(in Polish) Szerzej o prawosławiu

Celem zajęć jest rozszerzenie wiadomości na temat Kościoła prawosławnego w kontekście historycznym, terminologicznym, teologicznym i doktrynalnym. Bardziej szczegółowe zapoznanie się z obrządkiem bizantyńskim, zwyczajami Kościołów lokalnych i ich miejscami kultu. Rozważania na konwersatorium mają dotyczyć także relacji Kościoła prawosławnego z innymi Kościołami chrześcijańskimi. Poruszona będzie także kwestia Kościołów unickich i ich miejsce w dialogu ekumenicznym. Ważnym elementem zajęć będzie kwestia życia monastycznego na Wschodzie. Pomocą do rozważań na zajęciach służyć będą wybrane fragmenty tekstów liturgicznych w języku greckim, starocerkiewnosłowiańskim oraz ich przekłady na język polski, a także wybrana literatura przedmiotu, przykłady ikonografii oraz architektury cerkiewnej

Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy studentów na temat Kościoła prawosławnego. W związku z tym niezbędne jest również uzupełnienie wiedzy dotyczącej prawosławnej terminologii.

Zajęcia mają dostarczyć więcej wiadomości na temat:

procesu kształtowania się struktury organizacyjnej Kościoła

doktryny

tradycji jako wierności duchowi pierwotnego Kościoła

mistycznej teologii Kościoła

wszystkich Kościołów lokalnych

świątyni i ikony

nabożeństw Kościoła

nabożeństw cyklu dobowego

Świętej Liturgii (Liturgii św. Jana Chryzostoma, Liturgii św. Bazylego Wielkiego, Liturgii św. Jakuba oraz Liturgii Uprzednio Poświęconych Darów.

cyklu rocznego – 12 wielkich świąt oraz innych ważnych świąt

Wielkiego Postu, Wielkiego Tygodnia oraz Wielkiej Nocy

siedmiu sakramentów

prawosławnego rozumienia świętości

monastycyzmu

prawosławnych miejsc kultu

1. Wprowadzenie w problematykę konwersatorium

2. Struktura organizacyjna Kościoła prawosławnego:

- zarys historyczny (proces kształtowania się organizacji Kościoła)

- hierarchiczna organizacja Kościoła: rola biskupów, prezbiterów, diakonów

- starożytne patriarchaty (pentarchia)

- autokefalia (Kościoły autokefaliczne)

3. Doktryna

- źródła wiary

- tradycja jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła

- siedem Soborów Ekumenicznych

4. Mistyczna teologia Kościoła prawosławnego

- zasadnicze założenia teologii prawosławnej i cechy odróżniające teologię Kościoła wschodniego od Zachodniego

- przebóstwienie ,,theosis” jako kluczowa kategoria teologii prawosławnej

- hezychazm

5. Świątynia – miejsce sprawowania Eucharystii

- Świątynia Jerozolimska – mieszkanie Boga

- przestrzeń świątyni prawosławnej - budowa

- ikonostas – jego istota i budowa, symbolika

- ikona i jej szczególne miejsce w świątyni oraz w życiu codziennym wiernych

- ołtarz – budowa i symbolika

- zasady oddawania czci ikonom (postanowienia soboru nicejskiego)

6. Nabożeństwa cyklu dobowego

- nabożeństwo dziewiątej godziny

- nieszpory

- powieczerze

- nabożeństwo północne

- jutrznia

- całonocne czuwanie, litija

7. Liturgia Święta

- Liturgia św. Jana Chryzostoma (proskomidia [Prothesis], Liturgia katechumenów, Liturgia wiernych)

- Liturgia św. Bazylego Wielkiego

- Liturgia św. Jakuba

- Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów Papieża Grzegorza

8. Cykl roczny – święta

- kalendarz juliański (stary styl) i nowojuliański (nowy styl)

- rok kościelny (12 wielkich świąt)

- inne ważne święta

9. Wielkanoc (Pascha) – najważniejsze i najstarsze święto chrześcijańskie

- Wielki Post, Wielki Tydzień oraz Pascha.

10. Sakramenty:

- misterium chrztu jako pierwszy obrzęd wtajemniczenia chrześcijańskiego

- bierzmowanie

- pokuta ,, mały chrzest”

- Eucharystia (zasady udzielania i przystępowania do komunii)

- kapłaństwo (rodzaje święceń kapłańskich)

- małżeństwo (obrzęd ślubu – ceremonie zaręczyn i koronacji, kwestia powtórnego ślubu, rozwód)

- namaszczenie chorych (namaszczenie olejami: ,,euchelaion”)

- sakramentalia

11. Święci Kościoła prawosławnego

- prawosławne rozumienie świętości (proces kanonizacji-zasada oficjalnego procesu kanonizacji od XVI w.)

- szczególny kult ,,Theotokos” jako najlepszego orędownika ludzi u Boga

- podział świętych (święci w ikonografii bizantyńskiej)

12. Święte miejsca prawosławia

Studentka/ Student w zakresie wiedzy:

Ma uporządkowaną znajomość terminologii nauk humanistycznych i społecznych.

Wykazuje się poszerzoną wiedzą z zakresu historii Kościoła prawosławnego.

Studentka/Student zna zasady wiary chrześcijańskiej. Wykazuje się wiedzą z zakresu liturgiki i obrzędowości wschodniej.

Rozróżnia terminy: religia, wyznanie, obrządek, obrzęd, świątynia, cerkiew.

Studentka/Student w zakresie umiejętności posiada pogłębione umiejętności wykorzystania interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie dzisiejszych zjawisk kulturowych.

Potrafi samodzielnie zanalizować tekst kultury uzasadniając własne stanowisko na określony temat.

Studentka/Student potrafi przygotować wystąpienie ustne oraz pisemne, biorąc pod uwagę potrzeby oraz poziom odbiorców.

Potrafi wykorzystać znajomość terminologii przedmiotowych zagadnień w swoich wypowiedziach.

Wykorzystuje określoną w przedmiocie terminologię.

Studentka/Student w zakresie kompetencji społecznych ponosi odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa religijnego i kulturowego regionu, kraju i obszaru basenu Morza Śródziemnego.

Studentka/Student rozumie zasady tolerancji.

Jest otwarty na dialog międzywyznaniowy i międzyreligijny.

Wykazuje postawę otwartą na różnorodną kulturę poszczególnych narodów i grup etnicznych.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest :

- obecność (możliwe dwukrotne opuszczenie zajęć w ciągu semestru),

- aktywności na zajęciach (udział w dyskusji)

prezentacja wybranego zagadnienia (raz w semestrze).