Między naturą a zielono-błękitną infrastrukturą. Przykład Warszawy

fakultatywne

Student posiada podstawowe umiejętności analizy i interpretacji tekstu

naukowego.

Student rozumie podstawowe pojęcia z zakresu ekologii i ochrony

środowiska.

Student potrafi pracować z raportami oraz informacją publiczną.

Przedmioty wskazane jako przydatne (ale nieobowiązkowe) do realizacji

przed rozpoczęciem kursu: Filozofia środowiskowa (3700-WYK16-AZ),

Ekologia (3700-WYK7-AZ).

Kurs jest propozycją uważnego spojrzenia na otaczającą studentów przestrzeń miejską i poddania jej pogłębionej ekologicznej refleksji.

Zachęca do zadawania pytań o to, jaka jest rola przyrody w mieście, czym jest trzeci krajobraz (G.Clement) i czwarta przyroda (I.Kowarik) oraz, jakie są perspektywy rozwoju zielono-błękitnej infrastruktury w obliczu rosnącej urbanizacji i zmian klimatu. Poprzez ukazanie różnych form wprowadzania przyrody do przestrzeni miasta studenci mogą poszerzyć swoją wiedzę o miejscu, w którym mieszkają oraz poznać bardzo namacalne strategie mediowania między domeną przyrody oraz architektury i technologii, a także między naturą a kulturą. Kurs pozwala również poznać konkretne warszawskie przestrzenie oraz zrozumieć rolę poszczególnych aktorów społecznych i instytucji w kształtowaniu miasta, w którym żyją nie tylko ludzie, ale także fauna i flora.

Obszary tematyczne, które obejmuje kurs: zielono błękitna-infrastruktura, zieleń miejska, czwarta przyroda, miejska akupunktura, ogrodnictwo społeczne, zrównoważony rozwój, gospodarka obiegu zamkniętego

Celem kursu jest zapoznanie uczestników z pojęciem zielono-błękitnej infrastruktury oraz relacjami między przyrodą, a terenami zieleni urządzonej. Podczas kursu będziemy się zastanawiać zarówno nad funkcjonowaniem dużych inwestycji, jak parki, kanały wodne, bulwary czy lasy miejskie, jak i nad tak zwaną miejską akupunkturą - zielenią wertykalną, parkletami czy miejską partyzantką ogrodniczą. Podczas kolejnych spotkań uczestnicy będą mogli lepiej zrozumieć, jaka jest rola przyrody w mieście oraz, jakie elementy składają się na tak zwaną zielono-błękitną tkankę przestrzenną. Dowiemy się co robi i za co odpowiada Zarząd Zieleni Miejskiej, jak funkcjonują miejskie ogrody działkowe, ogrody społecznościowe, lokalne banki nasion czy miejskie nieużytki. Poznamy także przykłady modelowych projektów realizowanych w Warszawie w analizowanym zakresie.

W części praktycznej zajęć będziemy pracować z przykładami konkretnych przestrzeni oraz opierać się o dokumenty przygotowane przez wybrane instytucje oraz w ramach “Raportów z planowania Warszawy”. Prezentacji zagadnień teoretycznych i projektowych towarzyszyć będą spotkania z przedstawicielami warszawskich inicjatyw miejskich, społecznych i artystycznych oraz przedstawicielami instytucji.

Spotkamy się z (do wyboru i w ramach możliwości czasowych):

przedstawicielami Zarządu Zieleni, działu rozwoju ogrodów w Wilanowie, Fundacji Sendzimira, Fundacji Krajobrazy, twórcami Praskiej Rewolucji Kwiatowo-Balkonowej, opiekunami i członkami ogrodów społecznościowych (DK Świt lub DK Praga), przedstawicielami Rodzinnych Ogrodów Działkowych (ROD Pratulińska), artystami i aktywistami (Anna Sekierska, Centrala, ZakoleWawerskie) itp.

W szerszej perspektywie spotkania te pozwolą nam podjąć dyskusję nad zrównoważonym rozwojem miast oraz ideami takimi jak gospodarka

obiegu zamkniętego czy postwzrost.

Student będzie potrzebował ok. 10 h poza zajęciami na zapoznanie się z tekstami źródłowymi oraz 10 h na przygotowanie projektu.

Raporty i informacja publiczna:

● “Raporty z planowania Warszawy” przygotowane na potrzeby nowego Studium uwarunkowań przestrzennych miasta (2021):

https://architektura.um.warszawa.pl/-/raporty-z-planowania-stu dium

https://www.youtube.com/watch?v=CDfiluJWJTo&list=PLToPO_OIcNcZlVDRdM01-8kL1AeUejlNP

● Zarząd Zieleni m.st.Warszawy - baza dokumentów:

http://zzw.waw.pl/baza-wiedzy/ m.in. “Standardy dot. KształtowaniaTerenów Zieleni”

● Mapa infrastruktury m.st.: https://mapa.um.warszawa.pl/

Literatura:

● “AUTOPORTRET. Pismo o dobrej przestrzeni”, nr 3(66)2019, temat: Nieużytki oraz nr 1(76)2022, temat: Architektura mikroklimatów, wyd. Małopolski Instytut Kultury

● “Magazyn MIASTA”, nr 19(2019), temat: Zieleń, wyd. MM

● “KwartalnikArchitektoniczny RZUT”, nr 13(1,2)2017, temat: Ekologia, nr 29(3-4)2021, temat: Krajobraz, wyd. Fund. Elewacja

● “WIDOK.Teorie i praktyki kultury wizualnej”, nr 8(2014), temat: Powrót krajobrazu, wyd. IBL PAN, IKP UW

● J. Baltazar, Głodni zielonejWarszawy. Przewodnik po dzikich jadalnych roślinach stolicy, Muzeum Powstania Warszawskiego, Warszawa 2018.

● C. Ellard, Przestrzenie serca. Psychogeografia życia codziennego, wyd.Grupa SztukaArchitektury, 2021.

● J.Gellner, M. Boczar, Architektura i zwierzęta, wyd. EMG, Kraków 2021.

● L. Hosey, Kształt zieleni.O estetyce, ekologii i projektowaniu, wyd.Wysoki Zamek, Kraków 2021.

● K.Jakubowski, Czwarta przyroda. Sukcesja przyrody i funkcji nieużytków miejskich, Fundacja Dzieci w Naturę, Kraków 2020.

● J. Mencwel, Betonoza.Jak się niszczy polskie miasta, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2020.

● Ch. Montgomery, Miasto szczęśliwe, wyd.Wysoki Zamek, Kraków 2015.

● DrzewaWarszawy. Przewodnik po wybranych ważnych drzewach Warszawy, aut. P. Dunin-Wąsowicz, E. Kalnoj-Ziajkowska, M. Korbik i inni, Stowarzyszenie “Z siedzibą w Warszawie”, Warszawa 20

● Alina Scholtz. Projektantka warszawskiej zieleni, aut. K. Czerniawska-Andryszczyk, M.Kuciewiecz, N. Budnik i inni, MuzeumWarszawy, Warszawa 2021.

● Architektura jest najważniejsza. Drzewa, aut. B. Bartkowicz, O.Tokarczuk, M. Omilanowska i inni, wyd. EMG, Kraków 2018. Materiały video i inne źródła:

Jadalne MiastoWarszawa: https://jadalnemiastowarszawa.pl/Woda w CENTRUM. Cykl spotkań, Warszawski PawilonArchitektury “Zodiak”, 2022.

https://www.youtube.com/watch?v=rQC7FzTOifY&list=PLToPO_OIcNcaOjezgTM6M5K4e3q5REbo5

Kerstin Muller, Na miejscu, z ludźmi i dla środowiska, wykład dla Warszawskiego PawilonuArchitektury “Zodiak”, 2022.

https://www.youtube.com/watch?v=GqgWVuwcQLwJanGehl, Cities for People, wykład, 2010.

https://www.youtube.com/watch?v=WV0drllbUxY

JanGehl, In Search for Human Scale, prezentacja

https://www.youtube.com/watch?v=WV0drllbUxY

UrbCast. odc. Jak i po co projektować dla krajobrazu. Rozmowa z Natalią Budnik oraz odc. Miasto, ogród, krajobraz - kto za tym wszystkim stoi?,

2021. http://urbcast.pl/odcinek64/

Student wie i rozumie czym jest zielono-błękitna infrastruktura miejska, trzeci krajobraz oraz czwarta przyroda.

Rozumie rolę poszczególnych instytucji i aktorów społecznych w kształtowaniu miejskiej zieleni i systemu wodnego.

Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą wpływu terenów zieleni na dobrostan mieszkańców miasta oraz na równowagę ekologiczną.

Student rozumie kulturotwórczą i społeczną rolę terenów miejskiej zieleni.

Student zna przykłady modelowych projektów zielono-błękitnej infrastruktury w Warszawie oraz potrafi osadzić je w kontekście dyskursu

o zrównoważonym rozwoju miast oraz gospodarce obiegu zamkniętego.

Student potrafi także spojrzeć na analizowane przestrzenie w perspektywie interdyscyplinarnej, sytuując je w relacji do nauk przyrodniczych, społecznych i humanistycznych.

K_W04 rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych

K_W07 zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych

K_U01 potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych,

publicystycznych i innych

K_U02 potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych

K_U06 potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie

Ocenie podlega:

- aktywny udział w zajęciach: merytoryczny udział w dyskusji i spotkaniach oraz znajomość tekstów źródłowych (50%)

- wykonanie projektu zaliczeniowego (50%)