(in Polish) Historia bloku komunistycznego i ZSRR

Wykład obejmuje podstawowe etapy rozwoju państwa sowieckiego i ustroju komunistycznego wraz z problematyką jego genezy. Opisuje proces przeobrażeń ustroju państwowego, problematykę społeczną, narodowościową religijną i ideologiczną. Wykład ukazuje stopniowy rozkład systemu sowieckiego na wszystkich wymienionych płaszczyznach aż po rozpad państwa, powstanie Rosji postsowieckiej i ewolucję tej nowej formy politycznej państwa w ostatnich dwóch dekadach.

Wykład ukazuje powstanie bloku państw komunistycznych po II wojnie światowej, budowę systemu totalitarnego i jego wewnętrzne sprzeczności. Szczególną uwagę poświęca tendencjom emancypacyjnym w państwach bloku sowieckiego aż po rozpad „imperium zewnętrznego” na drodze „aksamitnych rewolucji”.

Pierwsza część wykładu obejmuje genezę historyczną i polityczno-ideową Rosji bolszewickiej, ZSRS i systemu sowieckiego. Omawia siły napędowe rewolucji rosyjskiej, charakter bolszewizmu, główne etapy rozwoju państwa i społeczeństwa – komunizm wojenny, NEP, kolektywizację wsi i industrializację przemysłu, epokę Wielkiego Terroru, politykę ZSRS w II wojnie światowej, zimną wojnę, destalinizację po XX Zjeżdzie KPZS, okres breżniewowskiego „zastoju”, politykę Gorbaczowa i rozpad państwa.

W drugiej części omówiona jest polityka Jelcyna – reformy polityczne, powstanie systemu oligarchicznego, procesy dezintegracji i próby reintegracji przestrzeni postsowieckiej. Następnie omówiona jest budowa systemu tzw. „suwerennej demokracji” przez Putina i charakter „imitacyjnej” demokracji” w okresie tandemu Putin-Miedwiediew.

Trzecia część wykładu poświęcona jest budowie

imperium zewnętrznego” – implantacja stalinowskiego systemu politycznego i społeczno-gospodarczego w państwach satelickich, szczególnie Europie Środkowo-Wschodniej i Chinach. Następnie omówiona jest stopniowa dekompozycja systemu stalinowskiego i sowieckiego poprzez kolejne kryzysy polityczne w Niemczech, na Węgrzech, w Czechosłowacji i w Polsce.

Omówione są też zmiany relacji państw postsowieckich z Federacją Rosyjską po 1991 r. w związku z procesami

integracji państw Europy Sr.-Wsch. z UE i NATO, a także główne elementy polityki Rosji wobec swych byłych republik i państw zachodnich.

Ludwik Bazylow, Paweł Wieczorkiewicz, Historia Rosji

David R. Marples Historia ZSRR. Od Rewolucji do rozpadu, Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich

2006 r.

Michaił Heller, Historia ZSRR od roku 1917 do naszych dni

Anna Wolff-Powęska, Oswojona rewolucja: Europa środkowo-wschodnia w procesie demokratyzacji

Wojciech Roszkowski, PÓŁWIECZE. Historia polityczna świata po 1945 roku Wyd. PWN Warszawa 2005

Włodzimierz Marciniak, Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, wyd. Arcana, Kraków 2001

Artur Wołek, Demokracja nieformalna. Konstytucjonalizm i rzeczywiste reguły polityki w Europie Środkowej po 1989 roku, wyd: Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, 2004

P. Calvocoressi, Polityka Międzynarodowa 1945-2000 Cz. 1 rozdz. 3 Chiny str. 120-163, Cz. 2 Europa rozdz. 7 Europa Środkowo-Wschodnia str. 306-344, rozdz. 8 Jugosławia i Albania str. 344-369.

WIEDZA

- podczas wykładu student uzyskuje zasób interdyscyplinarnej wiedzy o metodologii historii i nauk politycznych, strukturach społeczno-gospodarczych i kulturze Rosji, ZSRS i państw Europy Srodkowo-Wschodniej.(K_W01, K_W02,

- w trakcie wykładu student uzyskuje wiedzę na temat źródeł, istoty i historycznych kreacji systemu ideokratycznego (utopii komunistycznej). Student poznaje ideologiczne motywacje grup społecznych tworzących ten system i jego konfrontację z systemem wartości cywilizacyjnych Europy (afirmacja i negacja). (K_W08)

- student poznaje przebieg cyklu historycznego zapoczątkowanego w początku XX w. który wyczerpał swój potencjał rozwojowy jeszcze przed końcem stulecia, ale wciągnął w swą orbitę duży obszar słabo rozwiniętych państw europejskich i silnie oddziaływał politycznie i ideowo na cały świat.

- student poznaje dzięki temu główne dylematy ideowe XX wieku, sens i dynamikę znaczących ruchów politycznych

,K_W11), (K_W12), (K_W13), (K_W14), (K_W16)

UMIEJĘTNOŚCI

- student zdobywa narzędzia metodologiczne dla analizy wydarzeń i procesów historycznych. Potrafi dostrzegać związki obiektywnych i subiektywnych czynników w procesach rewolucyjnych i ewolucyjnych zmian systemu politycznego i panujących ideologii. Na podstawie zdobytej wiedzy student powinien móc określać dysfunkcjonalne elementy systemu społecznego, które nieusunięte prowadzą do jego destrukcji. Nabywa umiejętności posługiwania się pełnym warsztatem metodologicznym w prowadzeniu samodzielnych studiów naukowych. (K_U01), (K_U02), (K_U03), (K_U04), (K_U05), (K_U06)

- student na licznych przykładach historycznych nabywa umiejętności w dziedzinie strategii i taktyki politycznej, zdolności wiązania interesów narodowych i społecznych w perspektywie historycznej i aktualnej.

- student potrafi dyskutować na tematy ideologiczne, polityczne i historyczne, ujawniać ukryty sens ideologii maskujących istotne cele polityczne i obiektywnie, na podstawach naukowych deszyfrować język ideologii. , (K_U09), (K_U11)

KOMPETENCJE

- na podstawie zdobytych podczas wykładu wiadomości i umiejętności student posiada kompetencje do prowadzenia samodzielnych badań w obszarze historii Rosji i państw postsowieckich. Posiada szczególną wrażliwość na tragedie narodów poddanych rozmaitym formom totalitarnej opresji z powodów klasowych, narodowościowych, religijnych.(K_K06) (K_K07),(K_K08),

- student posiada kompetencje do pracy w licznych instytucjach zajmujących się historią totalitaryzmu, organizacjach państwowych i społecznych dokumentujących historię narodu polskiego i państw Europy Wschodniej dla przezwyciężenia dziedzictwa komunizmu

- znajomość tej dziedziny umożliwia studentowi podjęcie współpracy z przedstawicielami Rosji i państw postsowieckich oraz organizacji unijnych zajmujących się problemami poszerzania zakresu swobód i budowy społeczeństwa obywatelskiego w tych krajach. (K_K01), ,(K_K02),(K_K04), (K_K09) ,(K_K10), (K_K11), (K_K12), (K_K13), (K_K15)

- Obecność na wykładach

- Umiejętność formułowania myśli, pytań

- Jakość pracy pisemnej