Teoria społeczeństwa i problemów społecznych

obowiązkowe

Podstawowe pojęcia i kierunki socjologii. Koncepcje i procesy generowania i rozwiązywania tak zwanych problemów społecznych. Społeczne przesłanki naruszania norm, zachowań dewiacyjnych, występowania tak zwanej patologii i dezintegracji społecznej. Praktyczne walory socjologii. Związki wiedzy socjologicznej z polityką społeczną.

w sali

Przedmiot: „Teoria społeczeństwa i problemów społecznych” zapoznaje studentów z zagadnieniami socjologicznego opisu oraz teoretycznej interpretacji zjawisk i procesów życia społecznego. Omawiane są podstawowe teoretyczne pojęcia i kierunki socjologii. Szczególna uwaga zwrócona jst na koncepcje i procesy generowania i rozwiązywania tak zwanych problemów społecznych, społecznych przesłanek naruszania norm, zachowań dewiacyjnych, występowania tak zwanej patologii i dezintegracji społecznej. Studenci zapoznają się z kontekstem porównawczym oraz historycznymi i kulturowymi uwarunkowaniami owych koncepcji i procesów, a także poznają praktyczne walory socjologii oraz związki wiedzy socjologicznej z polityką społeczną.

Przedmiot: „Teoria społeczeństwa i problemów społecznych” zapoznaje studentów z zagadnieniami socjologicznego opisu oraz teoretycznej interpretacji zjawisk i procesów życia społecznego. Omawiane są podstawowe teoretyczne pojęcia i kierunki socjologii. Szczególna uwaga zwrócona jest na koncepcje i procesy generowania i rozwiązywania tak zwanych problemów społecznych, społecznych przesłanek naruszania norm, zachowań dewiacyjnych, występowania tak zwanej patologii i dezintegracji społecznej. Studenci zapoznają się z kontekstem porównawczym oraz historycznymi i kulturowymi uwarunkowaniami owych koncepcji i procesów, a także poznają praktyczne walory socjologii oraz związki wiedzy socjologicznej z polityką społeczną. W ramach wykładu omawiane są następujące zagadnienia: Co to jest teoria społeczeństwa, struktura i rodzaje teorii społeczeństwa. Orientacje metodologiczno - teoretyczne w socjologii, w tym: funkcjonalno-strukturalna, konfliktowa, humanistyczna (interpretatywistyczna). Przegląd pojęć i koncepcji teoretycznych dotyczących: ładu społecznego, norm społecznych, dewiacji społecznych i kontroli społecznej. Ogólna teoria zachowania; założenia teoretyczne i przegląd badań. Teoria zachowania w sytuacji konfliktu. Twierdzenia ogólnej teorii zachowania dotyczące wygaszania zachowań. Teoria dysonansu poznawczego i jej twierdzenia dotyczące wpływu dysonansu na postępowanie ludzi. Twierdzenia teorii wymiany a teoria zachowania. Teorie zachowania przestępczego (dewiacyjnego). Zasady skutecznego stosowania nagród i kar w świetle badań i teorii zachowania. Praktyczne funkcje i zadania socjologii.

A. Giddens, Co to jest socjologia? (w:) A. Giddens, Socjologia, PWN 2004, s. 26-43;

M. Ziółkowski, Teoria socjologiczna początku XXI wieku, (w:) Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006, t. 1, s. 15-31;

A. Podgórecki, Pięć funkcji socjologii, (w:) Studia Socjologiczne 3/1966;

P. Berger, T. Luckmann, Społeczne tworzenie rzeczywistości, cz. II: Społeczeństwo jako rzeczywistość obiektywna, PIW 1983, s. 85-200;

St. Ossowski, Koncepcje ładu społecznego i typy przewidywań, (w:) St. Ossowski, O nauce, PWN 1967, s. 173-193;

E. Goffman, Porządek interakcyjny, (w:) WTS 2006, t.1, s. 293-315;

A. V. Cicourel, Procedury interpretacyjne i reguły normatywne w procesie negocjacji statusu i roli, (w:) WTS 2006, t.2, s. 909-937;

A. Kojder, Norma społeczna, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 2, Wyd. Oficyna Naukowa 1999, s. 336-346;

A. Podgórecki, A Kojder, Prawo (w:) Encyklopedia Socjologii, t.3, Wyd. Oficyna Naukowa 2000, s. 185-191;

M. Weber, Typy panowania, (w:) Socjologia – lektury, (red.) P. Sztompka, M. Kucia, Wyd. Znak 2006, s. 470-492;

S. Lukes, Władza i panowanie, (w:) Socjologia – lektury, (red.) P. Sztompka, M. Kucia, Wyd. Znak 2006, s. 492-503;

Uzupełniająca:

M. Foucault, Trzy typy władzy, (w:) WTS 2006, t.1, s.512-536;

M. Foucault, Wiedza i władza, (w:) WTS 2006, t.1, s.537-544;

R. Dahrendorf, Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, (w:) WTS 2006, t.1, s. 445-477;

L. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, (w:) WTS 2006, t.1, s.478-481;

R. H. Turner, Koncepcja siebie w interakcji społecznej, (w:) WTS 2006, t.1, s.272-284;

J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka 1999, rozdz. 6: Socjalizacja, s. 75-92

J. Turowski, Osobowość, socjalizacja, postawy, (w:) J. Turowski, Socjologia. Małe struktury społeczne, TN KUL 1993, s. 37-57;

J. Turowski, Typologia grup społecznych, (w:) J. Turowski, Socjologia. Małe struktury społeczne, TN KUL 1993, s. 107-114;

J. Turowski, Społeczeństwo ogólne i jego struktura, (w:) J. Turowski, Socjologia. Wielkie struktury ..., TN KUL 1994, s. 51-71;

J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka 1999, rozdz. Symbole i kultura, s. 35-48;

J. Turowski, Zagadnienia rozwoju społecznego (w:) J. Turowski, Socjologia. Wielkie struktury ..., TN KUL 1994, s. 73-104;

J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka 1999, rozdz. Zaburzenia, dewiacje i sprzeciw społeczny, s. 176-192;

J. Kwaśniewski, Patologia społeczna, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 3, Wyd. Oficyna Naukowa, s. 88-96;

K. Frieske, Alkoholizm (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 1, Wyd. Oficyna Naukowa 1998, s. 20-24;

J. Zamecka, Narkomania, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 2, Wyd. Oficyna Naukowa 1999, s. 285-287;

M. Jarosz, Samobójstwa, PWN 1997, rozdz. Samobójstwa w czasie i przestrzeni, s. 13-36;

K. Frieske, Marginalność społeczna (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 2, Wyd. Oficyna Naukowa 1999, s. 167-171;

A. Giddens, Ubóstwo, opieka społeczna i wykluczenie społeczne (w:) A. Giddens, Socjologia, PWN 2004, s. 330-365;

S. Seidman, Koniec teorii socjologicznej: ponowoczesna nadzieja (w:) WTS 2006, t.1, s. 44-55;

J. C. Alexander, Zasadność teorii socjologicznej: dlaczego końca nie widać, (w:) WTS 2006, t.1, s. 55-62;

S. Nowak, Praktyczne zastosowania socjologii (w:) S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN 1985, s. 448-478;

A. Giddens, Socjologiczne metody badawcze i myślenie teoretyczne w socjologii (w:) A. Giddens, Socjologia, PWN 2004, s. 658-701;

w zakresie wiedzy student:

- posługuje się pojęciami i koncepcjami teoretycznymi rozmaitych zjawisk i problemów społecznych oraz zasad organizacji życia zbiorowego

- Posiada wiedzę o różnych rodzajach struktur i instytucji społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych i ekonomicznych) i ich elementach

- Posiada wiedzę o rodzajach więzi społecznych (rodzin­nych, towarzyskich, kulturowych, zawodowych, orga­nizacyjnych, terytorialnych, ekonomicznych, politycz­nych, prawnych) i o rządzących nimi prawidłowościach.

- Posiada wiedzę o problemach społecznych, także w społecznościach lokalnych, o ich przyczynach, przejawach i konsekwencjach

- Posiada wiedzę o procesach zmian struktur i instytucji społecznych oraz ich elementów, o przyczynach, prze­biegu, skali i konsekwencjach tych zmian.

W zakresie umiejętności:

- Dostrzega, dokonuje obserwacji i interpretacji zjawisk i problemów społecznych rozmaitej natury

- Wykorzystuje podstawową wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych, w tym: problemów społecznych, trudnych sytuacji ludzi i zjawisk dewiacyjnych

- Analizuje przyczyny przebiegu konkretnych procesów, zjawisk i problemów społecznych

- Analizuje proponowane rozwiązania konkretnych prob­lemów społecznych

- Posiada umiejętność przewidywania ludzkich zacho­wań, analizowania ich motywów oraz społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, ekonomicznych) konsekwencji.

W zakresie kompetencji personalnych i społecznych:

- Jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w grupach, zespołach) zajmujących się analizowaniem zjawisk i problemów społecznych

- Potrafi komunikować się z otoczeniem i przekazywać podstawową wiedzę na temat zjawisk i problemów społecznych

- Jest przygotowany do pracy w instytucjach publicznych, prywatnych, non profit zajmujących się problemami społecznymi oraz ich rozwiązywaniem

- Ma świadomość znaczenia zachowywania się w sposób profesjonalny i etyczny

- Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umie­jętności

w odniesieniu do nabytej wiedzy:

- ocena – metodą egzaminu ustnego – zakresu posiadanej przez studenta wiedzy dotyczącej pojęć i teorii społeczeństwa oraz problemów społecznych, wiedzy o różnych rodzajach struktur i instytucji społecznych, o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach, o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne i rządzących nimi oraz o ich źródłach, naturze, zmianach i sposobach działania, a także o procesach zmian struktur i instytucji społecznych oraz ich elementów, o przyczynach, prze­biegu, skali i konsekwencjach tych zmian

- kryterium oceny jest stwierdzony podczas egzaminu zakres posiadanej przez studenta wiedzy

w odniesieniu do nabywanych umiejętności:

- ocena – metodą egzaminu ustnego - nabytych przez studenta umiejętności dostrzegania, obserwacji i interpretacji zjawisk i problemów społecznych, wykorzystywania wiedzy teoretycznej do opisu i analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych, w tym: problemów społecznych i zjawisk dewiacyjnych, analizowania przyczyn przebiegu konkretnych procesów, zjawisk i problemów społecznych, umiejętności przewidywania ludzkich zacho­wań, analizowania ich motywów oraz społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, ekonomicznych) konsekwencji.

- kryterium oceny jest stwierdzony podczas egzaminu zakres posiadanej przez studenta wiedzy

w odniesieniu do uzyskiwanych kompetencji personalnych i społecznych:

- ocena – metodą egzaminu ustnego – nabytych przez studenta kompetencji aktywnego uczestniczenia w grupach zajmujących się analizowaniem zjawisk i problemów społecznych, komunikowania się z otoczeniem i przekazywania podstawowej wiedzy na temat zjawisk i problemów społecznych, przygotowania do pracy w instytucjach publicznych, prywatnych, non profit zajmujących się problemami społecznymi oraz ich rozwiązywaniem, posiadanie świadomości znaczenia zachowywania się w sposób profesjonalny i etyczny, zdolności do uzupełniania i doskonalenia nabytej wiedzy i umie­jętności