Socjologia relacji człowiek-zwierzę 3700-AZ-L1-12-SCZ
Konwersatorium (KON) Semestr letni 2019/20

1. Beck, A. (2014). The biology of the human–animal bond. “Animal Frontiers” vol. 4 nr 3, s. 32-36.

2. Biuro Ochrony Zwierząt Fundacji dla zwierząt ARGOS (2016). Raport o problemie bezdomnych zwierząt, http://www.boz.org.pl/raport/2016.pdf.

3. DeMello, M. (2012). Animals and Society. An Introduction to Human-Animal Studies. Nowy Jork: Columbia University Press.

4. Flynn, C. (red.) (2008). Social Creatures: A Human and Animal Studies Readers. Nowy Jork: Lantern Books.

5. Fundacja Czarna Owca Pana Kota i Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt Ekostraż (2016). Jak Polacy znęcają się nad zwierzętami? Raport z monitoringu sądów, prokuratur i policji, http://czarnaowca.org/wp-content/uploads/2016/03/CzarnaOwca-NMP-RAPORT-1.pdf.

6. Joy, M. (2017). Karnizm: dlaczego zjadanie zwierząt to kwestia sprawiedliwości społecznej. [w:] B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Sprawiedliwość dla zwierząt. Warszawa: INP PAN & Otwarte Klatki, http://www.inp.pan.pl/wp-content/uploads/2018/06/Sprawiedliwosc-dla-zwierza%CC%A8t_ostateczna-wersja.pdf

7. Kurczewski, J. (2011). Kogo jemy, a kogo nie – czyli od etyki kulinarnej do ethosu kultury. [w:] A. Mica, P. Łuczeczko (red.)., Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno-antropologiczna. Pszczółki: Orbis Exterior, s. 17-38.

8. Mamzer, H. (2016). Pojęcie dobrostanu zwierząt jako kategoria transgraniczna. „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne” XXIX/2016, s. 8-17.

9. Pręgowski, M.P., Włodarczyk, J. (red.) (2014). Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.

10. Pręgowski, M.P. (2013). Moralne mechanizmy obronne a efekt Lucyfera. Przypadek relacji człowiek-zwierzęta. [w:] A. Drabarek, Z. Król (red.), Efekt Lucyfera w perspektywie naukowej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, s. 279-290.

11. Sanders, C. R. (2006). The Sociology of Human-Animal Interaction and Relationships. “H-Net: Humanities & Social Sciences Online”, https://networks.h-net.org/node/32228/pdf.

12. Singer, P. (red.) (2011). W obronie zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

13. Serpell, J. (1999). W towarzystwie zwierząt. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

14. Zwolińska, J. (2012). Sześć zasad prawa ochrony zwierząt. [w:] T. Gardocka, A. Gruszczyńska (red.), Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne. Toruń: Adam Marszałek, s. 350-364.

W zakresie wiedzy student:

Rozumie reguły funkcjonowania podstawowych instytucji społecznych: politycznych, gospodarczych, kulturalnych, które zajmują się zwierzętami.

Rozumie rolę prawa, obyczajów i moralności jako regulatorów relacji pomiędzy ludźmi a zwierzętami

Rozumie rolę mediów w kształtowaniu postaw wobec zwierząt

Wykazuje się znajomością postaw etycznych i kulturowych wobec zwierząt w historii cywilizacji ze szczególnym uwzględnieniem współcześnie zachodzących przemian

Rozumie prawne, społeczne i polityczne uwarunkowania relacji między ludźmi a zwierzętami

Ma świadomość skutków podejmowanych decyzji, szczrgólnie tych, które ingerują w środowisko przyrodnicze i dobrostan zwierząt

Zna podstawową terminologię i metodologię nauk społecznych.

W zakresie umiejętności student:

Potrafi, z perspektywy socjologicznej, analizować podstawowe zjawiska dotyczące relacji człowiek-zwierzę

Diagnozuje główne spory ideologiczne wokół statusu zwierząt i ich wykorzystania przez człowieka na przestrzeni dziejów

Potrafi interpretować teksty o charakterze akademickim dotyczące relacji człowiek - zwierzę

Potrafi dostrzegać i analizować procesy i zjawiska kulturowe dotyczące zwierząt w kontekście społecznym

W zakresie kompetencji społecznych student:

Śledzi, krytycznie analizuje i kształtuje postawy wobec zwierząt

Potrafi merytorycznie argumentować w debatach naukowych i sporach ideologicznych z poszanowaniem odmiennych poglądów

Właściwie interpretuje i krzewi odpowiedzialnośc ludzi wobec zwierząt oraz środowiska ich życia

Rozumie potrzebę ustawiczego pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności

Potrafi wykorzystać uzyskaną wiedzę i umiejętności w pracy zawodowej (indywidualnej i zbiorowej) oraz w działaniach publicznych

Podstawą uzyskania zaliczenia jest (a) aktywna praca na zajęciach, jak również (b) przystąpienie do kolokwium końcowego.

Zajęcia podzielone są na dwie części – wprowadzającą, w formie wykładu interaktywnego, oraz zasadniczą, w formie konwersatorium, opartej na dyskusjach prowadzonych na kanwie przeczytanych lektur

Zajęcia kończą się napisaniem przez Studentów kolokwium końcowego z pytaniami otwartymi i zamkniętymi. Kolokwium jest organizowane na przedostatnich zajęciach, na ostatnich zajęciach odbywa się natomiast poprawa (oraz II i ostatni termin dla osób, które nie przystąpią do zaliczania w I terminie). Skala ocen:

2.0 - 0%-49% punktów możliwych do zdobycia;

3.0 - 50%-59% pkt.;

3.5 - 60%-65% pkt.;

4.0 - 66%-75% pkt.;

4.5 - 76%-80% pkt.;

5.0 - 81%-100% pkt.

Obecność na zajęciach jest obowiązkowa, tzn. że Studenci mają prawo opuścić dwa spotkania (niezależnie od przyczyny). Nieobecność na więcej niż dwóch spotkaniach skutkuje koniecznością zaliczania zaległego materiału, a w przypadku większej liczby nieobecności - także przygotowania nadprogramowego, związanego z zajęciami projektu.

1. Czym jest i czym zajmuje się socjologia? Wprowadzenie. Miejsce zwierząt w socjologii dawniej i dziś.

 Forma zajęć: wykład interaktywny

 Lektura uzupełniająca: Sanders

2-3. Teoretyczne podstawy relacji człowiek-zwierzę: teoria przywiązania, teoria wsparcia społecznego, hipoteza biofilii Edwarda O. Wilsona.

 Forma zajęć: wykład interaktywny

 Lektura uzupełniająca: Beck

4. Wartość symboliczna zwierząt. Nie-ludzie w religii, tradycji i folklorze.

• Forma zajęć: wykład interaktywny

• Lektura uzupełniająca: Singer (rozdział P. Waldau)

5. Społeczna konstrukcja zwierzęcia. Klasyfikowanie i nazywanie zwierząt a stosunek do nich. Wyjątkowość statusu zwierząt towarzyszących. Paradoksy ludzkiego postępowania wobec zwierząt.

 Forma zajęć: wykład interaktywny

 Lektura do przeczytania na zajęcia: Serpell (rozdział 1)

6. Kulturowe uwarunkowania jedzenia zwierząt. Dystansowanie się od eksploatowanych zwierząt. Ideologia „karnizmu” (carnism).

• Forma zajęć: wykład interaktywny

• Lektura do przeczytania na zajęcia: Joy + Serpell (rozdziały 10-11)

7. Pozyskiwanie mięsa dawniej i dziś. Stosunek do zwierząt w kulturach pierwotnych.

• Forma zajęć: wykład interaktywny

• Lektura uzupełniająca: Kurczewski

8. Przemysłowa hodowla zwierząt jako problem społeczny.

• Forma zajęć: konwersatorium

• Lektura do przeczytania na zajęcia: Singer (rozdział J. Masona i M. Finelli)

• Mat. dydaktyczne: „Rotten” S01E04 + „Food, Inc.” (do obejrzenia we własnym zakresie)

9. Śmierć zwierzęcia jako doświadczenie straty, pochówek jako świadectwo więzi. Socjologiczny i psychologiczny kontekst funkcjonowania cmentarzy zwierzęcych w Polsce i na świecie.

• Forma zajęć: wykład wprowadzający + konwersatorium

• Lektura do przeczytania na zajęcia: Pręgowski & Włodarczyk (rozdział M. Pręgowskiego „Najwierniejszy, najukochańszy…”)

10. Od pana do opiekuna, od własności do członka rodziny. Przemiany postaw ludzi wobec zwierząt towarzyszących na przykładzie Polski po transformacji ustrojowej 1989 r.

• Forma zajęć: konwersatorium

• Lektura do przeczytania na zajęcia: Serpell (rozdział 4) + Pręgowski & Włodarczyk (rozdział redaktorów „Trzecia Rzeczpospolita…”)

11. Przemoc wobec zwierząt. Przestępstwa i wykroczenia godzące w zwierzęta i ich ściganie w Polsce.

• Forma zajęć: konwersatorium

• Lektura do przeczytania na zajęcia: raport „Jak Polacy znęcają się nad zwierzętami”

• Materiał dydaktyczny: Ustawa o ochronie zwierząt (obowiązujące przepisy karne)

12. Bezdomność zwierząt jako problem społeczny i administracyjny.

• Forma zajęć: konwersatorium

• Lektura do przeczytania na zajęcia: „Raport o problemie bezdomnych zwierząt” BOZ Fundacji dla zwierząt Argos

13. Dobrostan zwierząt z perspektywy społeczno-prawnej. Dobrostan zwierząt i dobrostan ludzi jako naczynia połączone.

• Forma zajęć: wykład wprowadzający + konwersatorium

• Lektura do przeczytania na zajęcia: Mamzer + Zwolińska

• Materiał dydaktyczny: Ustawa o ochronie zwierząt + koncepcja One Health (handout)

Uwaga: Problematyka zajęć może ulec drobnym zmianom w zależności od zainteresowań studentów oraz czasu poświęconego na dyskusje podczas zajęć.

Konwersatorium, wykład interaktywny, analiza studiów przypadku, analiza treści audiowizualnych.