Didactics of philosophy in secondary schools

Celem zajęć jest przedstawienie głównych kierunków współczesnej filozofii edukacji w relacji do nauczania filozofii w szkołach. Nacisk położony zostanie na epistemiczne, moralne i społeczne cele edukacji w odniesieniu do edukacji filozoficznej na poszczególnych etapach nauczania. Pokazane będzie znaczenie edukacji filozoficznej w budowaniu autonomii myślenia, rozwijaniu postawy etycznej, wrażliwości estetycznej i kultury ciągłego kształcenia.

Celem zajęć będzie zaprezentowanie kluczowych metafilozoficznych zagadnień, które wpływają na kształtowanie praktyki nauczania filozofii w szkole: idei filozofii jako intelektualnej sprawności, intelektualnej cnoty, filozofii jako kulturowej inicjacji jak również filozofii jako sposobu życia, mądrości ukierunkowanej na praktykę społeczną i doświadczenie egzystencjalne. Pokazane zostaną potencjalne konsekwencji różnego rozumienia filozofii i różnych tradycji filozoficznych dla procesu dydaktycznego.

Przedstawione będą konwencjonalne i niekonwencjonalne formy przekazu treści filozoficznych i rozwiązywania filozoficznych sporów, takie jak, eksperyment myślowy, różne formy burzy mózgów, rola pytań otwartych, argument analityczny, argument wizualny, debata, „position paper”, filozoficzny „coaching and counseling”.

Omawiana będzie różnica między logicznym i historycznym modelem uczenia filozofii. Dyskutowane będzie znaczenie przestrzeni edukacyjnej dla przekazu treści nauczania, w tym znaczenie przestrzeni e-learningowej, w budowaniu uczniowskiej społeczności poszukującej (community of inquiry) i wspierającej (cooperative learning). Nakreślone będą różne formy diagnozowania i oceniania efektów nauczania poprzez monitorowanie poziomu krytycznego i analitycznego myślenia. Ukazana zostanie aktualność historycznych paradygmatów myślenia filozoficznego dla rozwiązywania problemów współczesnych poprzez integrowanie treści filozoficznych z innymi przedmiotami nauczanymi na danym poziomie edukacyjnym.

W metodyce nauczania filozofii będzie eksponowana rola kompetencji epistemicznych i aksjologicznych jakie może osiągnąć uczeń w czasie zajęć z filozofii – rozumienie i umiejętność interpretacji historycznej tradycji filozoficznej, otwartość intelektualna, intelektualne sprawności i nawyki z zakresu analitycznego i krytycznego myślenia, oraz kształtowanie postaw humanistycznych i prospołecznych.

Podstawowe publikacje:

- Podstawa programowa nauczania filozofii w szkole ponadpodstawowej.

- Harvey Siegel, Myślenie Krytyczne i Indoktrynacja, Wydawnictwo UKW, 2019.

- Timothy Williamson, O co chodzi w filozofii? Od zdziwienia do myślenia, PWN, 2019.

- Gilles Deleuze i Félix Guattari, Co to jest filozofia?, Słowo/Obraz terytoria, 2000.

- Peter Boghossian & James Lindsay, How to Have Impossible Conversations, Hachette Books, 2019.

Inne lektury będą uzgadniane indywidualnie ze studentami.

Nabyta wiedza:

- rozumienie istoty, założeń, celów i metod edukacji filozoficznej w kontekście aktualnej podstawy programowej;

- znajomość współczesnych teorii nauczania filozofii;

- rozumienie różnych form przekazu treści filozoficznych – od transmisji wiedzy do uprawiania filozofii „per se”.

- świadomość roli i zadań nauczyciela filozofii;

- znajomość różnych form oceny pracy uczniów z uwzględnieniem specyfiki nauczania filozofii;

- rozumienie znaczenia filozofii dla kształtowania intelektualnych i osobowościowych kompetencji ucznia.

Nabyte umiejętności:

- argumentatywnej oceny prezentowanych teorii i i metod ich praktycznego zastosowania

- kształtowania indywidualnego warsztatu pracy nauczyciela filozofii,;

- metod prowadzenia zajęć z filozofii z wykorzystaniem różnorodnych form pracy,

- prowadzenia zajęć z grupą, jak i nauczania zindywidualizowanego;

- umiejętności oceny i doboru programu nauczania, podręczników i pomocy naukowych w zależności od profilu szkoły czy poziomu nauczania;

- diagnozowania poziomu wiedzy i kompetencji uczniów, zgodnie z wytycznymi programowymi.

Nabyte kompetencje społeczne:

- integrowanie procesu nauczania filozofii z całością procesu edukacyjno-wychowawczego;

- współpracy z nauczycielami innych przedmiotów (cooperative teaching) ,

- wykorzystywanie w pracy dydaktycznej dostępnych zasobów kultury;

- budowanie wśród uczniów kultury uczenia się;

- współpraca z rodzicami, wychowawcami i pedagogami szkolnymi.

Na pierwszym wykładzie udostępnione będą rubryki określające szczegółowe kryteria oceny.

Poziom intelektualnego zaangażowania studentów będzie sprawdzany w trzech formach:

(a) Ocena wstępna (ex-ante) - na podstawie rozmowy na pierwszym wykładzie określone zostaną poziom znajomości zagadnień dydaktycznych w odniesieniu do nauczania filozofii i poziom doświadczenia praktycznego studentów.

(b )Ocena kształtująca, opisowa - w trakcie trwania semestru przyswojenie materiału będzie szacowane na podstawie poziomu krótkich dyskusji w czasie wykładu i krótkiego eseju (max. 1000 słów).

(c) Ocena podsumowująca, numeryczna (ex-post) - Egzamin ustny, oparty o pracę pisemną (esej). ostateczna ocena będzie określona na podstawie pracy pisemnej, napisanej na zadany temat i opartej o korektę wcześniejszego eseju, i zaliczenie ustne.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2