History of European Culture

Zajęcia poświęcone są wielowątkowej analizie wybranych prądów, zjawisk, oraz dzieł kultury i sztuki europejskiej, które:

- ukształtowały Europę jako skomplikowaną i wewnętrznie różnorodną wspólnotę kulturową;

- mają szczególne znaczenie dla rozumienia współczesnej Europy i jej społeczeństw.

Celem zajęć jest przybliżenie studentkom i studentom europeistyki wybranych wątków historii kultury oraz cywilizacji europejskiej, które składają się na dziedzictwo kulturowe Europy oraz które mają wpływ na współczesną kulturę w Europie.

Zajęcia w oparciu o wybraną literaturę przedmiotu, materiały multimedialne oraz inne narzędzia dydaktyczne budują siatkę pojęć i skojarzeń oraz zasób wiedzy o kulturze, sztuce i cywilizacji europejskiej, które będą pogłębiane w kolejnych etapach kształcenia.

Dzieje kultury europejskiej w tym cyklu będą koncentrować się na podstawowym kanonie kinematografii kontynentu. Główny nacisk będzie położony na kwestie związane z rozwojem kinematografii do końca l. 60. XX w. Zanalizowane zostaną przełomowe zjawiska w dziejach sztuki filmowej, jej przeobrażenia techniczne i organizacyjne oraz „klasyczne” dzieła filmowe, stanowiące do dziś niewyczerpane źródło cytatów i inspiracji. Z drugiej strony program zajęć przewiduje ukazanie różnorodnych możliwości interpretacyjnych kina fabularnego – także jako zwierciadła rzeczywistości. Tak obszerna tematyka może zostać omówiona jedynie poprzez pewne wybrane węzłowe zagadnienia, ilustrowane fragmentami filmów:

• Prekursorzy oraz ojcowie kina europejskiego (bracia Lumière; kino jarmarczne, Montreuil-sous-Bois, G. Méliès itp.) a narodziny kultury masowej.

• Polski (i nie tylko) zapomniany wkład w rozwój techniki filmowej (K. Prószyński, J. Szczepanik, B. Matuszewski). Bracia Składanowscy

• Zarys technicznych aspektów rozwoju kinematografii (od chińskiego teatru cieni po współczesny warsztat filmowy). Przełom dźwiękowy oraz nowe rozwiązania techniczne międzywojnia – artystyczne i pozaartystyczne konsekwencje

• Radziecka szkoła montażu (S. Eisenstein, L. Kuleszow, D. Wiertow)

• Tworzenie języka filmowego „studio system”, „system gwiazd”, kodeks Haysa. Etapy powstawania filmu (np. praca nad scenariuszem, tzw. storyboardy)

• Kino w systemach totalitarnych : kino faszystowskie i socrealizm

• Kinematografia włoska do neorealizmu włącznie

• Prądy w sztuce i ich ekranowe odbicie (ekspresjonizm, impresjonizm, surrealizm)

• Nowa Fala w Europie

• Postmodernizm a film i jego interpretacja

• Kino jako zwierciadło rzeczywistości

• Kino autorskie

• Kino gatunków: film kryminalny i gangsterski

• J. Płażewski, Historia filmu 1895-2005, Książka i Wiedza, Warszawa 2005

• J. Płażewski, Język filmu, Książka i Wiedza, Warszawa 2008

• Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko-Biała 2005

• M. Hendrykowski, Film jako źródło historyczne, Ars Nova, Poznań 2000

• S. Drewniak, Teatr i film Trzeciej Rzeszy, Wydawnictwo słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2011

• Historia kina. Kino nieme, red. naukowa T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2009, tom I

• Historia kina. Kino klasyczne, red. naukowa T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2011, tom II

• Historia kina. Kino epoki nowofalowej , red. naukowa T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2015, tom III

• Historia kina. Kino końca wieków , red. naukowa T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2019, tom IV

• Historia myśli filmowej, A.Helman, J.Ostaszewski, Wyd. słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010

• Siergiej Eisenstein, Film czwartego wymiaru, przeł. Mieczysław Kumorek [w:] , Wybór pism, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1959.

• P. Rietbergen, Europa. Dzieje kultury, Książka i Wiedza, Warszawa 2001

• Historia życia prywatnego, t. 4, pod red. M. Perrota, Ossolineum, Wrocław-Warszawa... 1999

• I. Ihnatowicz, Człowiek, informacja, społeczeństwo, Czytelnik, Warszawa 1989

• D. Strinati, Wprowadzenie do kultury popularnej, Zysk i S-ka, Poznań 1999

• A. Kłoskowska, Kultura masowa, PWN, Warszawa 1980

• Cywilizacja europejska. Wykłady i eseje, pod red. M. Koźmińskiego, wyd. IH PAN, Warszawa 2005

• H.G. Gadamer, Dziedzictwo Europy, Wyd. Spacja, Warszawa 1992

• B. Orłowski, Technika, Ossolineum, Wrocław-Warszawa... 1999

• A. Gurevich, Jednostka w dziejach Europy, Volumen, Warszawa 1995

• A. Misiak, Kinematograf kontrolowany - cenzura filmowa w kraju socjalistycznym i demokratycznym. PRL i USA analiza socjologiczna, Universitas Kraków 2006

• T. Lubelski, Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty, Videograf II, Katowice 2009

• Historia kina polskiego, red. T. Lubelski, K. Zarębski, Warszawa 2007

• M. Haltof, Kino polskie, Gdańsk 2004

• Historia filmu polskiego, red. naukowa R. Marszałek, Warszawa 1994

• J.-L. Flandrin, Historia rodziny, Volumen, Warszawa 1998

• Cywilizacja europejska. Wykłady i eseje, pod red. M. Koźmińskiego, wyd. IH PAN, Warszawa 2005

• H.G. Gadamer, Dziedzictwo Europy, Wyd. Spacja, Warszawa 1992

• M. Uklejska, Zarys rozwoju nauki i jej organizacji, t. 1 i 2, PWN, Warszawa 1963

• Historia Europy, pod. red. A. Mączaka, Ossolineum, Wrocław-Warszawa... 1997

• Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Książka i Wiedza, Warszawa 1999

• A. Gurevich, Jednostka w dziejach Europy, Volumen, Warszawa 1995

• A. Misiak, Kinematograf kontrolowany - cenzura filmowa w kraju socjalistycznym i demokratycznym. PRL i USA analiza socjologiczna, Universitas Kraków 2006

• T. Lubelski, Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty, Katowice 2009

• Historia kina polskiego, red. T. Lubelski, K. Zarębski, Warszawa 2007

• M. Haltof, Kino polskie, Gdańsk 2004

• Historia filmu polskiego, red. naukowa R. Marszałek, Warszawa 1994

Po zakończeniu zajęć studentka/student powinna/powinien:

w zakresie wiedzy:

- posiadać wiedzę na temat zjawisk w dziejach kultury europejskiej, które miały wpływ na kształtowanie się i przemiany tożsamości kulturowej Europy;

- znać i rozumieć wprowadzane na zajęciach pojęcia, terminy oraz umieć przywołać wprowadzane na zajęciach daty, dzieła i postaci.

w zakresie umiejętności:

- potrafić umieścić prądy artystyczne oraz zjawiska z dziedziny kultury i sztuki w szerokim kontekście historycznym, społecznym, gospodarczym i politycznym;

- rozumieć wpływ omówionych zagadnień na funkcjonowanie współczesnych społeczeństw europejskich.

w zakresie kompetencji społecznych:

- dostrzegać miejsce i znaczenie kultury w zjawiskach długiego trwania w historii Europy;

- nabrać wprawy w formułowaniu pytań i samodzielnych opinii w oparciu o pozyskaną na zajęciach wiedzę;

- nabrać wprawy w uczestniczeniu w dyskusji i w prowadzeniu sporów przy poszanowaniu opinii innych osób.