Zarządzanie środowiskiem

geografia

obowiązkowe

w sali

Podstawy prawne ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu. Państwowy Monitoring Środowiska (PMŚ). Metody monitoringu środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska. Praktyczne aspekty monitoringu środowiska. Analiza obecnego stanu procedury ocen oddziaływania na środowisko (OOS, SOOS) zarówno dla przedsięwzięć indywidualnych jak i ocen strategicznych oraz podstawowe elementy i zasady wykonywania tych ocen ze szczególnym uwzględnieniem metodyki i praktyki polskiej.

Celem zajęć jest przekazanie wiedzy dotyczącej:

- wybranych, globalnych i regionalnych problemów środowiskowych,

- zagrożeń środowiska związanych z działalnością człowieka w Polsce i krajach UE,

- międzynarodowych inicjatyw (programów, porozumień, raportów, strategii i in.) w dziedzinie ochrony środowiska

- stanu prawnego regulującego ochronę środowiska, przyrody i krajobrazu (ustawy, rozporządzenia, dyrektywy UE, konwencje międzynarodowe i in.)

- zarządzania ochroną środowiska

- organizacji i funkcjonowania systemu monitoringu środowiska

- skutecznych instrumentów ochrony przyrody i środowiska, w tym procedury Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOS).

W trakcie zajęć szczegółowo prezentowane są główne źródła zanieczyszczeń powietrza, wód, przyczyny degradacji gleb, lasów, flory i fauny, krajobrazu oraz przekształcenia powierzchni ziemi Omawiane są konsekwencje poszczególnych zagrożeń środowiska począwszy od poziomu ekosystemu aż do skali globalnej. Wskazywane są alternatywne rozwiązania czystych technologii i metod pozwalających poprawić jakość podstawowych komponentów środowiska.

Szczególna uwaga zwrócona jest na system monitoringu środowiska, w tym cele i zasady stosowania monitoringu środowiska, podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska, techniki pomiarowe, zasady sporządzania ocen i prognoz, biomonitoring środowiska. Omawiane są także zagadnienia ochrony środowiska w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - konflikty przestrzenne, bariery rozwoju, główne kierunki zrównoważonego rozwoju.

Wiodącym tematem ćwiczeń i części wykładów są Oceny Oddziaływania na Środowisko. Omawoane są podstawy teoretyczne oceny następstw środowiskowych planowanych przedsięwzięć, planów, strategii, polityk. Przepisy prawne i główne procedury dotyczące procesu OOŚ w Polsce, w Europie (UE) i na świecie. Kategorie uciążliwości obiektów i przedsięwzięć. Rola administracji, inwestora, projektanta i społeczeństwa w procesie OOŚ. Wariantowanie rozwiązań lokalizacyjnych i technologicznych. Procedury kwalifikacyjne: listy, matryce, operaty specjalistyczne. Oceny strategiczne. Prognozy zmian ustaleń planów przestrzennego zagospodarowania. Inwestycje o zasięgu transgranicznym. Przygotowywanie i uzgadnianie Raportu OOS. Scoping i screening. Analiza stanu środowiska w strefie oddziaływania przedsięwzięcia. Krytyczny opis przedsięwzięcia. Ocena wypełniania zasad zrównoważonego rozwoju. Metodologia wyboru wariantów. Analiza wariantu zerowego i prośrodowiskowego. Wymagania dotyczące poszczególnych oddziaływań. Środki łagodzące. Monitoring. Raportowanie kwestii społecznych. Sporządzanie podsumowań, wniosków oraz streszczenia. Wykorzystanie Raportu w wydawaniu decyzji środowiskowej. Specyfika Raportów dla różnych grup przedsięwzięć. Podstawowe błędy procesu i raportów OOS. Perspektywy rozwoju systemu OOS.

Bell JNB, Treshow M. 2004, Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa.

Górski M. (red.), 2009 - Prawo ochrony środowiska, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.

Karaczun Z., Indeka L., 1999 – Ochrona środowiska. ARIES, Warszawa.

Ochrona Środowiska. Rocznik statystyczny GUS. Warszawa.

Poskrobko B. 2007. Zarządzanie środowiskiem, PWE, Warszawa

Pullin A., 2005 – Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN, Warszawa.

Żarska B., 2003 – Ochrona krajobrazu, Wyd. SGGW, Warszawa.

Bohatkiewicz J. 2008. Podręcznik dobrych praktyk wykonywania opracowań środowiskowych dla dróg krajowych. Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego „EKKOM” Sp. z o.o., Kraków.

Wilżak T. (red.) 2013, Zagadnienia proceduralne w ocenach oddziaływania na środowisko, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.

Wilżak T. (red.) 2014, Zagadnienia przyrodnicze w ocenach oddziaływania na środowisko, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.

www.gios.gov.pl: Program Państwowego Monitoringu Środowiska , Raport o stanie środowiska Polski, Raport o stanie środowiska Europy

www.wios.warszawa.pl: Raport o stanie środowiska województwa mazowieckiego

www.natura2000.mos.gov.pl: System obszarów chronionych Natura 2000

Po ukończeniu przedmiotu student:

WIEDZA

1. definiuje podstawowe pojęcia ekologiczne;

2. rozumie przebieg procesów ekologicznych i ewoIucjnych warunkujących różnorodność biologiczną

3. zna najważniejsze źródła emisji zanieczyszczeń powietrza, wody

4. zna najważniejsze przyczyny degradacji gleb, lasów, flory, fauny, krajobrazu;

5. zna skalę oraz tendencje zmian w ostatnich latach zagrożeń środowiska w Polsce i na świecie;

6. zna podstawowe akty prawne dotyczące ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu

7. zna funkcjonowanie systemu Państwowego Monitoringu Środowiska

8. zna podstawowe oddziaływania związane z kilkoma wybranymi przedsięwzięciami inwestycyjnymi,

UMIEJĘTNOŚCI

1. umie zidentyfikować zagrożenia środowiska

2. potrafi interpretować dane pomiarowe w odniesieniu do obowiązujących norm

3. potrafi posługiwać się skutecznymi instrumentami ochrony przyrody i środowiska;

4. umie podejmować decyzje w zakresie zagospodarowania przestrzennego.

5. potrafi prezentować podstawowe elementy raportu OOS,

6. posiada umiejętność konstruowania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,

7. potrafi przeprowadzić ogólną analizę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Podstawą zaliczenia wykładu (zaliczenie na ocenę) jest sprawdzian pisemny w formie testu zawierającego pytania zamknięte i otwarte.

Podstawą oceny ćwiczeń jest średnia arytmetyczna z prac cząstkowych, które student wykonuje na ćwiczeniach oraz prezentacja wykonanego Raportu OOS dla wybranego przedsięwzięcia. Możliwe są dwie nieusprawiedliwione nieobecności na ćwiczeniach.

Ocena końcowa jest średnią ważoną z ocen z zaliczenia ćwiczeń (60% i wykładów (40%)

Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń.