University of Warsaw - Central Authentication System
Strona główna

Sociology and Anthropology of Medicine, and Methodology of Social Sciences

General data

Course ID: 3501-BE-ZK-SAMMNS
Erasmus code / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Philosophy and ethics The ISCED (International Standard Classification of Education) code has been designed by UNESCO.
Course title: Sociology and Anthropology of Medicine, and Methodology of Social Sciences
Name in Polish: Socjologia i antropologia medycyny z elementami metodologii nauk społecznych
Organizational unit: Institute of Philosophy
Course groups:
ECTS credit allocation (and other scores): (not available) Basic information on ECTS credits allocation principles:
  • the annual hourly workload of the student’s work required to achieve the expected learning outcomes for a given stage is 1500-1800h, corresponding to 60 ECTS;
  • the student’s weekly hourly workload is 45 h;
  • 1 ECTS point corresponds to 25-30 hours of student work needed to achieve the assumed learning outcomes;
  • weekly student workload necessary to achieve the assumed learning outcomes allows to obtain 1.5 ECTS;
  • work required to pass the course, which has been assigned 3 ECTS, constitutes 10% of the semester student load.

view allocation of credits
Language: Polish
Type of course:

obligatory courses

Mode:

Classroom

Short description:

The main goal of the course is to familiarize students with the key concepts, problems, theories and research methods used in the sociology and anthropology of medicine. We will talk about how culture and the social context affect the perception of the essence and goals of medicine, and the role of medical stuff and patients. We will discuss ways of understanding health, illness, disability, life and death, and explore social practices regarding health care. We will also discuss the ethical and methodological dimensions of applied and engaged anthropology in the context of body, health, illness and medicine. The aim of the course is also to develop students' skills in using selected methods of social research.

Full description:

Anthropology and sociology of medicine consider the cultural and social aspects of the body, health, sickness and healing. This course introduces students to the central concepts and methods of sociology and anthropology of medicine. We will focus on the cultural and social construction of health and sickness and examine such issues as: illness – metaphors and narratives; physicians, shamans, healers;, structural violence and health care disparities; social factors and health; disability; health and gender; disease and child; old age, sickness and death; global health; biological citizenship; reproduction and kinship; fertility; new medical technologies; new genetics. Moreover, the readings will enable students to become conversant about a number of issues in anthropology and sociology, including ethnical and methodological aspects of social science (social critics, engaged anthropology and applied anthropology).

Bibliography: (in Polish)

OD 2020/2021

Adamiak Karolina, Marta Hekselman, Uchynięte, „op.cit.,” 2008, nr 41.

Anna Witeska-Młynarczyk, Dziecięce doświadczenia ADHD. Etnografia spornej jednostki diagnostycznej, Warszawa 2019 (fragmenty)

Antropologia psychiatrii dzieci i młodzieży, red. Anna Witeska-Młynarczyk, Warszawa 2018.

Baranowska Małgorzata, To jest wasze życie. Być sobą w chorobie przewlekłej, Kraków 1994

Blaxter Mildred, Zdrowie, Warszawa 2009, s. 10-32.

Boni Zofia, It's safe: food as a way of expression for children in Warsaw, „Children’s Geographies”, nr 16, 2018.

Dziecko, in vitro, społeczeństwo. Ujęcie interdyscyplinarne, red. Anna Krawczak, Ewa Maciejewska-Mroczek, Magdalena Radkowska-Walkowicz, Warszawa 2018.

Etnografie biomedycyny, red. M. Radkowska-Walkowicz, H. Wierciński, Warszawa 2014.

Ewa Krawczyk, Historia ruchu antyszczepionkowego, w: Zdrowie. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2012

Fine Cordelia, Wyjaśniamy czy utrzymujemy status quo? Teorie o „głęboko zakorzenionych” różnicach płciowych jako samospełniająca się przepowiednia, „Praktyka Teoretyczna” 2(28): 171-189.

Frank Arthur, The Wounded Storyteller, Chicago 1995

Green Judith, Nicki Thorogood, Qualitative methods for health research (rozdz. In-Depth Interviews, Developing Qualitative Research Design), Sage 2018.

Lock Margaret i Patricia Kaufert, Menopause, Local Biologies and Cultures of Aging, „American Journal of Human Biology”, nr 13(4) 2001, s. 494–504

Małgorzata Rajtar, O (nie)naturalności jedzenia. Pokarmy i technologie biomedyczne w chorobach metabolicznych, „Lud”, nr 101, 2017.

Marquez Gabriel Garcia, Chciałam tylko skorzystać z telefonu, w: Dwanaście opowiadań tułaczych.

Martin Emily, Jajo i plemnik, w: Gender. Perspektywa antropologiczna, red. R. Hryciuk, A. Kościańska, t. II, Warszawa 2007, s. 33-49.

Martin Emily, The Pharmaceutical Person, „BioSocieties” 1: 273, 2006, https://doi.org/10.1017/S1745855206003012.

Mauss Marcel, Sposoby posługiwania się ciałem, w: Socjologia i antropologia, Warszawa 2001.

Mazzarella S. R. , Coming of Age with Proctor & Gamble: Beinggirl.com and the Commodification of Puberty, „Girlhood studies” 9, 2016.

Mysyk Avis, Susto: An Illness of the Poor, “Dialectical Anthropology”, 23, 1998.

Nowak Andrzej W., Krzysztof Abriszewski, Michał Wróblewski, Czyje lęki? Czyja nauka? Struktury wiedzy wobec kontrowersji naukowo-społecznych, Poznań 2016

Nowakowski Michał, Medykalizacja i demedykalizacja. Zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego, Lublin 2015, s. 15–58.

O' Connor R. A., Van Esterik P., De- medicalizing anorexia. A new cultural brokering, „Anthropology Today” 2008, vol. 24, Issue 5, s. 6–9.

Petchesky Rosalind Pollack, Fetal images: the power of visual culture in the politics of reproduction, „Feminist Studies” 1987, t. 13, nr 2, s. 263–292.

Prus Boleslaw, Kamizelka.

Radkowska-Walkowicz Magdalena, Doświadczenie in vitro. Niepłodność i nowe technologie reprodukcyjne w perspektywie antropologicznej, Warszawa 2013

Rakowski Tomasz, Antropologia medyczna jaka stosowana nauka humanistyczna. Założenia, cele, praktyki, w: Antropologia stosowana, red. M. Ząbek, Warszawa 2015.

Reimann Maria, Nie przywitam się z państwem na ulicy. Szkic o doświadczeniu niepełnosprawności, Wołowiec 2019.

Riemann Gerhard, Fritz Schutze, „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, „Kultura i Społeczeństwo” 1992, nr

Shepher-Hughes Nancy, Prymat etyki. Perspektywa walczącej antropologii, w: Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, red. H. Červinkova, B.D. Gołębniak, Wrocław 2010.

Sokołowska Magdalena, Społeczeństwo a zmieniający się obraz chorób, Społeczne przyczyny chorób, w: Socjologia medycyny, Warszawa 1986

Sontag Susan, Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, Warszawa 1999

Wasilewski Jerzy, Tabu, Warszawa 2010

Wądołowska Anna, Biomedycyna a zdrowie reprodukcyjne kobiet z Regionu Indian Purhépecha w Meksyku, w: Etnografie biomedycyny, red. M. Radkowska-Walkowicz, H. Wierciński, Warszawa 2015.

Wądołowska Anna, Pigułki zamiast chleba, „op.cit.,”, nr 41, 2008.

Wądołowska Anna, Rodzić po indiańsku, „op.cit.,”, http://opcit.pl/teksty/rodzic-po-indiansku/

Wierciński Hubert, „Udowodniono mi, czym jest rak”. Antropologiczne studium bólu i cierpienia w relacjach pacjentów chorych onkologicznie, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, nr 1 (18), 2013.

Wierciński Hubert, Stosowana antropologia medyczna, czyli co antropolog może dać lekarzowi, w: Antropologia stosowana, red. M. Ząbek, Warszawa 2015.

Wyka Anna, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa 1993, s. 11-39.

Zespół Turnera. Głosy i doświadczenia, red. E. Maciejewska-Mroczek, M. Radkowska-Walkowicz, M. Reimann, Warszawa 2019.

DO 2019/2020

Podstawowe źródła literatury (kolejność alfabetyczna):

Ariés P., Śmierć odwrócona, w: Antropologia śmierci, red. S. Cichowicz, J. M. Godziński, Warszawa 1993.

Baranowska M., To jest wasze życie: być sobą w chorobie przewlekłej, Przez Rzekę 1994.

Barański J., Piątkowski W. (red.), Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT 2002.

Bonaccorso M., Conceiving Kinship : Assisted Conception, Procreation, and Family in Southern Europe, New York, Oxford: Berghahn Books 2009

Dolińska B., Uczciwość i wiarygodność nauki – odpowiedzialność za słowa w walce o dopuszczalność in vitro, „Nauka”, nr 4, 2009, s. 87-101.

Dworkin R., Nowa Ewangelia zdrowia, w: Socjologia codzienności, red. M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka, Kraków 2008.

Farmer P., Kobiety, bieda i AIDS, przeł. M. Petryk, w: Antropologia seksualności. Teoria, etnografia, zastosowanie, red. A. Kościańska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2012.

Finkler K., Experiencing the New Genetics. Family and Kinship on the Medical Frontier, Philadelphia, University of Pennsylvania Press 2000.

Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, Warszawa, PIW 1987.

Frank A., The wounded storyteller. Body, illness and ethics, Chicago, University of Chicago Press 1995.

Hammersley M., Atkinson A., Metody badań terenowych, Poznań 2000.

Helman C. G. Culture, Health and Illness, Butterworth Heinmann, Oxford 1996.

Inhorn M., The „local” confronts the „global”: infertile bodies and the new reproductive technologies in Egypt, w: Infertility around the Globe, red. F. van Balen, M. Inhorn, Berkeley, University of California Press2002, s. 263–283.

Inhorn M., Defining Women’s Health: A Dozen Messages from More than 150 Ethnographies, „Medical Anthropology Quarterly”, nr 20 (3), 2006, s. 345–378.

Kleinman, A., The Illness Narratives: Suffering, Healing and the Human Condition, Basic Books 1988

Le Breton D., Genetic fundamentalism or the cult of the gene, „Body & Society”, 2004, nr 10 (4), s. 1-20.

Lemke T., Biopolityka, przeł. T. Dominiak, Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2010.

Lock M. i Vinh-Kim N., An Anthropology of Biomedicine. An Anthropology of Biomedicine, Malden, Oxford, West Sussex: Wiley-Blackwell 2010.

Martin E. Jajo i plemnik. Naukowy romans, przeł. Justyna Włodarczyk, w: Gender. Perspektywa antropologiczna, t. 2, Kobiecość, męskość, seksualność, red. R. E. Hryciuk, A. Kościańska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 33–49, 2007.

Novas C., The Political Economy of Hope: Patients’ Organizations, Science and Biovalue, „BioSocieties”, nr 1 , 2006, s. 289–305.

Ostrowska A., Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, Warszawa: IFIS PAN 2009.

Penkala-Gawęcka D., Medycyna ludowa i komplementarna w polskich badaniach etnologicznych, „Lud”, t. 78, 1995, s. 169–191.

Penkala-Gawęcka D., Antropologia medyczna – dlaczego i jak?, „(op.cit.,)”, nr 4 (41) , 2008, s. 3–9.

Penkala-Gawęcka D., Main I., Witeska-Młynarczyk A. (red.), W zdrowiu i chorobie… Z badań antropologii medycznej i dyscyplin pokrewnych, Poznań: Biblioteka Telgte.

Peperkamp E., Płodne ciało i wzajemne zapładnianie reżimów dyscyplinarnych. „Techniki siebie” w pewnym polskim katolickim ruchu młodzieżowym, przeł. M. Petryk w: Antropologia seksualności: teoria, etnografia, zastosowanie, red. Agnieszka Kościańska, 2012, s. 218–237.

Piątkowski W., Płonka-Syroka Bożena (red.), Socjologia i antropologia medycyny w działaniu, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum 2008.

Radkowska-Walkowicz M., Aaaby wynająć brzuch. Antropologiczne konteksty macierzyństwa zastępczego, w: Pożegnanie z Matką-Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. R. E. Hryciuk i E. Korolczuk, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 331–353.

Rabinow, P., Artificiality and Enlightenment: From Sociobiology to Biosociality, w: Anthropologies of Modernity: Foucault, Governmentality, and Life Politics, red. J. X. Inda, Malden, Oxford: Wiley-Blackwell 2005, s. 181–193

Rapp R., Testing Women, Testing the Fetus: The Social Impact of Amniocentesis in America, New York: Routledge 2000.

Rapp R., Gender, body, biomedicine: how some feminist concerns dragged reproduction to the center of social theory, „Medical Anthropology Quarterly”, nr 15 (4), 2001, s. 466–477.

Rose N., Polityka życia samego, „Praktyka Teoretyczna” nr 2–3, 2011, http://www.praktykateoretyczna.pl/PT_nr2-3_2011_Biopolityka/14.rose.pdf.

Scheper-Hughes N., Prymat etyki. Perspektywa walczącej antropologii, w: Červinkova Hana, Gołębniak Bogusława Dorota (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Wrocław: Wydawnictwo DWS 2010.

Schoepf B. G., Kultura, badania seksualności i profilaktyka AIDS w Afryce, przeł. M. Petryk, w: Antropologia seksualności. Teoria, etnografia, zastosowanie, red. A. Kościańska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2012.

Schilling Ch., Kultura, „rola chorego” i konsumpcja zdrowia, w: Socjologia codzienności, red. M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka, Kraków 2008.

Sontag S., Choroba jako metafora; AIDS i jego metafory, przeł. J. Anders, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1999.

Thompson Ch., Making Parents. The Ontological Choreography of Reproductive Technologies, Cambridge: The MIT Press 2005.

Tołstoj L., Śmierć Iwana Iljicza, Warszawa 1960

Turney J., Ślady Frankensteina. Nauka, genetyka i kultura masowa, przeł. M. Wiśniewska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2001.

Vigarello G., Historia zdrowia i choroby, przeł. M. Szymańska, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2011.

Learning outcomes: (in Polish)

Nabyta wiedza:

Odniesienie do efektów uczenia się w programie studiów: K_W11, K_W12

Po ukończeniu zajęć student:

- zna i rozumie kluczowe dla socjologii i antropologii medycyny pojęcia (takie jak medykalizacja, demedykalizacja, psychiatryzacja, biomedycyna), problemy (np. dawstwo anonimowe i jawne w reprodukcji), teorie (np. konstruktywizm w socjologii i antropologii) i metody (w tym wywiad pogłębiony, obserwacja uczestnicząca);

- w pogłębionym stopniu rozumie społeczno-kulturowe uwarunkowania praktyki i rozwoju nauk biomedycznych i innych bionauk, w tym nauk medycznych, farmaceutycznych, o zdrowiu, nauk o kulturze fizycznej i nauk biologicznych.

Nabyte umiejętności:

Odniesienie do efektów uczenia się w programie studiów: K_U07; K_U08; K_U17

Po ukończeniu zajęć student:

- posługując się teoriami, metodami i modelami wypracowanymi na gruncie nauk społecznych, umie identyfikować, interpretować i wyjaśniać zależności pomiędzy praktyką i rozwojem nauk

biomedycznych i innych nauk związanych z medycyną, zdrowiem i chorobą a procesami społeczno-kulturowymi;

- potrafi stawiać hipotezy badawcze, stosować adekwatne narzędzia badawcze oraz opracowywać i prezentować wyniki badań;

- umie analizować, interpretować i wyjaśniać źródła, kontekst oraz uwarunkowania oraz przebieg i ewentualne konsekwencje społeczne bieżących sporów i debat publicznych na tematy z

zakresu bioetyki, ochrony zdrowia, nowych technologii medycznych;

- umie samodzielnie zdobywać wiedzę z zakresu problematyki bioetycznej oraz socjologii i antropologii medycyny, a także rozwijać umiejętności badawcze; potrafi samodzielnie planować i organizować badania z zakresu nauk społecznych i efektywnie brać udział w działaniach profesjonalnych z zakresu bioetyki.

Nabyte kompetencje społeczne:

Odniesienie do efektów uczenia się w programie studiów: K_K01; K_K02; K_K07

Po ukończeniu zajęć absolwent:

- jest gotów do krytycznego oceniania zdobytej wiedzy, pozyskiwanych informacji i odbieranych treści i może przedstawiać różne, także sprzeczne perspektywy w debatach na tematy bioetyczne i dyskusjach związanych ze społecznymi wymiarami zdrowia i choroby;

- jest gotów do docenienia znaczenia wiedzy z zakresu etyki, bioetyki, edukacji bioetycznej i antropologii oraz socjologii medycyny w rozwiązywaniu problemów, jakie rodzi praktyka i rozwój nauk biomedycznych i innych bionauk, oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku niemożliwości samodzielnego rozwiązania danego problemu.

- dostrzegania problemów i wyzwań etycznych związanych z własną pracą badawczą i zawodową, w szczególności przestrzegania, rozwijania i promowania etycznych standardów pracy dla konsultantów klinicznych, członków komisji bioetycznych/etycznych oraz edukatorów etyki i bioetyki

Assessment methods and assessment criteria: (in Polish)

OD 2020/2021

Na finalną ocenę składa się:

- przygotowanie do zajęć i aktywny, konstruktywny udział w dyskusjach i pracach na zajęciach – 30 %

- napisanie pracy na podstawie zaprojektowanego i przeprowadzonego projektu badawczego z zakresu socjologii lub antropologii medycyny – 70%

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2

DO 2019/2020

Na finalną ocenę składa się:

- przygotowanie do zajęć i aktywny, konstruktywny udział w dyskusjach i pracach na zajęciach – 40 %

- zaprojektowanie i przeprowadzanie projektu badawczego z zakresu socjologii lub antropologii medycyny – 40%

- test otwartych pytań – 20 %

This course is not currently offered.
Course descriptions are protected by copyright.
Copyright by University of Warsaw.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
contact accessibility statement USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)