Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza z elementami diagnozy pedagogicznej

Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej oraz wprowadzenie elementów diagnozy pedagogicznej. Zadanie to będzie realizowane poprzez przedstawienie i przedyskutowanie wybranych zagadnień teoretycznych oraz możliwych rozwiązań praktycznych w obrębie następujących obszarów: wychowanie a rozwój, szkoła jako instytucja wychowawcza, zawód nauczyciela, komunikacja i kultura języka, poznawanie uczniów, profilaktyka w szkole. Tematyka kursu realizowana będzie z uwzględnieniem specyfiki pracy nauczycieli języków obcych.

Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej oraz wprowadzenie elementów diagnozy pedagogicznej. Zadanie to będzie realizowane poprzez przedstawienie i przedyskutowanie wybranych zagadnień teoretycznych oraz możliwych rozwiązań praktycznych z uwzględnieniem specyfiki pracy nauczycieli języków obcych w obrębie następujących obszarów:

Wychowanie a rozwój. Funkcje wychowania. Proces wychowania, jego struktura, właściwości, dynamika. Przymus i swoboda w wychowaniu. Wychowanie jako urabianie i jako wspomaganie rozwoju. Wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne. Wychowanie a manipulacja. Podmiotowość w wychowaniu. Podstawowe środowiska wychowawcze: rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła. Style i postawy wychowawcze.

Szkoła jako instytucja wychowawcza. Środowisko społeczne klasy i szkoły. Autokratyzm i demokracja w szkole. Proces i wzorce komunikowania się na terenie szkoły. Ukryty program szkoły. Postawy nauczycieli i uczniów, kształtowanie i zmiana postaw. Metody wychowawcze i ich skuteczność. Umiejętności wychowawcze. Trudności wychowawcze. Konflikty w klasie. Pozaszkolne instytucje wychowawcze i resocjalizacyjne.

Zawód nauczyciela. Role zawodowe nauczyciela. Wzór osobowy, postawa i kunszt nauczycielski. Wiedza prywatna, potoczna a wiedza naukowa nauczyciela. Etyka nauczycielska. Wypalenie zawodowe nauczycieli − przyczyny, symptomy, strategie zaradcze. Choroby związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela – profilaktyka.

Komunikacja i kultura języka. Nauczyciel w procesie komunikacji − autoprezentacja, aktywne słuchanie, efektywne nadawanie. Komunikacja niewerbalna. Porozumiewanie się emocjonalne w klasie. Style komunikowania się uczniów i nauczyciela. Bariery komunikacyjne w klasie. Porozumiewanie się w sytuacjach konfliktowych.

Poznawanie uczniów. Techniki i ich ograniczenia, kwestie etyczne. Sposoby funkcjonowania uczniów w klasie. Pozycja społeczna ucznia w klasie.

Profilaktyka w szkole. Konstruowanie klasowych i szkolnych programów profilaktycznych. Promocja i ochrona zdrowia uczniów. Diagnoza nauczycielska. Podstawowe techniki diagnostyczne w pedagogice. Uwarunkowania procesu diagnostycznego. Rozpoznawanie i ocena poziomu rozwoju ucznia. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna – regulacje prawne, formy i zasady udzielania wsparcia.

Edwards, C.H. (2006). Dyscyplina i kierowanie klasą. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gaś, Z. (2003). Szkolny program profilaktyki: istota, konstruowanie, ewaluacja. Warszawa: MENiS.

Gordon, T. (2004). Wychowanie bez porażek w szkole. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Hornby, G./Hall, E./Hall, C. (2005). Nauczyciel wychowawca. Gdańsk: GWP.

Jarosz, E. (2007). Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.

Jarosz, E./Wysocka, E. (2012). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Żak.

Jundziłł, E. (2003). Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży: diagnoza – zaspokojenie. Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Kowalik, S. (red.). (2011). Psychologia ucznia i nauczyciela. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kruszewski, K. (red.). (2005). Sztuka nauczania. Tom 1: Czynności nauczyciela. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kwieciński, Z./Śliwerski, B. (red.). (2007). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łobocki, M. (red.) (2001). Z zagadnień modernizacji kształcenia pedagogicznego studentów. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Łobocki, M. (2004). Teoria wychowania w zarysie. Kraków: Impuls.

Mika, S. (1998). Psychologia społeczna dla nauczycieli. Warszawa: Żak

Włodarski, Z./Hankała, A. (2004). Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju człowieka. Kraków: Impuls.

Wosik-Kawala, D. (red.). (2012). Rodzinne i instytucjonalne środowiska opiekuńczo-wychowawcze. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wosik-Kawala D./Zubrzycka-Maciąg, T. (red.). (2013). Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela. Kraków: Impuls.

Zawadzka, E. (2004). Nauczyciele języków obcych w dobie przemian. Kraków: Impuls.

Po ukończeniu zajęć student:

K_W08 zna elementarną terminologię używaną w pedagogice i rozumie jej źródła oraz zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych

K_W15 ma elementarną wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, ich prawidłowości i zakłóceń

K_W16 ma podstawową, uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących

K_W19 ma podstawową wiedzę o strukturze i funkcjach systemu edukacji; celach, podstawach prawnych, organizacji i funkcjonowaniu różnych instytucji edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, terapeutycznych, kulturalnych i pomocowych

K_U15 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji oraz analizowania strategii działań praktycznych w odniesieniu do różnych kontekstów działalności nauczycielskiej

K_U18 ma rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie nauczania

i wychowania, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów

K_U20 potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności wychowawczej, dydaktycznej i opiekuńczej

K_U26 posiada podstawowe umiejętności w zakresie prowadzenia badań edukacyjnych niezbędnych do opracowania diagnoz potrzeb podmiotów edukacji

K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie

K_K11 jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych

K_K12 jest przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i instytucjach realizujących działania pedagogiczne i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie

Kontrola obecności,praca samodzielna studenta (scenariusz zajęć wychowawczych) kolokwium pisemne