Philosophical Problems of Modern Times

Celem zajęć będzie wprowadzenie i zaznajomienie studentów z najważniejszymi i mającymi największy wpływ na zmiany paradygmatów poznawczych problemami współczesności a także z filozoficznymi sposobami ich opisu. Zajęcia łączą historię współczesnej myśli filozoficznej z historią idei oraz studiami krytycznymi, którym towarzyszą elementy metodologii „case study”. Analiza wybranych przypadków pozwoli pokazać, w jaki sposób spekulacja filozoficzna pozwala na uchwycenie rozmaitych aspektów danego zjawiska kulturowego, społecznego, politycznego i konfrontację teoretycznych punktów widzenia. Ważnym aspektem zajęć jest położenie nacisku na praktyczny, a nie czysto teoretyczny, charakter przesłanek współczesnych analiz filozoficznych. Ujęcie filozoficzne nie wyklucza zaangażowania społecznego, a czasami może się wręcz stać jego katalizatorem.

Celem zajęć będzie wprowadzenie i zaznajomienie studentów z najważniejszymi i mającymi największy wpływ na zmiany paradygmatów poznawczych problemami współczesności a także z filozoficznymi sposobami ich opisu. Zajęcia łączą historię współczesnej myśli filozoficznej z historią idei oraz studiami krytycznymi, którym towarzyszą elementy metodologii „case study”. Analiza wybranych przypadków pozwoli pokazać, w jaki sposób spekulacja filozoficzna pozwala na uchwycenie rozmaitych aspektów danego zjawiska kulturowego, społecznego, politycznego i konfrontację teoretycznych punktów widzenia. Ważnym aspektem zajęć jest położenie nacisku na praktyczny, a nie czysto teoretyczny, charakter przesłanek współczesnych analiz filozoficznych. Ujęcie filozoficzne nie wyklucza zaangażowania społecznego, a czasami może się wręcz stać jego katalizatorem.

Program zajęć zakłada podział na sześć podstawowych bloków problemowych, przy założeniu jednak, że te rozmaite punkty widzenia i tradycje intelektualne wzajemnie się dopełniają. Ten sposób prezentacji materiału ma sprowokować studentów do samodzielnego myślenia i wytworzyć umiejętność dostrzegania i formułowania problemów nie tylko w języku filozofii, ale też innych nauk oraz pozwoli rozwinąć kompetencje interdyscyplinarne a także motywować do zajmowania postaw zaangażowanych społecznie.

I. Tradycja/tożsamość/zerwanie

Jednym z głównych problemów współczesnej filozofii jest pytanie o cechy wyróżniające współczesność rozumianą jako nowa epoka w kulturze. Teksty i zjawiska, jakie zostaną omówione w ramach pierwszego bloku wskazują na najważniejsze elementy autodiagnozy współczesności, a mianowicie: status historii oraz usytuowanie współczesności w ramach procesu historycznego: różnorodność interpretacji historii; pytanie o tożsamość europejską; kwestia związku między rozumem i dziejami. Wątkiem obecnym podczas wszystkich zajęć będzie pytanie o naturę relacji wiążącej współczesność z przeszłością: czy jest to krytyczna kontynuacja, czy zerwanie? Podczas zajęć zostaną przedyskutowane następujące problemy: źródła tożsamości Europy; pojawienie się świadomości historycznej; pytanie o kres i cel historii; historia i rozum; historia nieciągła; historia zwycięzców i pokonanych.

II. Władza/polityka/biopolityka

Omówienie najważniejszych diagnoz stanu współczesnych państw i społeczeństw w kontekście rozmaitych kryzysów jest jednym z poważniejszych problemów filozoficznych. Nowoczesność z perspektywy filozofii polityki przenika spór dotyczący namysłu nad źródłami zagrożeń oraz możliwymi środkami zaradczymi. Współcześnie spór ten ogniskuje się wokół zagadnienia znaczenia racjonalności i afektów, napięcia wokół praw indywidualnych i zbiorowych oraz sprawiedliwości społecznej. Jednocześnie łączy przekonanie, że współczesne państwa mają charakter biopolityczny. Istotną częścią współczesnej refleksji politycznej jest krytyczna diagnoza współczesnej władzy, określenie jej charakteru oraz opisanie możliwych zagrożeń, jakie ze sobą niesie. Jednymi z szerzej dyskutowanych modeli rozumienia współczesnej polityki stała się koncepcja biopolityki oraz polityki agonicznej/agonistycznej. Zauważalną zmianą w aktualnej refleksji nad polityką jest przesunięcie akcentu z czysto racjonalnego ujmowania polityki na afekt, a także docenienie materialnych warunków, w którym może narodzić się polityka. Zostanie tu położony nacisk na wspólny namysł nad takimi problemami, jak: polityka jako negocjacje a polityka jako przemoc; polityczność a polityka;; polityka i biopolityka: (a) zdrowie i choroba jako przestrzeń oddziaływania politycznego (b) polityka populacji; techniki dyscyplinarne; narodziny i kres metafizyki państwa; krytyka praw człowieka i globalizacja.

III. Filozofia a nowe technologie

Filozofia współczesna problematyzuje i ujmuje za pomocą wypracowanych przez nią pojęć różnorodne zjawiska związane z techniką oraz nowymi technologiami. Reaguje na wyzwania i zagrożenia związane z funkcjonowaniem człowieka w społeczeństwie zaawansowanych technologii. Omówimy zarówno wybrane paradygmaty filozoficznego interpretowania techniki, jak i szczegółowe problemy, takie jak relacja techniki do środowiska naturalnego, czy związki techniki z polityką, mediami, kulturą i sztuką. Szczególną uwagę poświęcimy cyfrowej technice sieciowej i sztucznej inteligencji. W tym bloku przedmiotem dyskusji będą takie problemy, jak: geneza i znaczenie pojęć podstawowych: techné, technika i technologia; pojęcia dodatkowe: narzędzie, poręczność, praxis, racjonalność instrumentalna itp.; jaka jest relacja między techniką a kulturą?; w jakim zakresie technika zniewala, a w jakim wyzwala człowieka? (emancypacyjny vs. kontrolny, nadzorczy charakter techniki); technika a wiedza; nowe technologie jako źródło informacji i dezinformacji; odpowiedzialność za nowe technologie (odpowiedzialność inżynierów, odpowiedzialność użytkowników); ekologia i katastrofa klimatyczna.

IV. Humanizm/posthumanizm/środowisko

Wyzwaniem jakie staje przed współczesną humanistyką, jest włączenie do jej obszaru kierunków badawczych związanych z postawą etyczną i intelektualną określaną jako posthumanizm. Krytyka centralnej pozycji człowieka we współczesnym świecie, zwłaszcza dziś, w dobie zagrożenia środowiska naturalnego oraz w kontekście wzrastającej świadomości naszych zobowiązań wobec bytów nieludzkich jest ważnym postulatem dla współczesnych nauk humanistycznych. Umożliwia ona wypracowanie nowych relacji obejmujących takie byty, jak: ludzie rośliny, zwierzęta, rzeczy, przekraczających obecne w kulturze zachodniej dualistyczne schematy pojęciowe (kultura - natura, organiczne - nieorganiczne, ludzkie - nieludzkie). Współczesny kontekst problemowy prowokuje jednocześnie do krytycznego przemyślenia europejskiej tradycji humanistycznej i do zadania pytania o związek nauk humanistycznych z innymi naukami. Skupimy się tu na następujących kwestiach: granice tożsamości gatunkowej; relacja między tym, co ludzkie i nieludzkie; sprawczość rzeczy; kondycja ludzka a natura; aktualność podziału na naturę i kulturę.

V. Feminizm i studia mniejszościowe

W XX wieku miały miejsce dwa ważne procesy emancypacyjne związane ze zmianą statusu kobiet oraz destrukcją globalnego, kolonialnego porządku. Otworzyło to drogę do rozwoju badań nad feminizmem oraz studiów mniejszościowych. Dokonywana w ich ramach analiza różnych mechanizmów dyskryminacji i wyzysku umożliwia poprzez analizę pozycji wykluczenia odtworzenie złożonych kwestii etycznych oraz pozwala określić możliwości kontynuowania procesu emancypacji (wraz z możliwością poddania go rewizji). W tym kontekście trzeba będzie zadać pytania, na ile oświeceniowy model emancypacji, związany z postępem rozumu, zachowuje jeszcze swą aktualność. Trzeba również zapytać o sposób legitymizacji rozmaitych ruchów emancypacyjnych w kontekście krytyki esencjalizmu w antropologii, krytyki pojęcia podmiotu, rozwoju myślenia konstruktywistycznego. Przedyskutowane zostaną tu problemy takie, jak: europocentrym i jego kulturowe konsekwencje; kulturowe uwarunkowania racjonalności; związek filozoficznego rozumu i idei podporządkowania; przesłanki teorii feministycznej; postkolonializm i jego konsekwencje dla myśli filozoficznej i społecznej; esencjalizm i konstruktywizm w myśleniu o płci i płciowości (problem płci kulturowej); polityczne uwarunkowania doświadczenia cielesności.

VI. Sztuka/krytyka/interwencja

Wraz z narodzinami nowoczesności sztuka przeszła istotne przemiany. Tradycyjne paradygmaty twórczości artystycznej, oparte na naśladownictwie bądź ekspresji, na klasycznym ideale piękna, doświadczeniu estetycznym, jako kontemplacji zostały zastąpione przez nowe formy sztuki i nowe sposoby myślenia o sztuce. Przede wszystkim, pod wpływem ruchów awangardowych a także przemian technologicznych, transformacji uległa autonomia sztuki. Sztuka od tej pory funkcjonuje w szerokim kontekście społecznym, staje się zarówno narzędziem krytyki i emancypacji, jak też propagandy i ideologii. Pojawienie się nowych mediów przekształca sposoby myślenia o oryginale i kopii, o odbiorze masowym oraz o społecznej funkcji sztuki. Media cyfrowe wzmacniają te tendencje. Filozoficzne ujęcia sztuki współczesnej wskazują na szereg problemów, jakie łączą się nie tylko z samą sztuką, ale też z jej społeczną rolą oraz z rolą praktyk artystycznych i performatywnych w życiu codziennym. Skupimy się na omówieniu wybranych problemów, które będą stanowiły przesłankę do analizy rozmaitych zjawisk sztuki współczesnej: narodziny i rozwój odbioru masowego; społeczeństwo masowe a społeczeństwo cyfrowe; sztuka jako krytyka społeczna; dzieło sztuki jako wydarzenie performatywne; związki teorii widowisk i opisów zjawisk społecznych; aktywizm artystyczny; sztuka a relacje społeczne; obrazy w kulturze – kultura obrazu.

Do każdego z wyróżnionych działów problemowych proponujemy wyróżnioną literaturę podstawową („kanon), której towarzyszy literatura uzupełniająca, do wykorzystania w trakcie zajęć przez prowadzących, bądź do samodzielnego opracowania przez studentów.

1) Literatura podstawowa: Ch. Taylor, „Źródła podmiotowości” (fragm.); M. Foucault, „Nietzsche, genealogia, historia”; F. Fukuyama, „Koniec historii i ostatni człowiek” (fragm.); J. Derrida,“Ta dziwna instytucja zwana literaturą. Z Jacques’em Derridą rozmawia Derek Attridge.”„Literatura na Świecie” 1998, nr 11/12. ; G. Vattimo, “Społeczeństwo przejrzyste”(fragm.)

Literatura uzupełniająca: I. Kant, „Co to jest Oświecenie” ; G W.H. Hegel, „Wykłady z filozofii dziejów”, Wstęp; H.G. Gadamer, „Prawda i metoda” (fragm.); Q.Meillassoux, „Historia i wydarzenie w myśli Alaina Badiou”; H. Bloom, „Lęk przed wpływem” (fragm.); P. Ricoeur, „Pamięć, historia, zapomnienie” (rodz. „Ćwiczenie pamięci”); B. Stiegler, „Wstrząsy” (fragment); E. Traverso, “Historia jako pole bitwy” (fragm.)

2) Literatura podstawowa: D. Harvey, “Bunt miast” (fragm.); Ch. Mouffe, “Carl Schmitt i paradoks demokracji liberalnej”, w: “Carl Schmitt. Wyzwanie polityczności”; G. Agamben, “Homo sacer”/ “Stan wyjątkowy” ; E. Laclau, “Rozum populistyczny” (fragm.); K. Marks, “W kwestii żydowskiej”; M. Nussbaum, “Beyond the Social Contract: Toward Global Justice”Literatura uzupełniająca: A. Negri, M. Hardt, „Imperium” (fragm.)/”Rzeczpospolita”; M.Foucault, “Trzeba bronić społeczeństwa” (fragm); R. Esposito, “Biopolityka i filozofia” w: “Wspólnota, immunizacja, biopolityka”; G. Debord, „Społeczeństwo spektaklu” (fragm.); A. Heller, „Czy biopolityka zmieniła pojęcie polityczności”; H. Arendt, Korzenie totalitaryzmu” (fragm.); E. Cassirer, „Mit państwa” (fragm.)

3) Literatura podstawowa: W. Benjamin, „O kilku motywach u Baudelaire’a”; M. Heidegger, „Pytanie o technikę”, przeł. K. Michalski, w: tegoż „Budować, mieszkać, myśleć”, Czytelnik 1977.; L. Floridi, “Etyka algorytmów” ; H. Jonas, „Zasada odpowiedzialności: etyka dla cywilizacji technologicznej”; F. Kittler, „Sztuczna inteligencja wojny światowej. Alan Turing”

Literatura uzupełniająca: V. Flusser, „Kultura pisma” (wybrane eseje); H. Lehmann,

„Rewolucja cyfrowa w muzyce” (wybrany rozdział); P. Virillo, Bomba informacyjna (fragm.); A.Gehlen, “Die Seele im technischen Zeitalter”, 1957 (wyd. anglojęzyczne “Man in the Age of Technology”, 1980); D. Ihde, “Technics and Praxi”, 1979; L. Mumford, „Mit maszyny”, przeł. M. Szczubiałka, WN PWN, t. 1 – 2012, t. 2 – 2014; B. Stiegler, „Wstrząsy. Głupota i wiedza w XXI wieku”, przeł. M. Krzykawski, WN PWN 2017.; S. Turkle., “The Second Self: Computers and the Human Spirit”, 1984; S. Turkle, “Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other”, 2011.

4) Literatura podstawowa: H. Arendt, „Kondycja ludzka” (fragm.); B. Latour, “Polityka natury. Nauki wkraczają do demokracji”, Warszawa 2009, (fragm.); D. Chalmers, „Świadomy umysł” (fragm.); T. Ingold, “Splatać otwarty świat”, Kraków 2018, (fragm.); D. Haraway, “Manifest gatunków stowarzyszonych”, w: “Teorie wywrotowe. Antologia przekładów”, red. A. Gajewska,Poznań 2012.

Literatura uzupełniająca: M. Foucault, „Historia seksualności” (fragm.); R. Braidotti, „Po człowieku” (fragm.); P. Legendre, „Antropologia dogmatyczna. Definicja pojęcia”; M. Heidegger, „Czas światoobrazu”; K. Barat, “Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu jak materia zaczyna mieć znaczenie”, w: “Teorie wywrotowe…”, red. A. Gajewska, Poznań 2012.; G. Deleuze, F. Guattari, “Tysiąc plateau” (fragm.)

5) Literatura podstawowa: B. Hooks, “Teoria feministyczna” (fragm.); J. Butler, “Uwikłani w płeć” (fragm.); A. Mbembe, “Polityka wrogości” (fragm.); S. Federici,” Ponowne zaczarowanie świata: technologia, ciało i budowanie dóbr wspólnych”, Praktyka Teoretyczna; A. Rich, “Zapiski w sprawie umiejscowienia”

Literatura uzupełniająca: F. Fanon, „Czarna skóra, białe maski” (fragm.); E. Said, „Orientalizm” (fragm.); D. Haraway, „Zwierzęta laboratoryjne i ich ludzie” ; T. Mitchell, “Egipt na wystawie świata”, Warszawa 2001, (fragm.); L. Kołakowski, „Szukanie barbarzyńcy”.

6) Literatura podstawowa: N. Carroll, „Filozofia sztuki masowej”, Gdańsk 2011; J. Ranciere, „Estetyka jako polityka”, Warszawa 2007; Ernst van Alphen, „Krytyka jakointerwencja. Sztuka, pamięć, afekt”, Kraków 2019; ; Richard Schechner, „Performatyka. Wstęp”, Wrocław 2006; Nicholas Mirzoeff, „Jak zobaczyć świat?”, Kraków 2016 Literatura uzupełniająca: S. Lash, C. Lury, „Globalny przemysł kulturalny”, Kraków 2011; P. Bourdieu, „Rynek dóbr symbolicznych”, w: tegoż, „Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego”, Kraków 2001; Artur Żmijewski, „Stosowane sztuki społeczne”; Claire Bishop, „Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni”, Warszawa 2015; M. Berman, „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu Rzecz o doświadczeniu nowoczesności”, Kraków 2002; W.J.T. Mitchell, „Czego chcą obrazy?”, Warszawa 2015; A. Sekula, „Społeczne użycia fotografii”, Warszawa 2010; „Teoria i estetyka fotografii cyfrowej”, Warszawa 2017; C. Korsmeyer, „Gender w estetyce”, Kraków 2008; L. Nochlin, „Dlaczego nie było wielkich kobiet artystek?”; L. Mulvey, „Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne” w: tejże „Do utraty wzroku”, Kraków 2010.

Wiedza:

Student posiada wiedzę o najważniejszych ideach filozoficznych i społecznych, które ukształtowały strukturę i postać współczesnych społeczeństw zachodnich.

Student rozumie rolę, jaką odgrywają teorie filozoficzne w kształtowaniu stanowisk poznawczych, społecznych, politycznych.

Student zna najważniejsze teorie filozoficzne odnoszące się do problematyki tożsamości, polityki, biopolityki, techniki, posthumanizmu, ekologii, feminizmu, postkolonializmu, sztuki krytycznej. Student rozumie metodologiczną funkcję filozofii w diagnozowaniu i opisie problemów współczesnych społeczeństw.

Student zna najważniejsze pojęcia z zakresu teorii krytycznej, współczesnej myśli politycznej, biopolityki, filozofii techniki, teorii posthumanistycznych, filozofii środowiskowej, filozofii feministycznej, studiów mniejszościowych i postkolonialnych, teorii sztuki współczesnej oraz rozumie ich znaczenie w kontekście historycznym i kulturowym.

Student posiada wiedzę o przełomowych dla kultury europejskiej zmianach w XIX i XX wieku wraz z zależnościami pomiędzy społeczeństwem, władzą, sztuką i nowymi technologiami.

Umiejętności:

Student umie wykorzystać wiedzę filozoficzną, by dostrzec i opisać problemy związane ze współczesnością a następnie odnieść je do innych dziedzin nauki.

Student potrafi samodzielnie wykorzystywać współczesne teorie filozoficzne w celu rozwijania interdyscyplinarnych badań nad kulturą i życiem społecznym, w szczególności zaś nad kwestiami związanymi z: tradycją, tożsamością i zerwaniem, polityką, biopolityką, władzą, nowymi technologiami, posthumanizmem, studiami nad środowiskiem, feminizmem, studiami mniejszościowymi i postkolonialnymi, sztuką współczesną.

Student potrafi łączyć ze sobą zależności pomiędzy procesami modernizacyjnymi a zmianami w obszarze percepcyjnego doświadczenia charakteryzującymi się fragmentaryzacją, szokiem i dystrakcją doświadczenia.

Student potrafi we właściwy sposób zastosować nowe kategorie filozoficzne wypracowane w celu ujęcia głównych idei, procesów, zjawisk w XX i XXI wieku.

Student umie dokonywać syntezy istniejącej wiedzy, by odnieść ją do analizy i interpretacji wybranych problemów życia współczesnego.

Kompetencje społeczne:

Student angażuje się świadomie w życie społeczne łącząc zdobytą wiedzę filozoficzną z umiejętnością praktykowania postaw wspólnotowych.

Student czynnie realizuje projekty społeczne znając ich teoretyczne przesłanki wynikające z idei filozoficznych.

Student potrafi wskazać istotne problemy życia społecznego i kulturalnego oraz pracować nad ich opisem i rozwiązaniem wykorzystując współczesne teorie filozoficzne.

Student umie łączyć rozmaite perspektywy poznawcze i aksjologiczne, dokonywać ich samodzielnej oceny i wykorzystywać tę umiejętność w pracy zespołowej.

Student potrafi czynnie uczestniczyć w dyskusji wykorzystując znajomość współczesnych teorii filozoficznych oraz ma potrzebę ciągłego dokształcania się.

Przygotowanie prezentacji na wybrany z listy temat oraz rozmowa egzaminacyjna oceniająca umiejętność formułowania pytań i prezentowania argumentacji filozoficznej oraz poruszania się w kontekście interdyscyplinarnym.

TEMATY PRAC NA ZALICZENIE PRZEDMIOTU:

I. Tradycja/tożsamość/zerwanie:

1. Czy w historii istnieje postęp? Odpowiedz, odwołując się wybranych tekstów filozoficznych

2. Miejsce i funkcja nauk humanistycznych w kulturze. Uzasadnij poprzez interpretację wybranych lektur.

3. Czy w naukach humanistycznych istnieje prawda? Uzasadnij analizując wybrane lektury.

4. Czym jest tożsamość europejska? Czy opiera się na ciągłości, czy też może dopuszczać zerwania?

II. Władza/polityka/biopolityka:

1. Jaka jest rola i znaczenie emocji w polityce? Rozwiń temat w odwołaniu do wybranych koncepcji filozoficznych.

2. Jak rozumieć można sprawiedliwość społeczną? Uzasadnij odpowiedź w oparciu o wybraną teorię filozoficzną.

3. Krytyka praw człowieka. Rozwiń zagadnienie odwołując się do wybranych koncepcji filozoficznych.

4. Czy biologiczne życie populacji powinno być najwyższą wartością w polityce? Uzasadnij odpowiedź w oparciu o wybrane koncepcje filozoficzne.

III. Filozofia a nowe technologie:

1. Czy technika jest zagrożeniem, czy nadzieją dla ludzkości? Uzasadnij odpowiedź odwołując się do wybranych teorii filozoficznych.

2. Wskaż i omów odwołując się do tekstów filozoficznych wybrane problemy etyczne związane z nowymi technologiami.

3. Czym charakteryzuje się kultura cyfrowa i jak kształtuje człowieka? Odpowiedź uzasadnij odwołując się do teorii filozoficznych.

4. Czy maszyna (lub algorytm) może myśleć? Uzasadnij odpowiedź odwołując się do tekstów filozoficznych.

IV. Humanizm/posthumanizm/środowisko:

1. Problem tego, co ludzkie i nieludzkie - relacje, odróżnienia, granice. Zanalizuj problem odwołując się do współczesnych koncepcji filozoficznych.

2. Czy rzeczy mogą działać? Problematyka sprawstwa bytów nieludzkich. Uzasadnij odpowiedź odwołując się do teorii filozoficznych.

3. Jakie są granice odpowiedzialności ludzkiej wobec natury i przyszłych pokoleń? Uzasadnij odpowiedź w odwołaniu do wybranych koncepcji filozoficznych.

4. Humanizm czy posthumanizm? Uzasadnij odpowiedź w odwołaniu do wybranych koncepcji filozoficznych.

V. Feminizm i studia mniejszościowe:

1. Czy zgadzasz się z postulatami feminizmu radykalnego? Uzasadnij zajmowane stanowisko w odwołaniu do wybranych teorii filozoficznych.

2. Co myśl postkolonialna wnosi do rozumienia współczesnego świata? Uzasadnij odpowiedź w odwołaniu do wybranych koncepcji filozoficznych.

3. W jaki sposób krytyka feministyczna wpływa na pojmowanie problemu płci i cielesności? Uzasadnij odpowiedź w odwołaniu do wybranych koncepcji filozoficznych.

4. Czym jest wykluczenie, jakie są jego rodzaje i na czym opierają się jego mechanizmy? Podaj kilka przykładów i omów je odwołując się do tekstów filozoficznych.

VI. Sztuka/krytyka/interwencja:

1. Czy wszystkie problemy estetyczne są jednocześnie problemami politycznymi? Uzasadnij odpowiedź na to pytanie sięgając do wybranych filozoficznych teorii sztuki.

2. Czy sztuka powinna trafiać do muzeum, czy na ulice? Wskaż i opisz rozmaite strategie twórczości artystycznej w kontekście życia społecznego podając ich filozoficzne uzasadnienie.

3. Jak filozoficzne pojęcie krytyki łączy się z artystycznym pojęciem krytyki, a co je różni? Uzasadnij odpowiedź na to pytanie sięgając do wybranych filozoficznych teorii sztuki.

4. Czym są obrazy i jakie funkcje mogą pełnić? Opisz kulturową rolę obrazów sięgając do wybranych filozoficznych teorii sztuki.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu:

2 nn* - dopuszczalne;

3-5 nn – konieczność zaliczenia** 3., 4. i 5. nn;

> 5 nn – niezaliczenie semestru (= niezaliczenie ćwiczeń = niedopuszczenie do egzaminu);

> 5 nieobecności (łącznie: nieusprawiedliwionych, usprawiedliwionych) – konieczność zaliczenia wszystkich opuszczonych zajęć)

* nn – nieobecność nieusprawiedliwiona (usprawiedliwienie = zwolnienie lekarskie przedstawione do końca sesji zimowej)

** zaliczenie nn – złożenie do końca sesji zimowej streszczenia lektur omawianych na opuszczonych zajęciach