Workshop on visual discourse analysis

Krytyczny przegląd metod badań wizualnych wywodzących się z inspiracji językoznawczych i „tekstocentrycznych” ma dostarczyć studentom i studentkom narzędzi do analizy i krytycznego opisu najważniejszych typów współczesnych przekazów wizualnych. Nie są one jednak wybierane według medium (prasa, telewizja, Internet, kino), lecz motywów wizualnych, przecinających granice technik reprodukcji i kanałów komunikacji.

Warsztatowy, analityczny wymiar zajęć zachęca, by wybrane teorie i miejsca styku językoznawstwa i badań wizualnych omawiane były w odniesieniu do konkretnych zjawisk współczesnej ikonosfery lokalnej i globalnej, m.in. tzw. kryzysu uchodźczego, dyskusji o zmianie klimatu (antropocen), różnych form protestu i oporu (m.in. czarny protest).

Krytyczny przegląd metod badań wizualnych wywodzących się z inspiracji językoznawczych i tekstocentrycznych ma zbudować świadomość i krytyczną czujność na wykorzystywane języki wizualne, tryby i media cyrkulacji współczesnych treści wizualnych. Przegląd ten nie ma mieć charakteru historycznego omówienia, lecz prezentacji metod i perspektyw żywotnych współcześnie. Zarazem zajęcia zbudowane będą wokół dyskusji o przekładalności metod językoznawczych na analizę wizualności, o swoistości „języka” wizualnego (w kulturze wizualnej dyskusja ta nosi nazwę pytania o esencjalizm wizualny).

Osobnym zagadnieniem stanie się zatem kwestia przystawalności tradycyjnych klasyfikacji – podziału na media wizualne i media słowa, swoistości mediów wizualnych, granic modelu językowego do opisu rzeczywistości społecznej.

Studentki i studencji zapoznają się z wybranymi klasycznymi metodami analizy wizualnści historii sztuki (Panofsky, Warburg) oraz nowszymi próbami wykorzystania inspiracji językoznawczych w badaniach wizualnych (Mieke Bal, W.J.T. Mitchell).

Warsztatowy, analityczny wymiar zajęć zachęca, by wybrane teorie i miejsca styku językoznawstwa i badań wizualnych omawiane były w odniesieniu do konkretnych zjawisk współczesnej ikonosfery lokalnej i globalnej, m.in. tzw. kryzysu uchodźczego, dyskusji o zmianie klimatu (antropocen), różnych form protestu i oporu (m.in. czarny protest).

(wybrana litaratura, wybór artykułów)

• Ut pictura poesis, red. M. Skwara i S. Wysłouch, Gdańsk 2006.

• Antropologia kultury wizualnej, red. I. Kurz, P. Kwiatkowska, Ł. Zaremba, Warszawa 2012.

• Perspektywy współczesnej historii sztuki, Poznań 2009.

• Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, red. B. Frąckowiak, K. Olechnicki, M. Krajewski, Warszawa 2012.

• Mieke Bal, Narratologia, 2010.

• Mieczysław Porębski, Ikonosfera, Warszawa 1972.

• Nicholas Mirzoeff, Jak zobaczyć świat, Warszawa 2016.

Studenci i studentki posiadają zestaw specjalistycznych narzędzi analitycznych – wyrastających z przecięcia teorii językoznawczych i wybranych teorii wizualnych (historia sztuki, kultura wizualna, socjologia wizualna, teoria obrazu) – które umożliwiają im nie tylko krytyczne rozumienie różnego typu współczesnych komunikatów wizualnych i ich obiegów, ale również potrafią zaproponować modele alternatywnych treści i trybów przekazów wizualnych. Znają wybrane klasyczne modele analizy wizualnej (Panofsky, Warburg, Gombrich) i współczesne, związane z językiem i tekstem (Bal, Mitchell) – potrafią opisać je krytycznie i zastosować w analizie zjawisk współczesnych.

Studenci i studentki znają zaawansowane metody wypracowane przez językoznawstwo, lingwistyczną analizę dyskursu i semiotykę społeczną, pozwalające problematyzować, analizować i interpretować zjawiska zachodzące w dziedzinie kultury, komunikacji międzyludzkiej i dyskursów społecznych.

Wykorzystując różne źródła potrafią wyszukiwać, selekcjonować, analizować, oceniać i integrować informacje dotyczące języka, komunikacji i dyskursywnych aspektów życia społecznego i formułować na tej podstawie krytyczne sądy.

Potrafią wykorzystywać dorobek współczesnego językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej w celu krytycznej analizy i interpretacji wytworów kultury, nurtów intelektualnych i ideowych. Umie rozpoznawać środki, które budują ich znaczenia i oddziaływanie społeczne.

Potrafią krytycznie analizować język debat publicznych (np. politycznych i publicystycznych) pod kątem stosowanych w nich strategii perswazyjnych i manipulacyjnych.

Potrafi poddać analizie złożoną relację między medium a przekazem i wpływ, jaki wywierają wzajemnie na siebie.

Zaliczenie w formie rozmowy o wybranych lekturach z zajęć.

Warunkiem zaliczenia jest regularna obecność na zajęciach, znajomość lektur, aktywność.