History of Finnish Literature I

Zarys dziejów literatury fińskiej od jej najwcześniejszych początków do II połowy XX w

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z historią literatury fińskiej i jej specyfiki lokalnej wraz z odniesieniami do szerszego tła europejskiego, ze szczególnym uwzględnieniem bliskiego sąsiedztwa. Przez „literaturę fińską” rozumieć należy obie tradycje językowe Finlandii – fińską i szwedzką. W zakres literatury fińskiej włączone są również przedpiśmienne tradycje poetyckie dawnych Finów.

Ćwiczenia poświęcone są omawianiu konkretnych lektur – ich lista obejmuje najważniejsze pozycje z fińskiej literatury pięknej dostępne w polskich tłumaczeniach, a także krótsze teksty literackie w języku fińskim. Niektóre teksty (teoretyczne i krytyczne, a także tłumaczone z języka szwedzkiego) będą również czytane w języku angielskim.

1. Yrjö Varpio i in., Suomen kirjallisuushistoria 1–3 Helsinki

2. Kai Laitinen, Suomalaisen kirjallisuuden historia, Helsinki (niekompletne wydanie polskie: Historia literatury fińskiej – Zarys, Wrocław 1990)

3. Jaakko Ahokas, History of Finnish Literature, Bloomington 1973

4. Yrjö Varpio, Land of the North Star: Introduction to Finnish Literature and Culture

5. Kalevala, przeł. Jerzy Litwiniuk, Warszawa 1998 (fragmenty)

6. Kanteletar, wybrane fragmenty w polskich przekładach: Regiony nr 4/1977, Poezja nr 10/1974, przeł. Jerzy Litwiniuk; Literatura na Świecie, nr 11-12/2009, przeł. Łukasz Sommer.

7. Aleksis Kivi, Siedmiu braci, przeł. I. Czermakowa i R. Stiller, Warszawa

8. Juhani Aho, Do Helsingforsu, przeł. J. Klemensiewiczowa, Warszawa 1911.

9. Teuvo Pakkala, Lapsia, 1895 (wybrane opowiadania)

10. Eino Leino, Kantyczki, przeł. Jerzy Litwiniuk, Warszawa 1984

11. Maria Jotuni, Rakkautta, 1907; Kun on tunteet, 1913 (wybrane opowiadania)

12. Frans-Eemil Sillanpää, Nabożna nędza, przeł. Cecylia Lewandowska, Warszawa 1980

13. Väinö Linna, Żołnierz nieznany, przeł. Cecylia Lewandowska, Poznań

14. Mika Waltari, Coś w człowieku, Warszawa 1985 lub Toruń 1995

15. Mika Waltari, Egipcjanin Sinuhe, ze szwedzkiego przeł. Zygmunt Łanowski, Warszawa 1962

16. Antti Hyry, Maantieltä hän lähti, 1958 (wybrane opowiadania)

17. Pentti Haanpää, Wędrujące buciory, przeł. Joanna Trzcińska-Mejor, Poznań 1984

18. Tove Jansson, Kometa nad Doliną Muminków, przeł. Teresa Chłapowska, Warszawa 1977 Dolina Muminków w listopadzie, przeł. Teresa Chłapowska, Warszawa 1980

19. Daniel Katz, Gdy dziadek do Finlandii na nartach szedł, przeł. Sebastian Musielak, Warszawa 2005.

20. Utwory poetyckie w wersjach oryginalnych (Juhana Cajanus, Kallio, August Oksanen, Aleksis Kivi, Eino Leino, V. A. Koskenniemi, Aaro Hellaakoski, Katri Vala, Eeva-Liisa Manner, Paavo Haavikko, Pentti Saarikoski) i w tłumaczeniach ze szwedzkiego na angielski (J. L. Runeberg, Arvid Mörne, Bertel Gripenberg, Edith Södergran, Elmer Diktonius)

21. Ernst Brausewetter, Finlandya w oświetleniu literackiem. Zbiór utworów pisarzy finlandzkich, Warszawa 1891, opr. Grażyna Plewicka. (antologia opowiadań – wersja polska opracowana na podstawie niemieckiej).

22. Zygmunt Łanowski (red.), Żyzny granit. Antologia nowel i opowiadań fińskich, Poznań 1970.

23. wybrane teksty krytycznoliterackie z antologii Suomen kirjallisuuden antologia, I–VIII, 1963–75 i z czasopism fińskich (Parnasso, Nuori Voima, Books from Finland)

Po ukończeniu przedmiotu student

– orientuje się w dziejach literatury fińskiej od jej początków do II połowy XX w. i potrafi wskazać jej związki ze zjawiskami ogólnoeuropejskimi.

– potrafi określić podstawowe okresy w historii literatury fińskiej, główne nurty literackie i najważniejszych autorów poszczególnych nurtów i ich utwory.

– potrafi wskazać rozpoznawalne cechy ich twórczości.

– zna z bezpośredniej lektury szereg ważnych dla literatury fińskiej utworów. Analizuje te utwory jako teksty literackie. Potrafi wskazać ich charakterystyczne cechy i scharakteryzować ich miejsce i rolę w dziejach kultury fińskiej.

Znajomość materiału wykładowego oraz lektur, pisemna praca roczna, udział w ćwiczeniach.