Historia Ameryki prekolumbijskiej 3305-HAP-11
Konwersatorium (KON) Semestr zimowy 2020/21

Literatura do pierwszej części semestru:

Arguedas, Jose Maria, Bogowie i ludzie z Huarochiri, tłum. Jan Szemiński, Wydawnictwo Literackie, 1985.

Campbell, L. V. Grondona, The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide, Boston, 2012.

Cobo SJ, Bernabé: Historia del Nuevo Mundo. W: Mity, rytuały i polityka Inków (2006), Mariusz Ziółkowski i Jan Szemiński. Warszawa, PIW.

Coe, Michael; Snow, Dean; Benson, Elizabeth. Wielkie kultury świata. Ameryka prekolumbijska. Penta, Warszawa 1997.

Collapiña, Suponi i in., Relacja o potomkach i rządach Inków i o tym, jak dokonano ich podboju, w: Dzieje Inków przez nich samych opisane, ed. Jan Szemiński, Warszawa, 1989.

Guaman Poma de Ayala, Felipe: Nueva Crónica y Buen Gobierno. Tomo I (2005). Słownik i tłum. Jan Szemiński. Meksyk, Lima, Fondo de Cultura Económica.

Hunt L. Terry, Lipo P. Carl, Chronology, deforestation, and “collapse:” Evidence vs. faith in Rapa Nui prehistory, [w:] Rapa Nui Journal, vol. 21 (2), 2007: 85-97.

Kula, Marcin, Historia Brazylii, 1987.

McEvan, C., L. Borrero, A. Prieto, Patagonia: Natural History, Prehistory and Ethnography at the Uttermost End of the Earth, Princeton, 1997.

Makowski K., 2010 Horizontes y cambios lingüísticos en la prehistoria de los Andes centrales. Boletín de Arqueología PUCP, nr 14.

Makowski, K., Andean Urbanism, w: Handbook of South American Archaeology, ed. H. Silverman, W. Isbell, 2008.

Molina, Cristobal de: Ritos y favulas de los Ingas. W: Inkowie o Inkach. Antologia (2015). Spolszczył, przypisami i komentarzami opatrzył Jan Szemiński. Warszawa, Wydział „Artes Liberales” UW.

Moore, J.D., A Prehistory of South America. Ancient Cultural Diversity on the Least Known Continent, 2014.

Pachacuti Yamqui Salcamaygua, Joan de Santacruz, Opowieść o starożytnościach Królestwa Peru, w: Dzieje Inków przez nich samych opisane, ed. Jan Szemiński, Warszawa, 1989.

Pizarro, Pedro: Relacja o odkryciu i podboju Królestwa Peru (1995). Tłum. Maria Mróz, Gdańska, Novus Orbis.

Politis, G., The Pampas and Campos of South America, w: Handbook of South American Archaeology, ed. H. Silverman, W. Isbell, 2008.

Rostworowska, Maria. Historia Państwa Inków. CESLA UW, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2004.

Routledge, Scoresby, The bird cult of Easter Island [w:] Folklore, vol. XXVIII, nr IV, 1917: 337-355.

Ryn, Zdzisław Jan, Wyspa Wielkanocna. Eskulap na Rapa Nui, Kraków, 2013.

Szemiński Jan i Mariusz Ziółkowski: Mity, rytuały i polityka Inków (2006). Warszawa, PIW.

Szykulski, Józef, Pradzieje Południowego Peru. Rozwój kulturowy Costa Extremo Sur, Wrocław 2005.

Ziółkowski, Mariusz: Posłowie. W: Historia Państwa Inków (2007). Maria Rostworowska, Warszawa, PIW.

Ziółkowski, Mariusz „Dlaczego przegrali, czyli o grzechu pychy w polityce”, w: Przegląd Akademicki, 2012, cz. I.

Vargas, Patricia, Cristino Claudio, Izaurieta Roberto, 1000 años en Rapa Nui: Arqueología del asentamiento humano en la Isla de Pascua, Editorial Universitaria, 2006.

Vega, Inca Garcilaso de la: O Inkach uwagi prawdziwe (2000). Tłum. i przypisy Jan Szemiński. Warszawa, Wydawnictwo TRIO CESLA UW, Ambasada Peru w Polsce.

Literatura do drugiej części semestru:

Blanton, Richard (2006) “Powstawanie cywilizacji w Mezoameryce”. W: Goran Burenhult (ed.) Wielkie Cywilizacje. Bielsko Biała, Wyd. Debit: 229-233.

Clendinnen, Inga (1996) Aztekowie. Próba interpretacji. Warszawa, PIW.

Cortés, Hernán (1997) Listy o zdobyciu Meksyku. Tłum. Maria Mróz i Ryszard Tomicki. Gdańsk, Novus Orbis.

Durán, Diego (2006) Historia de las Indias de Nueva España e Islas de la Tierra Firme. Meksyk, Editorial Porrúa.

Grube, Nikolai (red.) (2001) Majowie. Niezwykła cywilizacja. Warszawa, Wyd. Buchmann.

Karttunen, Frances i James Lockhart: The Art of Nahuatl Speech: The Bancroft Dialogues (1987). UCLA Latin American Studies Volume 65.

Kettunen, Harri i Christopher Helmke (2011) Wprowadzenie do Hieroglifów Majów. Tłum. Boguchwała Tuszyńska, materiały pokonferencyjne. Kopenhaga, XVI Europejska Konferencja Majanistyczna.

Landa, fray Diego de (1937) Yucatan Before and After the Conquest. Tłum. William Gates. Dostęp online: http://www.sacred-texts.com/nam/maya/ybac/index.htm.

Legend of the Suns. W: History and Mythology of the Aztecs. The Codex Chimalpopoca (1998). Tłum. John Bierhorst. Tuscon, University of Arizona Press

López Austin, Alfredo i Leonardo López Lujan: El pasado indígena (2001). Meksyk, El Colegio de México, Fideicomismo Historia de las Américas, Fondo de Cultura Económica.

Marcus, Joyce i Kent Flannery (2000) „Cultural evolution in Oaxaca: the origins of the Zapotec and Mixtec civilizations”. W: R. Adams I M. MacLeod (red.) The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. Cambridge, Cambridge University Press: 358-406.

Martin, Simon i Nikolai Grube (2000) Chronicle of the Maya Kings and Queens. Londyn, Thames & Hudson.

Mikulska, Katarzyna (2009) „Prekolumbijskie cywilizacje Mezoameryki”. W: Marcin F. Gawrycki (red.) Dzieje kultury latynoamerykańskiej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN: 73-84.

Olko, Justyna (2007) Mitologie Świata. Aztekowie. Warszawa, Rzeczpospolita S.A., New Media Concept.

Olko, Justyna (2010) Meksyk przed konkwistą. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

Olko, Justyna, Źrałka, Jarosław (2008) W krainie czerni i czerwieni. Warszawa, WUW.

Pool, Christopher (2007) Olmec Archaeology and Early Mesoamerica. Cambridge, Cambridge University Press.

Popol Vuh. Księga Majów o początkach życia oraz chwale bogów i władców (2007) Tłum. Dennis Tedlock, tłum. na j. polski Izabela Szybilska. Gliwice, Wyd. Helion.

Sahagún, Bernardino de (2007) Rzecz z dziejów Nowej Hiszpanii. Księgi I, II, III. Tłum. Kęty, Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Sahagún, fray Bernardino de: Historia general de las cosas de la Nueva España (2006). México, Porrúa.

Sahagún, fray Bernardino de: Historia general de las cosas de Nueva España. Tomo II (2002). Meksyk, Conaculta, Cien de México.

Sahagún, fray Bernardino de: Florentine Codex. General History of the Things of New Spain (1950-1982). Tłum. z nahuatl Charles Dibble I Arthur J.O. Anderson The School of American Research and the University of Utah, Santa Fe. Vols. 8, 10.

Stuart, David: The Arrival of Strangers. Teotihuacan and Tollan in Classic Maya History. Dostęp online: http://www.mesoweb.com/pari/publications/news_archive/25/strangers/strangers.html.

Szemiński, Jan, Ziółkowski, Mariusz (2006) Mity, rytuały i polityka Inków. Warszawa, PIW.

Tomicki, Ryszard (1988) „Źródła do dziejów przedhiszpańskiego Meksyku. I. Historia Meksyku (1548?)”. Etnografia Polska, XXXII: 49-79.

Tomicki, Ryszard (1984) Tenochtitlan 1521. Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Torquemada, fray Juan de (1986) Monarquía Indiana. México, Ed. Porrúa.

Tuszyńska, Boguchwała (2007) Mitologie Świata. Majowie. Warszawa, Rzeczpospolita S.A., New Media Concept.

Velasquez García, Erik (2016) Nowa Historia Meksyku, Warszawa, Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN

Strony internetowe:

FAMSI: http://www.famsi.org/

Museo Nacional de Antropología, Meksyk: http://www.mna.inah.gob.mx/index.php?option=com_sppagebuilder&view=page&id=4708&Itemid=538

Muzeum Templo Mayor w Meksyku: http://www.templomayor.inah.gob.mx/

Szczegółowa literatura zostanie podana w czasie zajęć.

Przedmiot Historia Ameryki prekolumbijskiej jest podstawowym kursem z zakresu archeologii i historii kultur prekolumbijskich z obszaru Mezoameryki i Ameryki Południowej.

Całość zajęć podzielona została na dwie geograficzno-kulturowe części: w pierwszej części studenci zapoznają się z historią i archeologią przedhiszpańskich Ameryki Południowej i Wyspy Wielkanocnej, w drugiej - z przeszłością Ameryki Północnej i Środkowej.

W ramach konwersatorium studenci poznają historię kultur Ameryki przedhiszpańskiej na wybranych przykładach. Szczególny nacisk położony jest kultury Majów, Azteków i Inków, ale w programie uwzględnione są także inne obszary kulturowe przedhiszpańskiej Ameryki (m.in. Amazonia, Wyspa Wielkanocna, czy obszar Wielkich Karaibów).

Zakres tematów konwersatorium:

I. Wprowadzenie do badań archeologicznych i historycznych. Geografia regionu mezoamerykańskiego i południowoamerykańskiego.

II. Region andyjski przed Inkami (Okres Formatywny, Horyzont Wczesny i Wczesny Okres Przejściowy).

III. Region andyjski przed Inkami (Horyzont Środkowy, Późny Okres Przejściowy, Horyzont Późny).

IV. Wprowadzenie do historii Inków. Charakterystyka inkaskiego społeczeństwa.

V. Religia i ceremonie Inków.

VI. Świat pozaandyjski: Patagonia, Amazonia i Karaiby. Mapa lingwistyczna Ameryki Południowej. Wyspa Wielkanocna.

VII. Mezoameryka - wprowadzenie i okres preklasyczny.

VIII. Mezoameryka - okres klasyczny i Majowie cz. 1.

IX. Majowie cz. 2. Religia, rytuał i sztuka.

X. Mezoameryka - okres postklasyczny i Aztekowie cz. 1.

XI. Aztekowie cz. 2. Religia, rytuał i sztuka.

XII. Powtórzenie.

Zajęcia dodatkowe:

* Pisma i kodeksy Mezoameryki.

* Ceremonie i święta inkaskie - materiały filmowe.

Zajecia prowadzone są w formie stacjonarnej. W przypadku nagłego wprowadzenia nowych restrykcji związanych z Covid-19, zajęcia będą prowadzone online. Zajęcia są rozłożone na co najmniej 12 spotkań. Każde z nich podzielone jest na dwie części: w trakcie pierwszych 45 minut prezentowany jest wykład wprowadzający do tematu zajęć, zakończony krótkim testem jednokrotnego wyboru z treści lektur i wykładu; w czasie drugiej, 90-minutowej części zajęć, prowadzona jest dyskusja dydaktyczna. Dyskusja dotyczyć będzie niektórych zagadnień, związanych z konkretną, omawianą kulturą przedhiszpańskiej Ameryki. Przedmiot zakończony jest egzaminem.