(in Polish) Parazytologia w kryminalistyce

Podczas wykładu przekazywana jest wiedza o gatunkach pasożytniczych, ich biologii i cyklach rozwojowych, a także o patologii inwazji pasożytniczych, przydatna w postępowaniu kryminalistycznym, wyjaśnianiu przestępstw gospodarczych, związanych z ochroną przyrody i skażeniem środowiska. Przedstawiany jest zakres geograficzny występowania określonych gatunków pasożytów. Omawiane jest aspekt immunologiczny i społeczny zarażeń człowieka pasożytami.

W trakcie ćwiczeń poruszane są następujące zagadnienia: metody pobierania, zabezpieczania i utrwalania materiału parazytologicznego, ślady parazytologiczne na miejscu zdarzenia, metody detekcji i identyfikacji stosowane w parazytologii (mikroskopowe, immunochemiczne, genetyczne, immunologiczne), metody hodowli pasożytów izolowanych z materiału biologicznego, markery genetyczne stosowane w identyfikacji pasożytów.

Omawiana jest swoistość układu pasożyt- żywiciel z podkreśleniem funkcji pasożyta jako unikatowego wskaźnika etykietującego materiał kryminalistyczny. Prezentowane są drogi zarażania i drogi opuszczania żywiciela przez pasożyty z wyróżnieniem i charakterystyką form inwazyjnych i form dyspersyjnych pasożytów.

Przekazywana jest wiedza o gatunkach kosmopolitycznych, sezonowości pojawiania się i zasięgu geograficznym gatunków pasożytniczych oraz ich żywicieli, o wrażliwości i oporności na zarażenia pasożytami oraz symptomach zarażeń. Omawiane są inwazje oportunistyczne pojawiające się w grupach środowiskowych o podwyższonym ryzyku zarażenia.

Prezentowane są gatunki bezpośrednio zagrażające zdrowiu i życiu człowieka i zwierząt oraz okoliczności i wzorce behawioralne sprzyjające szerzeniu się inwazji pasożytniczych.

Tematy wykładów

1. Parazytologia; definicja, przedmiot badań, powszechność i specyficzność układu pasożyt-żywiciel. Mikro- i makropasożyty, endopasożyty, ektopasożyty. Przydatność materiału parazytologicznego w etykietowaniu organizmów (ofiary i sprawcy) i środowiska

2. Drogi wnikania i drogi opuszczania żywiciela, drogi transmisji pasożytów (pośrednie i bezpośrednie, z udziałem wektora, z udziałem drugiego gatunku żywicielskiego). Fazy inwazji pasożytniczych

3. Lokalizacja pasożytów, dostępność materiału diagnostycznego: krew, ślina, wydzieliny układu wydalniczego, rozrodczego, pasożyty płynu mózgowo-rdzeniowego, materiał defekacyjny – próby koproskopowe, materiał pobrany ze skóry i włosów

4. Rodzaje inwazji: ostre, z samowyleczeniem, chroniczne, wirulencja pasożyta a wynik zarażenia, inwazje: oportunistyczne, endemiczne, zawleczone, pasożyty podróży turystycznych.

5. Inwazje glebo- i wodno-pochodne, skażenie i zakażenie żywności.

6. Pasożyty krwi i wektory

7. Pasożyty układu odpornościowego

8. Pasożyty układu pokarmowego

9. Pasożyty układu nerwowego

10. Pasożyty tkankowe, i przenoszone drogą płciową

11. Pasożyty związane z siedliskiem – ektopasożyty (pchły, pluskwy, wszy, świerzbowce)

12. Skażenia środowiska formami dyspersyjnymi i inwazyjnymi pasożytów, geografia pasożytów: gatunki kosmopolityczne, gatunki stref klimatycznych, zoonozy; endemie i epidemie pasożytnicze, pasożyty – przedmiot przestępstw gospodarczych

13. Pasożyty wpływające na wzorce behawioralne organizmów przedmiotu kryminalistycznego: zachowania agresywne, zachowania depresyjne, zachowania samobójcze

14. Pasożyty jako potencjalna broń biologiczna. Identyfikacja pasożytów w materiale archeologicznym, w materiale nekrologicznymi i w materiale sekcyjnym. Współczesne narzędzia diagnozowania aktywnej inwazji pasożytniczej i w materiale sekcyjnym

Ćwiczenia

Ćwiczenia poświęcone są zastosowaniu metod parazytologicznych w kryminalistyce. Podczas ćwiczeń student pozna metody pobierania i zabezpieczania materiału parazytologicznego oraz możliwe do identyfikacji ślady parazytologiczne na miejscu zdarzenia. Przedstawione zostaną metody izolacji pasożytów i ich form dyspersyjnych w zależności od badanego materiału, metody identyfikacji i hodowli pasożytów. Omówione będą drogi zarażania i drogi opuszczania żywiciela przez pasożyty z wyróżnieniem i charakterystyką form inwazyjnych i form dyspersyjnych pasożytów. Przedstawione zostaną markery genetyczne stosowane do identyfikacji i molekularnej charakterystyki pasożytów. Omówione zostaną pasożyty w aspekcie statusu immunologicznego i społecznego człowieka, jego zwyczajów i przyzwyczajeń.

W trakcie ćwiczeń prezentowane są metody pobierania, zabezpieczania i utrwalania materiału parazytologicznego, ślady parazytologiczne na miejscu zdarzenia, metody detekcji i identyfikacji stosowane w parazytologii (mikroskopowe, immunochemiczne, genetyczne, immunologiczne), metody hodowli pasożytów izolowanych z materiału biologicznego, markery genetyczne stosowane w identyfikacji pasożytów, zakres geograficzny występowania określonych gatunków pasożytów, pasożyty a status immunologiczny i społeczny człowieka, jego zwyczaje i przyzwyczajenia.

Opis ćwiczeń:

1. metody pobierania, zabezpieczania i utrwalania materiału parazytologicznego

2. ślady parazytologiczne na miejscu zdarzenia- gdzie ich szukać?

3. metody izolacji pasożytów w zależności od badanego materiału (gleba, woda, żywność, szczątki, ślady biologiczne, tkanki, krew, kał)

4. pasożyty układu pokarmowego, nerwowego, przenoszone drogą płciową i przez krew- stadia inwazyjne, formy dyspersyjne, stadia diagnostyczne

5. metody izolacji i identyfikacji pasożytów (metody hodowli, barwienia, obserwacje makroskopowe i mikroskopowe, metody immunochemiczne)

5. metody molekularne w parazytologii; zastosowanie wybranych markerów genetycznych; różnorodność i zmienność genetyczna pasożytów

6. geografia a pasożyty- zakres geograficzny poszczególnych gatunków, identyfikacja gatunków kosmopolitycznych

7. pasożyty w aspekcie statusu immunologicznego i społecznego człowieka, jego zwyczajów i przyzwyczajeń

Smyth J.D. Introduction to animal parasitology ,Cambridge University Press.

Wakelin D. Immunity to parasites, Cambridge University Press

Cox F.E.G. Cox Modern Parasitology, Blackwell Scientific Publications

Kenedy D. Wakelin. Immunoparasitology. In Introduction to Animal Parasitology. Ed J.D. Smyth. Cambridge University Press, 1994

D. Wakelin .Immunity to parasites. Cambridge University Press, 1994

Advances in Parasitology. Academic Press, London and New York

Trends in Immunology, Elsevier

Trends in Parasitology, Elsevier

Fascynujący świat pasożytów. Kosmos, Tom54, 2005, No. 1

Student zna i rozumie podstawowe zagadnienia i terminologię z zakresu parazytologii. Zna cechy budowy i zasady klasyfikacji pasożytów, na tej podstawie potrafi dokonać ich identyfikacji kryminalistycznej. Potrafi poprawnie interpretować wyniki przeprowadzonych przez siebie badań. Potrafi współpracować z innymi ekspertami, bazując na wynikach przeprowadzonych przez siebie badań.

K_W05; Absolwent zna i rozumie zasady poprawnego interpretowania zjawisk i procesów przyrodniczych i fizykochemicznych opartych na danych empirycznych w pracy badawczej.

K_U02; Absolwent umie bezpiecznie zastosować techniki ujawniania i zabezpieczania śladów adekwatnie do ich rodzaju oraz warunków otoczenia, bazując na wiedzy z zakresu fizyki, chemii i biologii; jest w stanie formułować wersje kryminalistyczne na różnym poziomie uszczegółowienia

K_K02; Absolwent ma zdolność do formułowania i proponowania specjalistycznych naukowych metod do rozwiązania problemów oraz do skutecznej i efektywnej współpracy z ekspertami z różnych obszarów nauki.