Federation projects in Central and Eastern Europe (late 18th century - early 20th century): A comparative study

Przedstawienie i analiza ewolucji idei i projektów federacyjnych w Europy Środkowo-Wschodniej od końca XVIII w. do 1921 r. oraz poszukiwanie odpowiedzi na pytania:

– dlaczego federalizm jako koncepcja i ustrój państwowy nie został wcielony i zrealizowany na terenie Europy Środkowo-Wschodniej?

– wyjaśnienie i określenie głównych pojęć w badaniach nad federalizmem;

– zapoznanie studentów z historiograficzną tradycją badań nad federalizmu w Europie Środkowo-Wschodniej;

– wyjaśnienie głównych cech ówczesnych ocen federalizmu w myśli politycznej i intelektualnej krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Oczekiwanym rezultatem jest pobudzenie do krytycznego spojrzenia na zagadnienie historii federalizmu w Europie Środkowo-Wschodniej od końca XVIII do 1921 r.

Wprowadzenie do problematyki.

Pojęcia badań nad federalizmem w Europie Środkowo-Wschodniej.

Podstawy metodologiczne „Między Niemcami a Rosją”: historiografia zagadnienia federalizmu w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie imperialnym i po zakończeniu pierwszej wojny światowej

Rozwój idei federacyjnych w końcu XVIII w. – I połowa XIX w. (Jeana-Jacques Rousseau, dekabryści, Adam Czartoryski etc.)

Panslawizm i zagadnienie federalizmu po Wiośnie Ludów w l. 1848-1849.

Ponadnarodowy federalizm i kwestia autonomii narodowej w Austro-Węgrzech w drugiej połowie XIX w. – na początku XX w.

Federalizm konstytucyjny, koncepcji autonomii narodowej i kwestia przebudowy imperium Rosyjskiego

W poszukiwaniu „nowej Europy”. Federalizm, prawa historyczne i Realpolitik nowych państw narodowych (Polska, Czechosłowacja i Węgry)

Federalizm i rewolucja 1917 r.: od państw narodowych do republik sowieckich

Case H., The Strange Politics of Federative Ideas in East-Central

Europe // The Journal of Modern History. – (2013) – 85/4. – Р.

833-866.

Górny M. Federacja i terminy pokrewne w historii polskiej

myśli politycznej od lat osiemdziesiątych XX wieku // Z dziejów

pojęć społeczno-politycznych w Polsce: XVIII–XX wiek, M.

Janowski (red.). – Warszawa: IH PAN, 2019. – S. 143-161.

Halecki O. The Problem of Federalism in the History of East

Central Europe // The Polish Review. – Vol. 5. –№ 3. – Summer

1960. – P. 5–19.

Korolov G. Between Intermarium and Eastern Switzerland:

Belarusian and Ukrainian Federalist Projects, Imperializing

Nations, and the Making of National Territories (1914-1920) //

Acta Slavica Iaponica – Vol. 42. – 2021. – P. 23-36.

Korolov G. Polish federalist ideas between utopia and

Realpolitik: geopolitical dimension and ideological

entanglements (1863–1921) // European Review of History:

Revue européenne d'histoire, 2023,

https://doi.org/10.1080/13507486.2023.2269965

Leonhard J. Multi-Ethnic Empires and Nation-building:

Comparative Perspectives on the Late Nineteenth Century and

the First World War // Nationalizing Empires / S. Berger and A.

Miller (eds.). – Budapest – New York: CEU, 2015. – P. 629–646.

Mastny V. The Historical Experience of Federalism in East

Central Europe // East European Politics and Societies. – Vol.

14. – 1999. – P. 64–96.

Pisuliński J. Koncepcje federacyjne w II Rzeczypospolitej //

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej – T. 56 –

Z. 2 – (2021). – S. 99-121.

Schlesinger R. Federalism in Central and Eastern Europe. –

London: Kegan Paul, 1945.

Chlebowczyk J. O prawie do bytu małych i młodych narodów.

Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej

Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do

początków XX w.). – Warszawa-Kraków: Śląski Instytut

Naukowy; PWN, 1983. – S. 300-310.

Trencsényi B., Janowski M., Baar M., Falina M., Kopecek M. A

History of Modern Political Thought in East Central Europe. –

Vol. I: Negotiating Modernity in the ‘Long Nineteenth Century’.

– Oxford University Press, 2016. – P. 512-529.

Walicki A. Trzy patriotyzmy // Walicki A. Polskie zmagania y

wolnością. – Kraków: Universitas, 2000. – S. 225-270.

Wandycz P. Cena wolności: Historia Europy Środkowo-

Wschodniej od Średniowiecza do Współczesności. – Kraków:

Znak, 1995.

Wedle opisu przedmiotu

Test i/lub esej