Język nowogrecki - gr.zerowa - FN

obowiązkowe

Przedmiotem kursu jest współczesny język nowogrecki – kini neoeliniki (κοινή νεοελληνική), obecnie zapisywany w systemie monotonicznym.

Materiał odpowiada wymaganiom poziomu A2 egzaminu międzynarodowego: Certificate of Attainment in Modern Greek.

Kurs w formie ćwiczeń w wymiarze 180 godz. (rocznie)

Student/-ka poznaje podstawy współczesnego języka nowogreckiego (demotyk, kini neoeleniki) w mowie i piśmie na materiale dobieranym przez wykładowcę:

– zdobywa wiedzę o podstawowych zjawiskach fonetyki, morfologii i składni nowogreckiej;

– zapoznaje się z niektórymi elementami kultury Grecji (piosenka, kuchnia grecka, zwyczaje świąteczne)

– ćwiczy umiejętności rozumienia ze słuchu krótkich wypowiedzi;

– tłumaczy ze słownikiem proste teksty nowogreckie (np. teksty piosenek);

– ćwiczy wypowiadanie się na piśmie;

– komunikuje się w sytuacjach codziennych.

Przegląd materiału kursu rocznego

Uwaga: terminologia gramatyczna za M. Triandafilidis, Mała gramatyka nowogrecka, przekład i opracowanie I. Szelągiewicz-Ellenikos, A. Maciejewska, W. Gawłowska, Saloniki 1997

* gwiazdką zaznaczono zagadnienia sprawiające największe trudności studentom polskim

A. Zagadnienia gramatyczne (demotyk)

I. *Alfabet / Αλφάβητο.

ΙΙ. System akcentowania / Τονισμός:

– monotoniczny i elementy trójtonicznego,

– enklityki i proklityki,

– *wymowa poszczególnych głosek,

– dyftongi, geminaty itp.,

– znaki przestankowe różniące się od polskich.

III. Podstawowe wiadomości w zakresie fonetyki i fonologii /

Βασική φωνητική και φωνολογία:

– 5 fonemów samogłoskowych,

– 20 fonemów spółgłoskowych,

– główne zjawiska fonetyczne.

IV. Morfologia / Μορφολογία:

1. Rzeczownik / Όνομα: formy fleksyjne (obu liczb) rodzaju:

– męski równozgłoskowy (-ος, -ας, -ης),

– żeński równozgłoskowy (-α/-η, -η/-εις, -ος/-οι),

– nijaki (-ο/-α, -ι/-ια, -μα/-ματα) oraz zdrobnienia na -άκι,

– zapożyczenia (nieodmienne),

– wyrazy w l.mn. (pluralia tantum),

– nazwy własne (imiona, toponimy, etnonimy itp.).

2. *Rodzajnik / Άρθρο:

nieokreślony / αόριστο i określony / οριστικό:

– formy i odmiana,

– stosowanie (wiadomości podstawowe).

3. Przymiotniki / Επίθετα:

– odmiana przxymiotników na -ος,-η/-α/-ια, -ο,

– uzgadnianie z rzeczownikiem,

– najczęściej występujące wyjątki i ich odmiana (πολύς),

– stopniowanie opisowe i złożone,

– porównania z użyciem από.

4. Liczebniki / Αριθμητικά:

– główne / απόλυτα: 1–5000,

– porządkowe / τακτικά: 1–100,

– odmiana liczebników: ένας, μια, ένα, τρεις, τρια, τέσσερις,

τέσσερα.

5. *Zaimki / Αντωνυμίες:

– osobowe / προσωπικές (formy mocne i słabe),

– dzierżawcze / κτητικές,

– określające / οριστικές,

– wskazujące / δεικτικές,

– pytajne / ερωτηματικές,

– względne / αναφορικές,

– najczęstsze nieokreślone / αόριστες.

6. Czasowniki / Ρήματα – wiadomości ogólne:

– koniugacja / συζυγία: Ι (-ω, -ομαι), ΙI (-ώ, -ιέμαι /-ούμαι),

– *diatezα / διάθεση (aktywna / ενεργητική, zwrotna / μέση, bierna

/ παθητική, neutralna / ουδέτερη),

– strona / φωνή: czynna / ενεργητική, bierna / παθητική,

– czasowniki przechodnie / μεταβατικά i nieprzechodnie

/ αμετάβατα,

– tryb / έγκλιση: oznajmujący / οριστική, rozkazujący

/ προστακτική, zależny / υποτακτική,

– *aspekty / τρόποι ενέργειας (i tematy): niedokonany

/ εξακολουθητικός i dokonany / στιγμιαίος.

7. Czasowniki – czas / χρόνος, stronα / φωνή i tryb / έγκλιση:

– teraźniejszy / ενεστώτας strony czynnej i zwrotno-biernej,

– przeszły niedokonany / παρατατικός strony czynnej i zwrotno-

biernej,

– *augment / αύξηση,

– przyszły niedokonany / εξακολουθητικός μέλλοντας strony

czynnej i zwrotno-biernej,

– *aoryst / αόριστος (sygmatyczny) strony czynnej,

– tryb rozkazujący / προστακτική strony czynnej,

– tryb zależny / υποτακτική strony czynnej,

– czasowniki posiłkowe / βοηθητικά (είμαι, έχω, θέλω),

– *najczęstsze czasowniki nieregularne / ανόμαλα (np. έρχομαι,

βλέπω, λέω, βρίσκω, βάζω, βγάζω, βγαίνω, μπαίνω),

– *bezokolicznik / απαρέμφατο i imiesłów / μετοχή.

8. Przyimki / Προθέσεις:

– για, από,

– με, σε, κατά, παρά.

9. Przysłówki / Επιρρήματα:

– miejsca /τοπικά (πού, που, όπου, εδώ, εκεί, πάνω, κάτω),

– czasu / χρονικά (πότε, τώρα, ακόμη, πάλι),

– sposobu / τροπικά (πώς, όπως, έτσι),

– ilości / ποσοτικά (πόσο, όσο, μόνο),

– przytakujące / βεβαιωτικά (ναι, μάλιστα, βέβαια, φυσικά),

– przeczące / αρνητικά (όχι, πια),

– tworzenie przysłówków,

– stopniowanie opisowe,

– porównania z από.

10. Spójniki / Σύνδεσμοι:

– και,

– ούτε, μήτε,

– ή,

– μα, αλλά, όμως; ωστόσο, αν και, μόνο,

– δηλαδή,

– πως; που, ότι.

11. Partykuły / Μόρια:

– ας,

– θα,

– να,

– για,

– σαν, ως.

V. Składnia / Σύνταξη – zagadnienia wybrane.

1. Podstawowe funkcje przypadków / Βασικές λειτουργίες των

πτώσεων.

2. *Użycie rodzajników / τρόποι χρήσης των αρθρών.

3. *Miejsce zaimka w zdaniu / θέση της πρόθεσης στην πρόταση:

– twierdzącym,

– pytającym,

– przeczącym,

– rozkazującym.

4. *Przeczenia z δεν i μη / Άρνηση.

5. *Użycie stron i trybów czasownika / Τρόποι χρήσεις των φωνών

και εγκλίσεων των ρημάτων.

6. Tworzenie i funkcje imiesłowu / Δημιουργία και λειτουργίες της

μετοχής.

7. Rodzaje zdań prostych / Τύποι των απλών προτάσεων.

8. Spójniki zdań współrzędnie złożonych (parataksa) / Σύνδεσμοι

στις παρατακτικές προτάσεις.

9. Zdania podrzędne / Υποτακτικές προτάσεις i ich rodzaje:

– dopełnieniowe (ότι, να, μήπως),

– okolicznikowe:

– względne / αναφορικές (που, όποιος, ό,τι),

– czasowe / χρονικές (όταν, όποτε, πριν, ώσπου),

– przyczynowe / αιτιολογικές (γιατί, επειδή, διότι, αφού),

– celowe / τελικές (να, για να),

– skutkowe / αποτελεσματικές (ώστε, ώστε να μη),

– *przyzwalające / (αν και, μολονότι),

– *warunkowe / υποθετικές (αν, αν θα).

B. Przykładowe tematy / Θεματολογία:

– przedstawianie się, imiona / συστάσεις,

– zwroty powitalne i pożegnalne / (απο-)χαιρετισμοί,

– ja, moje ciało, rodzina / εγώ, το σώμα μου, η οικογένειά μου,

– dom i okolica / σπίτι και περιβάλλον,

– zawody i zajęcia / επαγγέλματα και απασχολήσεις,

– rozkład dnia / η ημέρα μου,

– pory roku i dnia, dni i miesiące / εποχές του χρόνου, ονόματα των

ημερών της εβδομάδας και των μηνών,

– *zwroty dotyczące wieku i czasu / εκφράσεις που έχουν σχέση με

την ηλικία και χρόνο,

– potrawy i napoje / φαγητά και ποτά,

– zakupy itp. / ψώνια.

Podręczniki i inne pomoce

Materiały do ćwiczeń przygotowują lektorzy.

Dostępne w języku polskim:

1. M. Borowska, Μπαρμπαγιώργος. Książka do nauki języka nowogreckiego, Warszawa 2004.

2. M. Triandafillidis, Mała gramatyka nowogrecka, przekład i opracowanie I. Szelągiewicz-Ellenikos, A. Maciejewska, W. Gawłowska, Saloniki 1997.

3. K. Tuszyńska-Maciejewska, Powiedz to po grecku. Część I. Podręcznik języka nowogreckiego z zarysem gramatyki opisowej, Poznań 2006.

4. Grecki. kurs podstawowy (wraz z CD), wyd. Edgard 2009.

5. M. Bzinkowski, Rozmówki greckie, Kraków 2006.

6. Berezowska Karolina, Rozmówki greckie, Warszawa 2006

7. M.T. i Th. Kamburelisowie, Podręczny słownik grecko-polski i polsko-grecki, t. I-II, Warszawa 1999.

8. Lefteris Tsirmirakis, Słownik podręczny grecko-polski i polsko-grecki, Warszawa 2005.

Więcej informacji o polskojęzycznej bibliografii do nauki języka nowogreckiego zob.

http://www.psh.ibi.uw.edu.pl/node/5#podreczniki

W zakresie WIEDZY student/-ka:

1. rozpoznaje litery alfabetu nowogreckiego oraz zna zasady ich uproszczonej transkrypcji fonetycznej na polski;

2. zna podstawowe zasady wymowy (akcenty i intonacja);

3. zdobywa podstawową wiedzę o wybranych zagadnieniach fonetyki, morfologii i składni języka nowogreckiego (zob. niżej Przegląd materiału);

4. posiada znajomość słownictwa podstawowego w zakresie tematyki określonej niżej w Przeglądzie materiału;

H1A_W01/09 : K_W09*

5. poznaje niektóre elementy historii, literatury i kultury Grecji nowożytnej, w szczególności:

a. sposób zwracania się do siebie (powitanie, pożegnanie, przedstawianie się itp.);

b. cykl świąt tradycyjnych (Boże Narodzenie, Wielkanoc);

c. święta narodowe i rocznice (np. Dzień OCHI, rocznica powstania 1821);

d. niektóre daty i wydarzenia z dziejów Grecji Nowożytnej;

e. niektóre zjawiska i przedstawicieli literatury, sztuki, itp. (Teodorakis, Kawafis, Kazandzakis).

H1A_W10 : K_W22

W zakresie UMIEJĘTNOŚCI student/-ka:

1. odtwarza w piśmie (alfabet i ortografia) teksty w zakresie znanego słownictwa;

2. czyta ze zrozumieniem, posługując się słownikiem, proste lub uproszczone teksty nowogreckie;

3. tworzy krótkie wypowiedzi ustne (lub pisemne) na wybrane tematy (np. zdrowie, pogoda, zakupy, rodzina);

4. porozumiewa się z Grekami w prostych sytuacjach codziennych, w szczególności:

a. stosuje zwroty powitalne, pożegnalne i grzecznościowe;

b. potrafi złożyć życzenia świąteczne;

c. formułuje proste pytania.

6. uczy się korzystać ze słowników, gramatyk i innych pomocy dydaktycznych, także w wersji elektronicznej.

H1A_U01 : K_U07 ; H1A_U10 : K_U05

W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH student/-ka:

1. ma świadomość potrzeby stałego dokształcania się;

H1A_K01/03 : K_K02

2. potrafi pracować w grupie;

H1A_K02 : K_K05

Oceniana jest aktywność i skuteczność językowa studentów na następujących podstawach:

1. aktywność na zajęciach i przygotowanie bieżące.

2. indywidualne prace pisemne ("kartkówki", dyktanda, wypracowania, itp.);

3. krótkie grupowe prezentacje ustne i dialogi (role-playing),

4. pisemne zaliczenie semestralne.

vrak