Humanistyka inter(trans)dyscyplinarna: metodologia, teoria, empiria

fakultatywne

Zajęcia metodologiczne ukierunkowane na doktorantów przygotowujących rozprawę z zakresu inter(trans)dyscyplinarności lub wykorzystujących narzędzia badań różnych dyscyplin.

Współprowadzący zajęcia:

dr hab. prof. ucz. Paweł Frelik, prof. dr hab. Hanna Serkowska, prof. dr hab. Ewa Szczęsna

Wymagane są:

Lektura tekstów i aktywne intelektualnie uczestnictwo w dyskusji podczas ćwiczeń i debat.

a) aktywny udział w zajęciach ćwiczeniowych – dyskusji nad teorią, metodologią, praktyką badań inter(trans)dyscyplinarnych, krytycznej ocenie istniejącego dorobku w tym zakresie;

b) udział w debatach

• przedstawienie i poddanie pod dyskusję podczas debaty pomysłu/projektu wykorzystania w prowadzonych przez siebie badaniach nabytej wiedzy, wniosków z dyskusji prowadzonych podczas części ćwiczeniowych lub wniosków zainspirowanych przez nie – zwłaszcza w sferze rozwijania i twórczego stosowania metod i narzędzi badawczych. Prezentację multimedialną inicjującą debatę i dyskusję – obronę własnego stanowiska poprzedza przekazanie wszystkim uczestnikom debaty noty pisemnej z konspektem pomysłu.

• możliwym modelem wkładu w debatę jest omówienie wybranego studium przypadku przy użyciu jednej z omawianych perspektyw bądź metodologii wobec nich krytycznej. Tekst może (a nawet powinien) pochodzić z obszarów zainteresowań uczestników – prowadzącym zajęcia zależy na tym, aby kurs służył przede wszystkim projektom badawczym doktorantów.

dopuszczalne 3 nieobecności.

zdalnie

Zajęcia poświęcone są teorii, metodologii oraz praktyce badawczej współczesnej humanistyki – zwłaszcza tej części literaturoznawstwa i szerzej badań kulturowych, która sytuuje się w przestrzeni inter(trans)dyscyplinarnej.

Zajęcia poświęcone są teorii, metodologii oraz praktyce badawczej współczesnej humanistyki – zwłaszcza tej części literaturoznawstwa i szerzej badań kulturowych, która sytuuje się w przestrzeni inter(trans)dyscyplinarnej. Interesować nas zatem będzie tzw. nowa humanistyka, badająca teksty kultury w konfrontacji różnych dyscyplin, w kontekście środowiska społecznego i gospodarczego.

Podjęta dyskusja w zakresie metodologii i teorii służyć ma odpowiedzi na pytania: Jak badać to, co heterogeniczne, zakotwiczone w różnych dziedzinach, dyskursach, systemach semiotycznych i mediach? Jak pracować teoriami innych dyscyplin w granicach danej dyscypliny? Jak wiązać teorie różnych dziedzin, by nie narazić się na zarzut ignorancji? Jaka jest relacja między świadomością badawczą a modą badawczą oraz matactwem metodologicznym? Jak adekwatne bądź nieadekwatne są tradycyjne granice dyskursów i jakie pożytki wypływają z ich przekraczania? I w końcu, gdzie bije serce – a może serca – nowej humanistyki?

Podczas spotkań postawiony zostanie problem narzędzi badań inter(trans)dyscyplinarnych, tego, co w nowej humanistyce dzieje się z tradycyjnymi kategoriami poetyki, chwytami, strategiami tekstowymi a także zastanymi teoriami. Ponadto w trakcie zajęć przyjrzymy się pojęciom i zagadnieniom, które relatywnie niedawno pojawiły się na radarze akademickich rozważań humanistycznych: narracjom maladycznym, cyfrowej semiopoetyce a także tekstom kultury uprzednio zwanej popularną. Otworzymy wreszcie laboratorium badawcze, w którym podjęte problemy i teksty kultury będziemy testować na materiale badań prowadzonych w przestrzeni humanistyki inter(trans)dyscyplinarnej, w tym również badań realizowanych przez nas - uczestników spotkań: profesorów i doktorantów.

Punktem odniesienia ze strony prowadzących będą m.in. badania nad przekazami wieloznakowymi, trans- i multimedialnymi, adaptującymi różne dyskursy (medycyną narracyjną, literaturą i szerzej sztuką cyfrową, autobiografiami graficznymi, grami wideo, fantastyką). Punktem odniesienia zaproponowanym przez doktorantów będą wybrane przez nich zagadnienia i teksty będące przedmiotem ich badań w ramach doktoratu.

Uwaga:

• wykaz stanowi orientacyjną chmurę bibliograficzną, z której wybrane zostaną konkretne lektury;

• prowadzący zastrzegają sobie prawo dokonania zmian w zaproponowanym wykazie – dostosowania go do zgłaszanych w trakcie spotkań potrzeb uczestników (badawczych, językowych), wskazywania fragmentów szczególnie ważnych dla planowanej dyskusji;

• prowadzący użyją wszelkich znanych im sposobów, by poddawane pod dyskusję teksty znalazły się z odpowiednim wyprzedzeniem na stronie kursu na platformie e-learningowej Kampus lub na dysku współdzielonym.

I. Wokół nowej humanistyki – inspiracje teoretyczne i metodologiczne

Pierre Bayard, Jak rozmawiać o książkach, których się nie czytało?, przeł. M. Kowalska, Warszawa 2008 (fragmenty).

Ewa Domańska, Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, „Teksty Drugie” 2010, nr 1-2, s. 45-60.

Ewa Domańska, Sprawiedliwość epistemiczna w humanistyce zaangażowanej, „Teksty Drugie” 2017, nr 1, s. 41–59.

Grzegorz Grochowski, Pomiędzy, „Teksty Drugie”, 2010/1-2, s. 70-83.

Wojciech Kalaga, Mgławice dyskursu, Kraków 2001 (wybór).

Ryszard Nycz, W stronę humanistyki innowacyjnej: tekst jako laboratorium. Tradycje, hipotezy, propozycje, „Teksty Drugie” 2013, nr 1-2 (lub w formie rozszerzonej, w tegoż: Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa 2017, s. 157-194).

Andrzej Skrendo, Literaturoznawstwo jako nauka. Nowe szanse, stare zagrożenia, w: Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii, red. P. Czapliński, R. Nycz i inni, Warszawa 2017, s. 100-111.

Alan Sokal, Jean Bricmont, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, przeł. P. Amsterdamski, Warszawa 2005 (fragmenty).

Andrzej Szahaj, O interpretacji, Kraków 2014 (wybór).

Ryszard Nycz, Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji, „Teksty Drugie” 2017, nr 1, s. 18–40.

II. Sondowanie teorii i metodologii – empiria

1. Narracje maladyczne i humanistyka medyczna

Arthur W. Frank, The Wounded Storyteller: Body, Illness and Ethics, Chicago 1995 (fragmenty).

Susan Sontag, Choroba i metafora. AIDS i jego metafory, Kraków 2016 (fragmenty).

Virginia Woolf, O chorowaniu, Wołowiec 2010 (fragmenty).

Hanna Serkowka, DD jak dreszcz demencji, w: „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Literacka 34 (54)/2018, s. 41-62.

Hanna Serkowka, Choroba otępienna w światowym filmie fabularnym, w: Medycyna w filmie, red. M. Ganczar, M. Oleszczyk, Kraków 2017, s. 123-149.

2. Cyfrowe reprezentacje form artystycznych. Semiotyka i poetyka sztuki cyfrowej

Ewa Szczęsna, Cyfrowa semiopoetyka, Warszawa 2018 (wybrane fragmenty sondowane na przykładach literatury cyfrowej).

Ewa Szczęsna, O twórczym przekraczaniu granic. Przetworzenia i reprezentacje w przestrzeni sztuki, „Przestrzenie Teorii”, 31/2019.

3. Kultura zwana uprzednio „popularną” i jej materialności

Sean Cubitt, Glitch, ”Cultural Politics” 13.1/2017, s. 19-33.

Paweł Frelik, Wstęp, w tegoż: Kultury wizualne science fiction, Kraków 2017, s. 5-32.

John Rieder, On Defining SF, or Not: Genre Theory, SF, and History, “Science Fiction Studies” 37.2/2010, s. 191-209.

Jaakko Suominen, How to Present the History of Digital Games. Enthusiast, Emancipatory, Genealogical, and Pathological Approaches, “Games and Culture” 12.6/2016, s. 1-19.

W zakresie wiedzy doktorant zna i rozumie: podstawy teoretyczne, metodologię badań, zagadnienia ogólne oraz wybrane zagadnienia szczegółowe właściwe badaniom inter(trans)dyscyplinarnym; istotne uwarunkowania dyscypliny i wpływ prowadzonych w jej zakresie badań na sferę społeczną.

W zakresie umiejętności doktorant potrafi: wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów naukowych, wykonywania zadań badawczych. Umie też dokonywać krytycznej analizy i oceny wyników badań naukowych, inicjować debatę, uczestniczyć w dyskursie naukowym, komunikować się na tematy specjalistyczne w polskim i międzynarodowym środowisku naukowym, planować i realizować indywidualne przedsięwzięcia badawcze, samodzielnie planować i działać na rzecz własnego rozwoju, inspirować rozwój innych osób.

W zakresie kompetencji społecznych doktorant jest gotów do: krytycznej oceny dorobku w ramach badań inter(trans)dyscyplinarnych, krytycznej oceny własnego wkładu w jej rozwój, uznawania znaczenia wiedzy w rozwiazywaniu problemów poznawczych i praktycznych, wypełniania zobowiązań społecznych i działania na rzecz nauki i szerzej – interesu społecznego, podtrzymywania i rozwijania etosu środowisk badawczych i twórczych (w tym prowadzenia działalności naukowej w sposób etyczny – niezależny, respektujący zasady publicznej własności wyników działalności naukowej z uwzględnieniem zasad ochrony własności intelektualnej).

Ocena pozyskanej wiedzy i umiejętności jej wykorzystania w dyskusji (wykorzystanie podczas dyskusji poleconych lektur przedmiotowych); ocena nabytych kompetencji w zakresie świadomego i celowego użycia teorii i metodologii istniejących, ich modelowania badawczego i wytwarzania własnych teorii i metodologii.

Ocena dokonywana będzie podczas dyskusji zespołu profesorskiego współprowadzącego ćwiczenia oraz uczestniczącego w debatach a następnie przedstawiana doktorantowi.

nie dotyczy