Did Leonardo da Vinci Predict World War I and Other Historical (Over)Interpretations. Case Studies

Przedmiotem konwersatorium będą zagadnienia z zakresu historii recepcji: historyczne interpretacje zjawisk kultur dawnych, opracowane od doby renesansu po wiek XX. Podczas zajęć będziemy rozważać, w jaki sposób autorzy dawni i współcześni odnosili się do problemów przeszłości; dlaczego ich interpretacje przybierały konkretne kształty, a także – w jakim stopniu ich prace odzwierciedlały założenia charakterystyczne dla ich własnych epok. Wspólnie podejmiemy więc refleksję nad problemem uwarunkowanych historycznie i kulturowo założeń stojących u podstaw prób rozumienia i objaśniania historycznych zjawisk kulturowo-literackich. Zajmować nas będą mechanizmy powstawania omawianych interpretacji oraz problem granicy między nimi a faktami historycznymi.

Propozycje poszczególnych studiów przypadku łączy problematyka filologii rozumianej jako metodyczna refleksja nad znaczeniami tekstów (w tym prac naukowych) i kultur, w których powstają.

Przedmiotem konwersatorium będą zagadnienia z zakresu historii recepcji: historyczne interpretacje zjawisk kultur dawnych, opracowane od doby renesansu po wiek XX. Podczas zajęć będziemy rozważać, w jaki sposób autorzy dawni i współcześni odnosili się do problemów przeszłości; dlaczego ich interpretacje przybierały konkretne kształty, a także – w jakim stopniu ich prace odzwierciedlały założenia charakterystyczne dla ich własnych epok. Wspólnie podejmiemy więc refleksję nad problemem uwarunkowanych historycznie i kulturowo założeń stojących u podstaw prób rozumienia i objaśniania historycznych zjawisk kulturowo-literackich. Zajmować nas będą mechanizmy powstawania omawianych interpretacji oraz problem granicy między nimi a faktami historycznymi.

Propozycje poszczególnych studiów przypadków łączy problematyka filologii rozumianej jako metodyczna refleksja nad znaczeniami tekstów (w tym prac naukowych) i kultur, w których powstają. W analizach będziemy posługiwać się kategorią „klimatu opinii”, zaproponowaną przez Karla Beckera.

Konwersatorium rozpocznie się rozważaniami nad anachroniczną interpretacją poetyckich Profecji Leonarda da Vinci jako proroctw I wojny światowej. Kolejne bloki tematyczne będą poświęcone:

I. podejściu renesansowych humanistów-filologów do tradycji starożytnej i średniowiecznej i określaniu tożsamości nowej formacji kulturowej (Lorenzo Valla, Erazm z Rotterdamu, François Rabelais, Pietro Pomponazzi);

II. formowaniu w wiekach XV-XVIII czarnej legendy epikureistów i wolnomyślicieli jako zagrożenia dla moralności i ładu społecznego (Poggio Bracciolini, Jan Andrzej Morsztyn, Stanisław Herakliusz Lubomirski, refutacje ateizmu Jerzego Gengella i Andrzeja Lankiewicza);

III. XX-wiecznym naukowym interpretacjom omówionych wcześniej zjawisk kulturowo-literackich (Eklezjastes Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, Pokuta w kwartanie Jana Andrzeja Morsztyna, Wirydarz poetycki Jakuba Teodora Trembeckiego);

IV. teoriom spiskowym jako szczególnym i skrajnym przypadkom nadawania sensu historii (Umberto Eco, Dan Brown).

Celem kursu jest uwrażliwienie uczestników/czek na historyczno-kulturowe uwarunkowanie interpretacji problemów kulturowo-literackich, w tym interpretacji naukowych. Krytyczna lektura tekstów źródłowych i naukowych, wychwytywanie anachronizmów i interpretacyjnych nadużyć będzie pomocne w dalszych studiach i pracach badawczych studentów/ek.

Nakład pracy studenta/ki:

- 30 godzin uczestnictwa w konwersatorium,

- 120 godzin pracy własnej (praca konieczna do osiągnięcia zakładanych efektów czasowych).

Po ukończeniu konwersatorium absolwent/ka: (K_W01;K_W05 ; K_W07, K_U01; K_U02; K_U04; K_K03; K_K04; K_K07; K_K08 ; K_K09; K_K11)

Zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze;

Zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury;

Zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych;

Potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych;

Potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych;

Potrafi sformułować problem badawczy;

Potrafi rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności;

Jest gotów do poznawania nowych metod badawczych;

Ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań;

Przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych;

Docenia bogactwo kultury;

Jest gotów do zrozumienia dziedzictwo kulturowego i różnorodności kulturowej;

Szanuje etyczny wymiar badań naukowych.

1. Podstawą zaliczenia konwersatorium jest:

a) obecność na zajęciach (student/ka ma prawo do dwóch nieobecności);

b) przygotowanie do zajęć (zapoznanie się z lekturami);

c) aktywny udział w dyskusjach;

e) przygotowanie zaliczeniowej wypowiedzi ustnej przedstawiającej samodzielną analizę i interpretację wybranego problemu z zakresu historii recepcji. Temat wypowiedzi i bibliografia będą uprzednio uzgadniane z prowadzącym.

2. Kryteria oceny przygotowanej przez studenta wypowiedzi ustnej:

- związek wypowiedzi z tematem;

- samodzielność, wnikliwość i kulturowy charakter interpretacji;

- sposób wykorzystania źródeł i stanu badań (bibliografii);

- kompozycja wypowiedzi (celowość, logika, przejrzystość).

3. Ocena końcowa uwzględnia:

- obecność na zajęciach i przygotowanie do nich (20% oceny końcowej);

- aktywny udział w zajęciach (30% oceny końcowej);

- wypowiedź ustną studenta/ki (50% oceny końcowej).

Zaliczenie na ocenę na podstawie prezentacji ustnej (zob. metody i kryteria oceniania).