Wstęp do językoznawstwa synchronicznego 3003-13A1WDJS
Ćwiczenia (CW) Semestr zimowy 2018/19

RAMOWA TEMATYKA ZAJĘĆ *

1. Przedmiot językoznawstwa – język. Definicja języka; definicja znaku, typy znaków; znaki naturalne i konwencjonalne; symptomy, sygnały, symbole. Język jako system semiotyczny na tle innych systemów znakowych.

2. Cechy definicyjne języka naturalnego: foniczność (systemy wtórne – alfabety), arbitralność (konwencjonalność), dwustopniowość (znaki zbudowane z diakrytów), dwuklasowość, produktywność, tekstotwórczość, uniwersalność, polisemiczność, abstrakcyjność.

3. System językowy a tekst (langue – parole). Różne rozumienia pojęcia tekstu. Okaz i typ. Teksty tworzone i reprodukowane, przekształcenia tekstów.

4. Komunikacja językowa. Zdarzenie nadawczo-odbiorcze: akt mowy. Typy aktów mowy. Działanie słowami. Zasady konwersacyjne. Zachowania językowe a kultura.

5. Funkcje języka i tekstu.

6. Struktura języka I: słownik i gramatyka. Hierarchiczna budowa języka (obraz ogólny). Fonologia: głoska a fonem, opozycja fonologiczna, aspekt artykulacyjny, akustyczny i percepcyjny dźwięków mowy.

7. Struktura języka II: morfologia; słowotwórstwo a fleksja. Części mowy – kryteria klasyfikacji.

8. Struktura języka III: składnia; schematy zdaniowe i ich realizacje tekstowe; składnia zależnościowa.

9. Słownik. Podstawy leksykologii. Relacje znaczeniowe między jednostkami języka.

10. Zróżnicowanie języków świata. Podstawy typologii. Uniwersalia językowe.

11. Język polski wśród innych języków. Słowiańska rodzina językowa.

12. Typy badań lingwistycznych: językoznawstwo wewnętrzne i zewnętrzne, synchroniczne i diachroniczne. Socjolingwistyka, psycholingwistyka, językoznawstwo kwantytatywne. Językoznawstwo wśród innych nauk. Zastosowania językoznawstwa.

13. Formalne rozumienie języka. Gramatyki formalne. Przetwarzanie tekstu jako przedmiot lingwistyki informatycznej. Modele generatywne. Założenia metodologii kognitywnej.

14. Badania językoznawcze w Polsce i na świecie (przedmiot i metody). Ważne polskie ośrodki językoznawcze.

* Czas poświęcony poszczególnym zagadnieniom oraz sposób, w jaki uczestnicy ćwiczeń zgłębiają dane zagadnienie, jest zawsze ustalany przez prowadzącego.