 1948

I. Madách, Tragedia człowieka, tłum. L. Kaltenbergh, Warszawa 1960

I. Madách, Tragedia człowieka, tłum. B. Zadura, Warszawa 2014

K. Mikszáth, Dziwne małżeństwo, tłum. S. Średnicki, Warszawa 1967

K. Mikszáth, Jak się młody Nosty żenił, tłum.T. Fangrat, Warszawa 1956

K. Mikszáth, Oblężenie Bystrzycy

K. Mikszáth: (opowiadania): Az a fekete folt, Lapaj, a híres dudás, Bede Anna tartozása, A néhai bárány , Beszterce ostroma,

S. Petőfi, Ősszes költeményei, Budapest 1972 (wybrane wiersze)

G. Csáth Géza: A béka, A fekete csönd, Anyagyilkosság, A varázsló kertje

Większość utworów w oryginale jest dostępnych w Internecie na stronie http://www.mek.oszk.hu/ (strona węgierskiej Biblioteki Narodowej)

Literatura pomocnicza:

T. Klaniczay, J. Szuder, M. Szabolcsi: Historia Literatury Węgierskiej, Zarys, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966

Elżbieta Szawerdo, Utracjusze, łowcy posagów, małżeństwa dla pieniędzy – obraz XIX wiecznej szlachty węgierskiej i polskiej arystokracji (na przykładzie powieści Jak się młody Nosty żenił Kálmana Mikszátha i Lalki Bolesława Prusa), „Acta Philologica”, 2011 nr 39

Opracowania:

2 tom „ Studia z dziejów polsko-węgierskich stosunków literackich i kulturalnych” Wrocław-Warszawa-Kraków 1969

• Károly Horváth: Zagadnienie gatunków literackich w literaturze węgierskiej i polskiej epoki klasycyzmu i romantyzmu

• József Nacsády: Ważniejsze cechy charakterystyczne postaci polskich

w utworach Jókaiego

Andrzej Sieroszewski: Węgierska i polska powieść historyczna w dobie romantyzmu, Warszawa 1976, (partie dotyczące powieści węgierskiej)

Po ukończeniu przedmiotu student:

• orientuje się w dynamice rozwoju procesu historycznoliterackiego, właściwego dla XIX wieku na Węgrzech;

• posiada zdolność krytycznej analizy zjawisk literackich i kulturowych charakterystycznych dla tego okresu;

• posiada umiejętność, wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji;

• interpretuje dzieła literackie tego okresu, zarówno w dyskusji, jak i pisemnie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy;

• umie przedstawić cechy charakterystyczne literatury okresu romantyzmu na Węgrzech, potrafi przedstawić tło historyczne, które znalazło swoje odzwierciedlenie w twórczości poetów i epików tego okresu.

• Wymienia, umiejscawia na osi czasu i przedstawia sylwetki i dorobek czołowych węgierskich twórców okresu romantyzmu

STUDENT

• zna i rozumie elementarne zjawiska zachodzące w obszarach literatury, kultury i historii oraz elementarną terminologię używaną w opisie literatury, kultury i historii oraz rozumie jej źródła oraz zastosowania (K_W05)

• ma elementarną wiedzę o metodologii badań nad literaturą i kierunkach badań w literaturoznawstwie (K_W06)

• ma uporządkowaną wiedzę z zakresu historii literatury węgierskiej, potrafi ją odnieść do procesów i faktów z historii Węgier w kontekście europejskim (K_W07)

• potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury (literatura, sztuka) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod (K_U03)

• potrafi - z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację niezbędną do udziału w zajęciach (K_U04)

• posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników w zakresie niezbędnym do udziału w dyskusji na zajęciach i przygotowania własnych prac (K_U05)

• posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków (K_U06)

• potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje kompetencje badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U13)

- kontrola obecności;

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność);

- pod koniec każdego semestru przewidziane jest kolokwium.

Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest ocena z kolokwium na koniec semestru. Bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność mogą podnieść ocenę o 20%.

Zaliczenie na ocenę po każdym semestrze

Praktyki nie są przewidziane