The European Union in the Face of the Problem of Poverty in the World

W kontekście procesów globalizacji i internacjonalizacji współczesnych stosunków międzynarodowych, dysproporcje między krajami Południa a krajami gospodarczo wysoko rozwiniętymi zwiększają się coraz bardziej. Nie można udzielić odpowiednio uzasadnionej odpowiedzi na pytanie o szanse tych państw w przełamywaniu barier rozwojowych. Rozwiązanie tych problemów jest jednocześnie wyzwaniem dla całej wspólnoty międzynarodowej, nie pozostając bez wpływu na politykę Unii Europejskiej. W ramach bloków tematycznych zostaną przedstawione najważniejsze problemy z zakresu problemów rozwojowych współczesnego świata i polityki UE w tym zakresie.

I. Problemy społeczno-gospodarcze krajów rozwijających się (dysproporcje rozwojowe współczesnego świata)

II. Pomoc rozwojowa i ODA – kwestie terminologiczne

III. Donatorzy bilateralni i multilateralni pomocy rozwojowej (tradycyjni versus nowi dawcy pomocy)

IV. Motywacje udzielania pomocy rozwojowej

V. Geneza i ewolucja międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju (m.in. Konsensus Waszyngtoński, MGDs, Deklaracja Paryska)

VI. Pomoc rozwojowa i humanitarna UE dla krajów rozwijających się

VII. Afryka – główny biorca europejskiej pomocy rozwojowej

VIII. Problem skuteczności pomocy rozwojowej UE

IX. Konflikty i wojny a rozwój

X. Udział Polski w międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju

XI. Analiza wybranej literatury przedmiotu (np. L. Polman, Karawa kryzysu. Za kulisami przemysłu pomocy humanitarnej; N. Klein, Doktryna szoku)

XII. Projekty i programy pomocy rozwojowej (przygotowanie wniosku)

Nakład pracy studenta:

konwersatorium - 30 h

przygotowanie do konwersatorium- 30 h

przygotowanie do zaliczenia (przygotowanie wniosku i przygotowanie do zaliczenia pisemnego) - 60 h

ogółem - 120 h

1. Wybrane raporty światowe dotyczące problematyki obejmującej przedmiot np. Regional Economic Outlook, World Economic Outlook (WEO), Aid Effectiveness – Annual Progress Report; Development Aid at Glance. Statistics by Region. Africa, OECD; Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport roczny, MSZ; HDI Report, IMF Report; Raport Polska Pomoc Zagraniczna , Grupa Zagranica.

2. W. Anioł, Polska wobec wyzwań globalnego rozwoju (w:) Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i do Unii Europejski, red. S. Bieleń, Warszawa 2010.

3. K. Czaplicka i inni (red.), Międzynarodowa współpraca na rzecz rozwoju, Warszawa 2009

4. Ł. Fyderek i inni (red.), Wprowadzenie do problematyki pomocy rozwojowej, Kraków 2010,

5. P. Bagiński (red.), Polityka współpracy rozwojowej Unii Europejskiej w kontekście polskiej prezydencji w Radzie UE w 2011 roku. Przewodnik dla Posłów i Senatorów, Polska Akcja Humanitarna, Warszawa 2011.

6. I. Taylor, P. Williams (red.), Africa in International Politics. External Involvement on the Continent, New York 2004.

7. U. Engel, G.R. Olsen (red.), Africa and the North. Between Globalization and Marginalization, London-New York 2005.

8. K. Zajączkowski K., Geoekonomiczny kontekst pomocy rozwojowej w: E. Haliżak (red.), Geoekonomia, Warszawa 2012.

9. K. Zajączkowski, Polski system współpracy na rzecz rozwoju – uwarunkowania, zakres, wyzwania w: G. Chimiak, M. Fronia (red.), Globalizacja a rozwój. Szansa i wyzwania dla Polski, Warszawa 2012.

10. K. Zajączkowski, Polityka Unii Europejskiej wobec Afryki. Implikacje dla Polski, „Debata. Czasopismo Społecznego Zespołu Ekspertów przy Przewodniczącym Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych” 2011, nr 6.

11. K. Zajączkowski, ChRL wobec krajów Południa (na przykładzie Afryki Subsaharyjskiej). Szansa czy zagrożenie dla międzynarodowej pozycji UE, w: K. Kłosiński (red.), Chiny-Indie. Ekonomiczne skutki rozwoju, Lublin 2008.

12. B. Jagiełło, Polityka zagraniczna UE a rozwój, w: K. Żukrowska, Zróżnicowanie rozwoju jako impuls prowzrostowy w gospodarce światowej, Warszawa 2008.

13. K. Żukrowska, Fair Trade w globalizującej się gospodarce, Warszawa 2010.

14. R. Piasecki, Rozwój gospodarczy a globalizacja, Warszawa 2003.

15. D. Kopiński, Pomoc rozwojowa - teoria i praktyka, Warszawa 2011.

16. K. Zajączkowski, Rozwój i zmiany klimatu w polityce zewnętrznej UE na przykładzie Afryki, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2015, nr 9, s. 399-424.

17. K. Zajączkowski, European Union’s Development Assistance – Framework, Priorities and Directions w: D. Milczarek, A. Adamczyk, K. Zajączkowski (red.), Introduction to European Studies. A New Approach to Uniting Europe, Warsaw 2013, s. 627-664

18. K. Zajączkowski, The EU and the post-2015 Global Development Agenda, “Journal European Court of Auditors”, no. 11, December, 2015, s. 8-14.

19. K. Zajączkowski, Stosunki wybranych państw Azji z Afryką. Studium porównawcze, w: A. Jarczewska, J. Zajączkowski (red.), Region Azji i Pacyfiku w latach 1985-2015. Ciągłość i zmiana w regionalnym systemie międzynarodowym, Warszawa 2016, s. 593-627.

20. Literatura anglojęzyczna podawana na zajęciach z takich czasopism, m.in., jak: Foreign Affairs”, „Hemispheres”, „International Affairs”, „International Organization”, „International Security”, „Review of African Political Economy", "South African Journal of International Affairs”, „The Journal of Development Studies”, „Third World Quarterly”, "European Foreign Affairs Review", "The Economist".

Literatura uzupełniająca:

1. G. Faber, J. Orbie (red.), European Union Trade Politics and Development, London-New York 2007.

2. J. Foster, O. Stokke (red.), Policy Coherence in Development Co-operation, New York 2005.

3. M. Holland, The European Union and the Third World, Basingstoke 2002.

4. O. Mailaffia, Europe and Economic Reform in Africa, London 1996.

5. M. Breuning, Foreign Aid, Development Assistance, or Development Cooperation: What's in a Name?, "International Politics" 2002, nr 3.

6. A. Courmont, I. Lewis, China-Africa: a Strategy of Fair Exchange?, "Défense nationale et sécurité collective" 2007, styczeń.

7. S.Dearden, The Future Role of the European Union in Europe's Development Assistance, "Cambridge Review of International Affairs", nr 1/2003

8. A. Alesina, D. Dollar, Who Gives Foreign Aid to Whom and Why?, „Journal of Economic Growth” 2000, vol. 5, marzec

9. R.C. Riddell, Does Foreign Aid Really Work?, Oxford 2007.

10. M. Carbone (red.), Special Issue: Development Policy and the EU's External Action, "Cambridge Review of International Affairs” 2013,vol. 26, nr 3

11. M. Carbone, The European Union and International Development: The Politics of Foreign Aid, London-New York 2011.

12. G. Carbonnier (red.), International Development Policy. Aid, Emerging Economies and Global Policies, Basingstoke-Geneva 2012.

Po zakończeniu procesu uczenia student powinien dysponować

WIEDZA:

• posiadał wiedzę dotyczącą głównych problemów społeczno-gospodarczych krajów rozwijających się

• rozumiał, jakie czynniki determinują kształtowanie się międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju

• posiadał wiedzę dotyczącą głównych etapów ewolucji międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju i polityki rozwojowej UE

• posiadał wiedzę na temat głównych instrumentów i mechanizmów europejskiej pomocy rozwojowej

• rozumiał, jakie czynniki wpływają na efektywność pomocy rozwojowej UE

• posiadał wiedzę z zakresu celów, działań i instrumentów polskiej pomocy rozwojowej

UMIIEJĘTNOŚCI:

• umiał wyjaśnić istotę dysproporcji rozwojowych we współczesnym świecie

• umiał wyjaśnić rolę i znaczenie państw oraz międzynarodowych instytucji finansowych w rozwiązywaniu problemu biedy i ubóstwa na świecie

• umiał opisać instrumenty i mechanizmy pomocy rozwojowej UE, w tym Polski

• umiał dokonać analizy i oceny pomocy rozwojowej UE

• umiał przedstawić stanowiska najwybitniejszych badaczy dotyczących problemu rozwoju

• umiał przygotować wniosek aplikacyjny z zakresu konkursu polskiej pomocy rozwojowej

POSTAWY:

• miał większą samodzielność w zakresie stosowania wiedzy teoretycznej w analizie podstawowych zjawisk z zakresu międzynarodowych stosunków gospodarczych i politycznych

• był bardziej odpowiedzialny dzięki temu, iż obecność na wykładach jest niekontrolowana i pozostawia się studentowi wybór w zakresie sposobów nabywania wiedzy tam prezentowanej

• był bardziej rzetelny i uczciwy dzięki rygorystycznemu egzekwowaniu wymagań egzaminacyjnych

zaliczenie składa się z dwóch części:

- opracowania wniosku pomocy rozwojowej

- przygotowanie prezentacji na jeden z wybranych problemów rozwojowych