Demografia społeczna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	3500-FAK-DEMSPOL
Kod Erasmus / ISCED:	14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Demografia społeczna
Jednostka:	Wydział Socjologii
Grupy:
Punkty ECTS i inne:	(brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Rodzaj przedmiotu:	fakultatywne
Założenia (opisowo):	Moduły: Problemy społeczne, sprawy publiczne Zróżnicowanie społeczne współczesnego świata Polityka i demokracja
Tryb prowadzenia:	w sali
Skrócony opis:	Podczas wykładów omówione zostaną społeczne konsekwencje procesów ludnościowych zachodzących w Polsce i w pozostałych krajach Europy. Przeanalizowane zostaną przyczyny oraz możliwe scenariusze przyszłych zmian demograficznych. W pierwszej części kursu przedstawione zostaną podstawowe zjawiska i procesy zachodzące we współczesnym świecie, wraz z omówieniem najważniejszych metod stosowanych w analizach demograficznych. Zaprezentowane zostaną również podstawowe teorie demograficzne. Druga część wykładów poświęcona będzie omówieniu społecznych i ekonomicznych konsekwencji procesów starzenia się społeczeństw. Przeanalizowane zostaną przemiany zachodzące w rodzinach, w relacjach międzypokoleniowych oraz konsekwencje zmian demograficznych dla rynku pracy i dla systemu opieki społecznej. Omówione zostaną modele polityk społecznych (polityk rodzinnych), będących odpowiedzią na obserwowane przemiany ludnościowe.
Pełny opis:	Podstawowym celem wykładu jest omówienie społecznych konsekwencji procesów ludnościowych zachodzących w Polsce i w pozostałych krajach Europy. Przeanalizowane zostaną przyczyny oraz możliwe scenariusze przyszłych zmian demograficznych. W pierwszej części kursu przedstawione zostaną podstawowe zjawiska i procesy zachodzące we współczesnym świecie, wraz z omówieniem najważniejszych metod stosowanych w analizach demograficznych. Zaprezentowane zostaną również podstawowe teorie demograficzne. Druga część wykładów poświęcona będzie omówieniu społecznych i ekonomicznych konsekwencji procesów starzenia się społeczeństw. Przeanalizowane zostaną przemiany zachodzące w rodzinach, w relacjach międzypokoleniowych. Omówione zostaną konsekwencje zmian demograficznych dla rynku pracy (w jaki sposób kurczenie się i starzenie zasobów pracy wpłynie na funkcjonowanie rynku pracy, na system emerytalny), dla systemu opieki społecznej. Omówione zostaną modele polityk społecznych (polityk rodzinnych), będących odpowiedzią na obserwowane przemiany ludnościowe. Pierwsza część kursu obejmuje: 1. Podstawowe metody pomiaru i analizy danych stosowane w demografii (źródła danych demograficznych, analiza przekrojowa i kohortowa, konstrukcja współczynników demograficznych) 2. Najważniejsze zagadnienia demografii - Rozrodczość, płodność i umieralność (podstawowe mierniki). Metody konstrukcji tablic trwania życia (przeciętne dalsze trwanie życia). - Reprodukcja ludności. Analiza struktur demograficznych. - Małżeńskość - Mobilność przestrzenna 3. Procesy demograficzne - najważniejsze teorie i analiza zjawisk zachodzących we współczesnym świecie - Historia rozwoju ludności świata, Europy, Polski - Omówienie prognoz demograficznych dla Polski i pozostałych krajów Europy - Najważniejsze teorie demograficzne (m.in. maltuzjanizm i neomaltuzjanizm, teorie ludności optymalnej, ekonomiczne teorie płodności Liebensteina, Beckera i Easterlina) - Teoria przejścia demograficznego - Koncepcja drugiego przejścia demograficznego - Urbanizacja - Historyczne i współczesne migracje. Teorie migracji Druga część kursu obejmuje: 1. Przemiany zachodzące w rodzinach, w relacjach międzypokoleniowych 2. Konsekwencje zmian demograficznych dla rynku pracy (kurczenie się i starzenie zasobów pracy) 3. Konsekwencje zmian demograficznych dla systemów ubezpieczeń społecznych 3. Konsekwencje zmian demograficznych dla służby zdrowia i systemu opieki społecznej 4. Polityki migracyjne 5. Pronatalistyczne polityki społeczne
Literatura:	J. Z. Holzer, Demografia, PWE, Warszawa 2003 (wybrane rozdziały) J. Jóźwiak, Demograficzne uwarunkowania rynku pracy w Polsce, [w:] Rynek pracy wobec zmian demograficznych, M. Kiełkowska (red.), Instytut Obywatelski, Warszawa 2013, s. 8-23 G. Lanzieri, The greying of the baby boomers. A century-long view of ageing in European populations, “Statistics in focus”, Eurostat 2011 M. Okólski, Demografia zmiany społecznej, Scholar, Warszawa 2004 (wybrane rozdziały) M. Okólski, Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Scholar, Warszawa 2005 M. Okólski, A. Fihel, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Scholar, Warszawa 2012 (wybrane rozdziały) Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2014. Notatka informacyjna, GUS, Warszawa 2015 (albo nowsza wersja, jeśli będzie dostępna) Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050, GUS, Warszawa 2014 Trwanie życia w 2014 r., GUS, Warszawa 2015 (albo nowsza wersja, jeśli będzie dostępna)
Efekty uczenia się:	K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (w szczególności demografii społecznej) K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat narzędzi i celów polityki społecznej K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych K_U05 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych, w szczególności procesów demograficznych K_U07 potrafi dokonać krytycznej i refleksyjnej analizy konsekwencji procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
Metody i kryteria oceniania:	Egzamin pisemny, dopuszczalne 2 nieusprawiedliwione nieobecności Egzamin poprawkowy ma taką samą formę jak egzamin w pierwszym terminie. Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 2h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) – 15h

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.