(in Polish) Bezpieczeństwo energetyczne regionu

Konwersatorium przedstawia kwestie bezpieczeństwa energetycznego regionu Europy Środkowej, kontekście uwarunkowań gospodarczych, politycznych i geograficznych. Wychodząc od opisu sytuacji geopolitycznej i gospodarczej państw Europy Środkowo-Wschodniej, opisywana jest również rola uregulowań wynikających z polityki energetycznej Unii Europejskiej oraz uwarunkowań gospodarczych najważniejszych państw członkowskich UE na kształtowanie się nowych rozwiązań prawnych i faktycznych w państwach Europy Środkowej. Słuchacze powinni otrzymać informacje na temat dzisiejszego stanu bezpieczeństwa energetycznego regionu oraz możliwych wariantów rozwoju sytuacji energetycznej, przy uwzględnieniu zmian sytuacji politycznej. Zaznaczona jest również rola innych, pozaeuropejskich podmiotów oraz organizacji międzynarodowych istotnych dla kształtowania sytuacji w zakresie bezpieczeństwa energetycznego regionu.

1. Czym jest energia, rola surowców energetycznych w historii, bezpieczeństwo energetyczne, dywersyfikacja, dlaczego państwa dywersyfikują źródła, kierunki i technologie zapewniania energii. Polityka energetyczna jako element polityki gospodarczej, zagranicznej i bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo energetyczne – komponent ekonomiczny i polityczny. Narzędzia polityki energetycznej.

2. Trendy polityki energetycznej. Rola Wspólnoty Energetycznej, Partnerstwa Wschodniego w kształtowaniu bezpieczeństwa energetycznego regionu. Wpływ polityki międzynarodowej na bezpieczeństwo energetyczne regionu (USA, Unia Europejska, międzynarodowe instytucje finansowe, Rosja, Chiny).

Charakterystyka uwarunkowań polityki energetycznej oraz bezpieczeństwa energetycznego na przykładzie wybranych państw badanego regionu:

3. Rosja. Rola rosyjskich przedsiębiorstw energetycznych w polityce zagranicznej. Rola relacji rosyjsko-niemieckich. Zależność regionu od surowców z Rosji. Zależność Rosji od sprzedaży surowców. Spór o tranzyt. Szantaż cenowy.

4. Ukraina. Charakterystyka polityki energetycznej. Gaz, węgiel, energia i atom – wpływy rosyjskie z konsekwencjami dla polityki.

5. Białoruś. Charakterystyka polityki energetycznej. Białoruś versus Rosja – gra o lepsze warunki czy zapowiedź zwrotu politycznego.

6. Azerbejdżan. Charakterystyka polityki energetycznej. Petrostate, autokracja i zwornik dywersyfikacji dla Unii Europejskiej. Korytarz Południowy – stan obecny i perspektywy projektu. Ropociąg Baku-Tbilisi-Ceyhan – znaczenie dla polityki międzynarodowej.

7. Kazachstan. Charakterystyka polityki energetycznej. Petrostate i reżim autorytarny między Zachodem a Rosją.

8. Egzamin zaliczeniowy.

Projekt „Polityki energetycznej Polski do 2015 roku”, http://bip.mg.gov.pl/node/21394

Polityka energetyczna Polski do 2030 r. oraz Program działań wykonawczych na lata 2009 – 2012, http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Energetyka/Polityka+energetyczna

Jakóbik, W., Kowal, P., Polityka energetyczna UE wobec państw Partnerstwa Wschodniego (2008-2014) [w:] Monografie, Partnerstwo Wschodnie Unii Europejskiej, red. Marek Grela, Zdzisław Rapacki, wyd. Akademia Finansów i Biznesu Vistula, 2016, ss. 137-155.

Wyciszkiewicz, E, Rosyjski sektor naftowo-gazowy – uwarunkowania wewnętrzne i perspektywy rozwoju [w:] Geopolityka rurociągów. Współzależność energetyczna a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim, red. E. Wyciszkiewicz, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 2008, ss. 7-55.

Jakóbik, W., There Is a Method In Gazprom’s Madness, Intersection Project, 18.08.2015 (dostęp 10.02.2017), http://intersectionproject.eu/article/economy/there-method-gazproms-madness

Oświadczenie prasowe po spotkaniu komisji międzypaństwowej Ukrainy i Rosji, Kancelaria Prezydenta Federacji Rosyjskiej, 17.02.2013 (dostęp 10.02.2017), http://en.kremlin.ru/events/president/transcripts/19854

Wierzbowska-Miazga, A., Sarna, A., Porozumienia w Moskwie: Warunkowe wsparcie Rosji dla Janukowycza, 18.02.2013, (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2013-12-18/porozumienia-w-moskwie-warunkowe-wsparcie-rosji-dla-janukowycza

Iwański, T. Ukraina: Udana dywersyfikacja dostaw gazu, Ośrodek Studiów Wschodnich, 3.02.2017 (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-02-03/ukraina-udana-dywersyfikacja-dostaw-gazu

Kłysiński, K., Żochowski, P., Koniec mitu bratniej Białorusi. Uwarunkowania i przejawy rosyjskiego soft power na Białorusi po 2014 roku, Ośrodek Studiów Wschodnich, 7.11.2016 (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/prace-osw/2016-11-07/koniec-mitu-bratniej-bialorusi-uwarunkowania-i-przejawy-rosyjskiego

Kłysiński, K., Ryzyko eskalacji w stosunkach Mińsk-Moskwa, 4.01.2017 (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-01-04/ryzyko-eskalacji-w-stosunkach-minsk-moskwa

Wywiad z Dyner, A. M., Gra Białorusi z Rosją to nadal tylko gra, BiznesAlert.pl, 12.12.2016 (dostęp 10.02.2017), http://biznesalert.pl/dyner-gra-bialorusi-z-rosja-to-nadal-tylko-gra-rozmowa/

Jarosiewicz, A., Południowy Korytarz Gazowy. Azersko-turecki projekt w rozgrywce Rosji i Unii Europejskiej, Ośrodek Studiów Wschodnich, sierpień 2015 roku, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/pw_53_pl_pol-korytarz-gazowy_net_0.pdf

Wspólna deklaracja ze spotkania ministrów Rady Doradczej Południowego Korytarza Gazowego, 29 lutego 2016, Baku, (Dostęp 10.02.2017), https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/Joint_Declaration_Baku_2016.pdf

Jarosiewicz, A., Rosja głównym korytarzem dla eksportu ropy z Kazachstanu, Ośrodek Studiów Wschodnich, 29.12.2010, (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2010-12-29/rosja-glownym-korytarzem-dla-eksportu-ropy-z-kazachstanu

Jarosiewicz, A., Kazachstan wobec integracji z Rosją: mniej miłości, więcej strachu, Ośrodek Studiów Wschodnich, 26.05.2014 (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2014-05-26/kazachstan-wobec-integracji-z-rosja-mniej-milosci-wiecej

Jarosiewicz, A., Kazachstan na zakręcie, Ośrodek Studiów Wschodnich, 18.02.2015 (dostęp 10.02.2017), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-02-18/kazachstan-na-zakrecie

Wiedza:

- student posiada pogłębioną wiedzę aspektów polityki energetycznej państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej

- student wszechstronnie zna i rozumie mechanizmy decyzji gospodarczych i politycznych dotyczących wyboru koszyka energetycznego (energy mix) w poszczególnych państwach regionu, uwarunkowania historyczne i geopolityczne dotyczące kwestii energetycznych;

- student posiada wiedzę na temat roli uregulowań Unii Europejskiej dotyczących rynku energetycznego oraz ich wpływu na rozwój kwestii bezpieczeństwa energetycznego w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Umiejętności:

- student dysponuje umiejętnościami analitycznymi pozwalającymi mu oceniać związki przyczynowo-skutkowe wynikające z uwarunkowań historycznych i gospodarczych dotyczących dostaw nośników energii do poszczególnych państw regionu;

- student potrafi dyskutować na temat zagadnień polityki energetycznej regionu Europy Środkowo-Wschodniej oraz posiada umiejętność porównywania wyborów narodowych i ponadnarodowych dotyczących bezpieczeństwa energetycznego;

- student potrafi prawidłowo zdiagnozować możliwe konflikty na tle dostaw, producji i wykorzystania nośników energii w państwach regionu.

Kompetencje społeczne:

- student rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i śledzenia rozwoju polityk energetycznych państw regionu,

- student jest przygotowany do wykorzystania zdobytych informacji do samodzielnego wyciągania wniosków dotyczących bezpieczeństwa energetycznego

kontrola obecności, znajomość problematyki wykładowej oraz

egzamin pisemny