Reading of Kołakowski. Marxism and Ethics

Celem zajęć jest lektura esejów Leszka Kołakowskiego z lat 50., 60. i 70., skupiając się przede wszystkim na okresie rewizjonizmu marksistowskiego przed i po 1956, jak i na próbach budowania oryginalnej postawy etycznej inspirowanej tradycją lewicową. Dyskusja seminaryjna będzie miała na celu wspólne odczytanie przez grupę najważniejszych argumentów i założeń autora, jak i próbę odniesienia przedstawianych przez niego tez do wyzwań współczesnego świata.

Leszek Kołakowski (1927-2009) to bez wątpienia jeden z najważniejszych humanistów polskich dwudziestego wieku. Największą sławę na całym świecie przyniosły mu „Główne nurty marksizmu” (1976–1978), efekt trzydziestoletniego zaangażowania, wysiłków na rzecz odnowy, aż wreszcie gorzkiego zaangażowania tradycją marksistowską. W latach 80. i 90. filozofia Kołakowskiego skupiała się przede wszystkim na problematyce religijnej, podejmując dialog zarówno z gigantami myśli chrześcijańskiej, jak i próbując wypracować oryginalne wnioski w obszarze metafizyki. Podstawą dla rozważań Kołakowskiego były zawsze fundamentalne dylematy moralne i pytanie o źródła etycznej normatywności.

Niemniej jednak, Kołakowski jest dzisiaj dużo bardziej znany niż czytany. Dla ekspertów, to przede wszystkim badacz przeszłości, najjaśniejsza gwiazda Warszawskiej Szkoły Historii Idei z lat 60. Dla wielu starszych odbiorców, to swoisty intelektualny „ojciec chrzestny” opozycji demokratycznej i fundamentów liberalno-demokratycznego porządku w Polsce po 1989 roku. Dla najmłodszych, Leszek Kołakowski to niestety najczęściej traktowany z lekkim przymrużeniem „starszy pan z telewizji”, który pod koniec życia promował bardzo konserwatywny światopogląd.

Myśl Leszka Kołakowskiego potrzebuje dzisiaj swoistego „odczarowania” i potraktowania na poważnie argumentów filozoficznych i etycznych, które przedstawiał w swoich pismach. Kołakowski ma nam wciąż bardzo wiele do zaoferowania i może poruszyć zupełnie nowe struny w umysłach dzisiejszych studentów. Problematyka religijna w jego twórczości opierała się głównie na studiach historycznych i wymaga większego przygotowania teologicznego, dlatego odpowiednim tematem zajęć dla studentów drugiego stopnia byłaby przede wszystkim tematyka filozofii marksistowskiej i myśl etyczna. Punktem wyjścia dla zajęć seminaryjnych będzie wspólna lektura najważniejszych esejów filozofa z lat 50.–70., skupiając się przede wszystkim na tekstach z okresu rewizjonizmu marksistowskiego, a potem, po rozczarowaniu oficjalną wersją marksizmu, na próbach budowania oryginalnej postawy etycznej inspirowanej tradycją lewicową. Teksty z drugiej połowy lat 50. i lat 60. stanowią doskonały przykład prób formułowania przez Kołakowskiego oryginalnej myśli (a nie wyciągania uniwersalnych wniosków z badań historycznych) i nawet po kilkudziesięciu latach są inspirujące, pozwalając czytelnikowi odnieść wiele z przemyśleń filozofa do swojego codziennego doświadczenia.

W ZAKRESIE WIEDZY STUDENT: (K_W01, K_W02, K_W04, K_W10)

- ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze

- zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

- zna i stosuje metody analizy i interpretacji tekstów naukowych

- rozumie powiązania między działaniami kulturowymi a dynamiką zmian społecznych

W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI STUDENT: (K_U01, K_U03, K_U05)

- potrafi samodzielnie selekcjonować informacje pochodzące z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych oraz dokonać ich krytycznej oceny

- potrafi samodzielnie opracować (z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej) i zaprezentować wyniki swojej pracy naukowej i badawczej

- wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury

W ZAKRESIE KOMPETENCJI STUDENT: (K_K02, K_K03, K_K08)

- jest gotów do dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze

- ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji samodzielnie podjętych zadań

- świadomie uczestniczy w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim

Podstawą zaliczenia jest:

a. obecność na zajęciach (student ma prawo tylko do dwóch nieobecności w semestrze)

b. dopuszczalna jest większa liczba nieobecności, jeżeli jest to związane z przewlekłą chorobą (usprawiedliwioną zgodnie z regulaminem studiów), lub innymi dobrze uzasadnionymi okolicznościami. zajęciach.

c. przygotowanie do zajęć (znajomość literatury obowiązującej na zajęciach).

d. aktywność na zajęciach (uczestnictwo w dyskusji, sposób argumentacji, przygotowanie co najmniej jednej prezentacji w trakcie semestru)

e. przygotowanie jednej pracy pisemnej (na 3500 słów).

Kryteria oceny prac pisemnych:

- związek wypowiedzi z tematem, umiejętność formułowania problemu,

- umiejętność posługiwania się stylem akademickim,

- samodzielność i wnikliwość interpretacji,

- sposób wykorzystania stanu badań,

- kompozycja (celowość, logika, przejrzystość),

- styl, poprawność językowa, ortografia i interpunkcja,

- objętość (prace krótsze niż 3200 i dłuższe niż 3800 słów nie będą sprawdzane).

- umiejętność sporządzania przypisów i bibliografii.

Metody oceny pracy studenta:

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do seminarium i aktywność)

- praca pisemna pod kątem odpowiedzi na postawiony problem badawczy i akademicki wymiar ujęcia

Zaliczenie na ocenę na podstawie pracy zaliczeniowej