Polish Cinema After 1989: Problems and Phenomena

Celem konwersatorium jest przybliżenie zjawisk i problemów związanych z polskim kinem po 1989 roku. Podczas zajęć przyjrzymy się najważniejszym nurtom i fenomenom filmowym tego okresu, takim jak nurt bandycki, historyczne superprodukcje czy produkcje ilustrujące pokoleniowe nadzieje i niepokoje. Sprawdzimy, jak w ostatnim trzydziestoleciu twórcy konstruowali postacie kobiece czy nieheteronormatywne, jak próbowali przedstawiać na ekranie tworzący się na ich oczach realizm kapitalistyczny i w jaki sposób odnosili się do zbiorowych lęków końca wieku. Nie mniej ważny od wybranych tytułów filmowych będzie ich kontekst polityczno-społeczny – sytuacja kin i kinematografii po upadku państwowego mecenatu, zmiany ustrojowe czy rozwój “wolnego rynku”.

Przełom 1989 roku był dla polskiej kinematografii szokiem, który wstrząsnął wszystkimi obszarami jej funkcjonowania. Wraz z PRL-em upadł państwowy mecenat, a kino – podobnie jak inne gałęzie działalności kulturalnej – musiało odnaleźć się w świecie kiełkującego realizmu kapitalistycznego. Kina masowo zamykano, a widzowie, skuszeni rozwijającym się rynkiem kaset wideo, niechętnie uczęszczali do tych, które się ostały, decydując się zresztą zazwyczaj na filmy amerykańskie. W efekcie okres między upadkiem PRL-u a powstaniem PISF-u w 2005 roku często opisuje się jako czas stuporu i regresu; czas kinematografii niedofinansowanej, półprofesjonalnej, pozbawionej posłuchu zarówno w kraju, jak i na świecie.

Powstanie PISF-u i utworzenie systemu finansowania kinematografii pozwoliło na jej powolne odrodzenie. Od 2005 roku każdego roku w polskich kinach debiutuje kilkadziesiąt filmów fabularnych, z których wiele zyskuje zainteresowanie nie tylko wśród polskich widzów, ale też na światowych festiwalach.

Celem konwersatorium Kino polskie po 89’: problemy i zjawiska jest kompleksowe przybliżenie najważniejszych fenomenów, tematów i problemów związanych z polską kinematografią ostatniego trzydziestolecia. Podczas zajęć przyjrzymy się zarówno warstwie tekstualnej najważniejszych filmów powstałych w tym okresie, jak i uwarunkowaniom instytucjonalnym, infrastrukturalnym, społecznym, ekonomicznym i politycznym, które wpływały na kształt polskiej kinematografii. Porozmawiamy więc – z jednej strony – o realizmie kapitalistycznym, “słabych obrazach” społecznych przemian (związanych z wizerunkiem kobiet czy nieheteronormatywnością) czy lękach końca wieku, z drugiej zaś – o upadku kin na początku lat dziewięćdziesiątych, erze wideo i strategiach produkcyjnych twórców pozbawionych państwowego mecenatu.

Szerokie spektrum tematyczne pozwoli nie tylko zrekapitulować dotychczasowe, krytyczne badania dotyczące kanonicznych już pozycji polskiej kinematografii ostatnich 30 lat, takie jak “Psy” Pasikowskiego, “Dług” Krauzego czy “Ida” Pawlikowskiego. Wiele miejsca poświęcimy także tytułom mniej dzisiaj pamiętanych (“Wirus” Kidawy-Błońskiego, “Show”. Ślesickiego, “Pokuszenie” Sass) lub tych, których skomplikowana historia recepcji doskonale odzwierciedla tak polityczno-społeczne zmiany, jak i przemiany samej krytyki filmowej omawianego okresu. Pozwoli to zrozumieć epokę w polskim kinie, wciąż domagającej się opisu, interpretacji i dyskusji, w pełnym zakresie jej niejednoznacznych i burzliwych dziejów rozwoju.

Po ukończeniu konwersatorium student:

W zakresie wiedzy:

● zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze (K_W01);

● rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W04);

● zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury (K_W05);

● zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych (K_W07);

● zna podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W08).

W zakresie umiejętności:

● potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych (K_U01);

● potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);

● potrafi rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności (K_U04);

● potrafi uczestniczyć w konferencjach, sympozjach i dyskusjach naukowych (K_U05);

● potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie (K_U06);

● posługuje się wybranym językiem obcym na poziomie B2 (K_U09);

● potrafi przygotować wystąpienie ustne uwzględniające potrzeby odbiorców (K_U10);

● potrafi wykorzystać informacje źródłowe z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej (K_U12);

● potrafi wykorzystywać narzędzie cyfrowe w pracy akademickiej (K_U13).

W zakresie kompetencji społecznych:

● jest gotów do poznawania nowych metod badawczych (K_K03);

● ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań (K_K04);

● przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych (K_K07);

● docenia bogactwo kultury (K_K08);

● jest gotów do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej (K_K09);

● respektuje prawa własności intelektualnej (K_K12).

W ciągu semestru ocenie podlegają: obecność (dopuszczalne są maksymalnie 2 nieobecności), przygotowanie do zajęć (lektura dodatkowych tekstów teoretycznych, wypowiedzi na platformie Google Classroom) i aktywne uczestnictwo w zajęciach (udział w dyskusji). Wszystkie aktywności składają się na 30% końcowej oceny uzyskanej z przedmiotu.

Zasadniczą formą zaliczenia jest pisemna praca zaliczeniowa, dotycząca podejmowanej za zajęciach problematyki (70% oceny końcowej)