Funkcjonowanie krajobrazu II (aspekt ekologiczny)

geografia

obowiązkowe

Podstawowa wiedza o organizacji i funkcjonowaniu poszczególnych składowych środowiska przyrodniczego (zagadnienia z gleboznawstwa i geografii gleb, hydrologii, klimatologii, geomorfologii, biogeografii).

w sali i w terenie

Przedmiot ma na celu przedstawienie krajobrazu, jako tworu dynamicznego, przekształcanego przez człowieka i podlegającego zmianom o charakterze cyklicznym i rozwojowym, a także zapoznanie studentów z wybranymi metodami badań funkcjonowania krajobrazu.

Przedmiot ma na celu zapoznanie studenta z różnymi aspektami funkcjonowania krajobrazu. W ramach wykładu poruszane będą zagadnienia związane m.in. ze zmiennością krajobrazu (przyczyny, mechanizmy, podstawowe procesy), jego stabilnością, ewolucją oraz przekształceniami antropogenicznymi a także sposobami ochrony funkcjonowania krajobrazu. Omówione zostaną również wybrane modele oraz metody badania funkcjonowania krajobrazu. Podczas ćwiczeń studenci poznają w praktyce różne aspekty funkcjonowania krajobrazu na przykładzie rezerwatu Las Bielański. W ramach ćwiczeń przewidziane jest kilkugodzinne wyjście w teren oraz wykonanie opracowania kameralnego w formie kateny.

Nakład pracy studenta:

30h - obecność na zajęciach (wykład, ćwiczenia)

ok. 15h - praca własna (zapoznanie się z zalecaną literaturą, przygotowanie się do egzaminu z wykładów, przygotowanie referatu na ćwiczenia, ewentualne dokończenie opracowania kameralnego w domu)

45h ogółem (lub więcej, zależnie od systematyczności w pracy podczas semestru oraz cech indywidualnych studenta).

Richling A., Solon J., Ekologia krajobrazu, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2011.

Pietrzak M. Podstawy i zastosowania ekologii krajobrazu, PWSZ w Lesznie, 2010

Geoekologia i ochrona krajobrazu. Leksykon. Praca zbiorowa pod red. E. Malinowskiej, W. Lewandowskiego i A. Harasimiuka, Wyd. Wydz. Geogr. i St. Reg. UW, 2004.

Chmielewski T.J. Systemy krajobrazowe, Struktura – funkcjonowanie – planowanie. PWN, Warszawa 2012

Andrzejewski R 1978 Ssaki Lasu Bielańskiego "Kronika Warszawy" 1: 83-90

Baum T., P. Trojan (red.) 1982. Las Bielański w Warszawie. Rezerwat przyrody. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa

Brykowska M., 1982, Kościół Kamedułów na Bielanach, Warszawa

Chojnacki J. M., Mróz W. J. 1984 Wpływ antropogennych zmian stosunków wodnych na roślinność rezerwatu Las Bielański w Warszawie Wiadomości Ekologiczne 30: 167-192

Chromy M., T. Mazgajski, F. Podlacha, Ł. Rejt. 2001 Stan i zmiany awifauny rezerwatu "Las Bielański" w Warszawie Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 20: 27-41

Gazda A., Miścicki S., 2012, Przekształcanie drzewostanów robiniowych w rezerwacie przyrody – koncepcja i realizacja, Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 14. Zeszyt 33 (4): 74-80

Kobendza R., 1932, Bielany pod Warszawą i konieczność ich ochrony, Warszawa.

Krogulec E., Mikołajków J., Jóźwiak K.,2005, Badania monitoringowe wód podziemnych obszarów chronionych o różnym poziomie antropopresji, Przegląd Geologiczny 53 (6): 522-526

Luniak M. 1982 Ptaki rezerwatu Las Bielański w Warszawie Ochrona Przyrody 44: 219-243

Luniak M. 1990 Środowisko przyrodnicze Warszawy: Badania przyrodnicze w Lesie Bielańskim Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Luniak M. 1991 Awifauna Lasu Bielańskiego w Warszawie 15 lat po ustanowieniu rezerwatu Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 10: 167-181

Luniak M. 2007 Raport o wartości i stanie przyrody Lasu Bielańskiego Warszawa, manuskrypt

Matuszkiewicz J.M. 2005 Zespoły leśne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN

Nowakowski E 2008 Ocena stanu zachowania populacji kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo L.) w rez. "Las Bielański w Warszawie" Warszawa, manuskrypt

Stachowiak M., E. Nowakowski 2007 Inwentaryzacja stanowisk kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo L.; Coleoptera, Cerambycidae) oraz wytyczne do jego ochrony na terenie miasta stołecznego Warszawy wraz z propozycją działań ochronnych dla pozostałej części województwa mazowieckiego Raport z realizacji umowy o dzieło WOA.III 1142-18/2007, Bydgoszcz - Warszawa, manuskrypt

Solińska-Górnicka B., Namura-Ochalska A., Symonides E. 1997. Long term dynamics of a relict ancient forest in an urban area. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 42: 423-474.

Solińska-Górnicka B., Sudnik-Wójcikowska B., b.d.w., Rezerwat przyrody „Las Bielański” w Warszawie Ścieżka przyrodnicza, Zarząd Oczyszczania Miasta, Dział Lasów, Wyd. Akcydensowe, Warszawa

Standardowy Formularz Danych obiektu Natura 2000 PLH140041 „Las Bielański”

Zaręba R., 1958, Wiek dębów bielańskich w Warszawie, Rocz. Sekcji Dendrol., 12: 179-183. Sod., Sum. The age of the Oaks at Bielany near Warsaw. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 11. Zeszyt 4 (23) / 2009

Zdanowicz E. Skłodowski J. 2013, Ocena zmian w środowisku wokół szlaków rekreacyjnych na przykładzie rezerwatu Las Bielański w Warszawie, Studia i Materiały CEPL w Rogowie R.15. Zeszyt 37 (4)

Zieliński J. i in. 2003 Bielany – przewodnik historyczno-sentymentalny, Warszawa-Bielany, Urząd Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy

Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 22 września 2016 r., w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Las Bielański”. publikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego, poz. 8575

Uzasadnienie Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 22 września 2016 r., publikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego, poz. 8575

http://www.lasbielanski.waw.pl/

http://www.bielanski.republika.pl/

http://www.zm.org.pl/?t=las_bielanski

Efekty kierunkowe: K_W01, K_W05, K_W19, K_U01, K_U02, K_U04, K_U05, K_U10

Efekty specjalnościowe: S3_W01, S3_W05, S3_W14, S3_U01, S3_U02, S3_U05, S3_U06, S3_U07

Absolwent zna i rozumie:

- główne koncepcje, kierunki i osiągnięcia badawcze współczesnej geoekologii, służące poznaniu i wyjaśnieniu zróżnicowania procesów funkcjonowania krajobrazu

- główne procesy i zjawiska związane z ekologicznym aspektem funkcjonowania krajobrazu, ich uwarunkowania i specyfikę oraz wpływ działalności antropogenicznej na te procesy i wynikające stąd konflikty funkcjonalno-przestrzenne

- wybrane, najnowsze trendy w rozwoju badań naukowych z zakresu funkcjonowania krajobrazu (szczególnie w aspekcie ekologicznym), stosowane metody oraz praktyczne zastosowanie wyników.

Absolwent potrafi:

- opisać środowisko przyrodnicze w kategoriach złożonego systemu wzajemnie powiązanych komponentów, modyfikowanego przez działalność człowieka

- zaplanować i przeprowadzić badania z zakresu wybranych ekologicznych aspektów funkcjonowania krajobrazu.

- dobrać odpowiednie metody badawcze dla rozwiązania problemu badawczego z zakresu wybranych aspektów stanu krajobrazu, jego przekształceń antropogenicznych oraz funkcjonowania.

- pozyskać wybrane informacje dotyczące środowiska przyrodniczego obszaru oraz zaprezentować wyniki badań.

- wskazać skutki antropogenicznych oddziaływań na krajobraz wybranego obszaru oraz kierunki użytkowania terenu właściwe z punktu widzenia wykorzystania potencjału krajobrazu a zwłaszcza jego zasobów biotycznych.

Absolwent rozumie wartość różnorodności geosfery, w szczególności różnorodności biotycznej oraz postępuje z poczuciem odpowiedzialności za stan ekosystemów i zasobów Ziemi.

Egzamin pisemny z wykładów - test, pytania zamknięte i otwarte.

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie obowiązkowej obecności na zajęciach (w tym w części terenowej), bieżącego przygotowania do zajęć, aktywności (uczestnictwa w dyskusji) oraz ocen uzyskanych z referatów i innych prac wykonywanych w trakcie zajęć lub w domu.

Egzamin z wykładu, zaliczenie ćwiczeń na ocenę

Ocena końcowa: 50% - ocena z wykładów, 50% - ocena z ćwiczeń (zarówno ocena z wykładu jak i z ćwiczeń musi być oceną pozytywną)