Modele Analizy Dyskursu

obowiązkowe

ogólna wiedza z zakresu językoznawstwa

Słowo dyskurs pozwala badać komunikację jako podstawowy element usytuowanych praktyk społecznych. Analiza Dyskursu stanowi interdyscyplinarne, zintegrowane podejście do zjawisk i procesów komunikacyjnych, a więc przedmiotem jej zainteresowania jest język i jego kontekstowe użycia, jednostka i społeczeństwa, czy wreszcie kultura i związane z nią systemy wartości. Modele i priorytety badawcze lingwistyki (językoznawstwa) i socjologii częściowo różnią się tu, ale też wzajemnie się uzupełniają. Lingwistyka dostarcza podstaw metodologicznych do językowej analizy tekstu, zwłaszcza tekstu pisanego. Socjologia dyskursywna skupia się na społecznym usytuowaniu komunikacji, szczególnie komunikacji mówionej. Struktura kursu oddaje to historyczne sprofilowanie badań nad komunikacją przez obie dziedziny, poszerzając je o organizację i funkcjonowanie tekstów multimodalnych, stanowiących współcześnie istotny element oddziaływania społecznego.

Słowo dyskurs pozwala badać komunikację jako podstawowy element usytuowanych praktyk społecznych. Analiza Dyskursu stanowi interdyscyplinarne, zintegrowane podejście do zjawisk i procesów komunikacyjnych, a więc przedmiotem jej zainteresowania jest język i jego kontekstowe użycia, jednostka i społeczeństwa, czy wreszcie kultura i związane z nią systemy wartości. Modele i priorytety badawcze lingwistyki (językoznawstwa) i socjologii częściowo różnią się tu, ale też wzajemnie się uzupełniają. Lingwistyka dostarcza podstaw metodologicznych do językowej analizy tekstu, zwłaszcza tekstu pisanego. Socjologia dyskursywna skupia się na społecznym usytuowaniu komunikacji, szczególnie komunikacji mówionej. Struktura kursu oddaje to historyczne sprofilowanie badań nad komunikacją przez obie dziedziny, poszerzając je o organizację i funkcjonowanie tekstów multimodalnych, stanowiących współcześnie istotny element oddziaływania społecznego. Kurs łączy elementy wykładu (przegląd różnych podejść, koncepcji i metodologii) z praktycznymi ilustracjami zjawisk dyskursywnych, poddawanych analizie językowej i społecznej.

Tematy realizowane w ramach wykładu (poszczególne punkty mogą być realizowane na więcej niż jednych zajęciach):

- analiza dyskursu w ewolucji lingwistyki oraz w różnych tradycjach językowych i kulturowych;

- przegląd podstawowych pojęć z punktu widzenia rozwoju lingwistycznych badań nad dyskursem (wypowiedź, tekst, dyskurs, styl, gatunek, kontekst);

- krytyczna analiza dyskursu;

- integratywna analiza dyskursu;

- ewolucja znaczenia i jego konceptualizacje w badaniach nad językiem: semantyka i pragmatyka językowa jako narzędzia analizy dyskursu;

- perspektywizacja przekazu: dyskursywne strategie pozytywnego i negatywnego reprezentowania siebie i innego w komunikacji;

- proksymizacja w dyskursie a językowe modelowanie kulturowych obrazów świata.

Arendt, Hannah. 1998. The Human Condition. Chicago: University of Chicago Press, chap. 5 (pp. 175-247)

Bush, Robert A. Baruch / Joseph P. Folger. 2005. The Promise of Mediation. The Transformative Approach to Conflict. San Francisco: Jossey-Bass, chaps. 1-3 (pp. 7-130)

Chilton, Paul. 2004. Analysing Political Discourse. Theory and Practice. London: Routledge, chaps. 4, 9.

Dijk, Teun van (red.). 2001. Dyskurs jako struktura i proces (str. 9-44).

Fairclough, Norman. 1989. Language and Power. London and New York: Longman.

Grillo, Eric. (ed.). 2005. Power without Domination. Dialogism and the Empowering Property of Communication. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, Foreword (pp. vii-xvii), chap. 1 (pp. 3-41), chap. 7 (pp. 223-237).

Habermas, Jürgen. 1984. The Theory of Communicative Action. Vol. 1. Reason and the Rationalization of Society. Boston: Beacon Press, Part III (pp. 273-337).

Kalisz, Roman. 1993. Pragmatyka językowa. Gdańsk: WUG, roz. 2-3 (str. 28-111).

Reisigl, Martin. 2007. “Discrimination in discourse”, in: Helga Kotthoff and Helen Spencer-Oately (eds.) Handbook of Intercultural Communication. Berlin, New York: Mouton de Gruyter (pp. 365-394).

Thomas, Jenny. 1999. Meaning in Interaction. An Introduction to Pragmatics. London and New York: Longman, chaps. 3-5 (pp. 55-148).

Winslade, John / Gerald Monk. 2000. Narrative Mediation. A New Approach to Conflict Resolution. San Francisco: Jossey-Bass, chap. 3 (pp. 57-93), chap. 6 (pp. 137-156).

Wodak, Ruth. 2003. “Populist discourses”. Document Design 4/2: 132-148.

Yule, George. 2000. The Study of Language. Cambridge: CUP, chap. 12 (pp. 127-138).

K_W01

Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej językoznawstwa, analizy

dyskursu i semiotyki społecznej.

K_W03

Zna terminologię z zakresu językoznawstwa, analizy dyskursu i semiotyki społecznej na poziomie

rozszerzonym.

K_W05

Ma pogłębioną wiedzę o związkach językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki

społecznej.

K_W06

Ma szczegółową wiedzę o wybranych ośrodkach i szkołach badawczych w dziedzinie językoznawstwa, krytycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej oraz o ich współczesnych dokonaniach.

K_W07

Zna zaawansowane metody wypracowane przez językoznawstwo, lingwistyczną analizę dyskursu i

semiotykę społeczną, pozwalające problematyzować, analizować i interpretować zjawiska zachodzące w dziedzinie kultury, komunikacji międzyludzkiej i dyskursów społecznych.

K_W10

Ma rozszerzoną wiedzę o specyfice nauk społecznych – zwłaszcza socjologicznej analizy dyskursu i

badań nad komunikacją społeczną.

K_W17

Zna wybrane metody i narzędzia opisu z zakresu badań nad komunikacją społeczną oraz z zakresu

socjologicznej analizy dyskursu.

K_U02

Posiada pogłębione umiejętności badawcze w zakresie językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej, obejmujące analizę i syntezę stanowisk teoretycznych, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników.

K_U04

Posiada umiejętność integrowania dorobku wypracowanego w różnych paradygmatach

językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej oraz potrafi stosować tę

wiedzę w sytuacjach zawodowych wymagających mediacji kulturowej i językowej.

K_K09

Jest gotowy samodzielnie i krytycznie uzupełniać swą wiedzę i umiejętności, łącząc perspektywę

socjologiczną i lingwistyczną.

egzamin ustny na podstawie prezentacji projektu badawczego (100% oceny końcowej)

Egzamin ocenia się na podstawie stopnia opanowania materiału z zajęć, umiejętności tworzenia własnych wypowiedzi ustnych.

Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uczestnictwo w wykładzie (dopuszczalne 2 nieobecności).