Polityka i rządzenie w epoce cywilizacji cyfrowej i władzy informacji

monograficzne

Adresatami tego projektu dydaktycznego są studenci nauk społecznych i prawnych, w szczególności nauk o polityce i o bezpieczeństwie zainteresowani mechanizmami w przestrzeni publicznej w obszarze władzy i zmianami w polityce pod wpływem ekspansji władzy informacji, cywilizacji cyfrowej i sztucznej inteligecji oraz mający podstawową wiedzę na temat polityki, rządzenia i administracji

zdalnie

Przedmiotem wykładu są problemy: ekspansja władzy komunikacji, cyfryzacji cyfrowej i sztucznej inteligencji jako zasadnicznej przesłanki zmian w polityce i rządzeniu; wyzwań dla polityki związanych z kształtowaniem społeczeństwa cyfrowego, usytuowania internetu i mediów społecznościowych między wolnością i zorganizowanym nadzorem elektronicznym, globalnego skrzyżowania polityki i technologii, technologicznego i informacyjnego wymiaru suwerenności, bezpieczeństwa w epoce cywilizacji cyfrowej, kształtowania się mechanizmów cyfrowego państwa i cyfrowej administracji oraz relacji między cywilizacją cyfrową a tradycyjnymi mechanizmami demokracji, a na tym tle niepewnej przyszłości obecnego modelu demokracji.

1. Między polityką i rządzeniem a otoczeniem społecznym i cywilizacyjnym. Bilans kreacji i uzależnienia. Perspektywa jakościowych zmian w rządzeniu u progu trzeciej dekady XXI wieku. Ekspansja władzy komunikacji, cyfryzacji cyfrowej i sztucznej inteligencji jako zasadnicza przesłanka zmian w rządzeniu.

2. Informacyjne społeczeństwo sieci i kształtujące się społeczeństwo cyfrowe jako nowe środowisko i wyzwanie dla polityki i rządzenia. Wyzwania związane ze zmianami w architekturze społecznej wynikające z upowszechnianiem kultury sieci, wyszukiwarek i narzędzi elektronicznych.

3. Zmiany modelu współczesnej władzy. Ekspansja władzy komunikacji, cyfryzacji cyfrowej i sztucznej inteligencji w świecie

4. Internet: między wolnością i zorganizowanym zniewoleniem. Prywatność jako wielka przegrana cywilizacji cyfrowej. Nowy wymiar napięć między wolnością, prywatnością i bezpieczeństwem w świecie upowszechniania nadzoru elektronicznego.

5. Media społecznościowe: ile znaczenia politycznego, a ile podmiotowości politycznej i własnych politycznych interesów. Polityczna moc administratorów narzędzi komunikacji internetowej i algorytmów.

6. Inteligencja sztuczna ale rewolucja prawdziwa: zmiana infrastruktury polityki i rządzenia czy coś więcej? Sztuczna inteligencja jako fundament kształtującego się porządku technologiczno-informacyjnego przyszłego świata.

7. Globalne skrzyżowanie technologii ze światem polityki. Internet jako narzędzie równoczesnej optymalizacji polityki i uprzemysłowienia politycznej dezinformacji i manipulacji. Wzrastająca siła internetowej wojny informacyjnej. Polityka w świecie fake newsów, farm trolli i hakerów. Ekspansja cywilizacji technologiczno-informacyjnej, cyfryzacji i automatyzacji jako zasadnicze wyzwanie regulacyjne dla rządzenia. Wybory powszechne jako czas nasilania się zagrożeń ze strony patologicznych powiązań między polityką i technologią

8. Świat w chmurze: nowy, technologiczny i informacyjny wymiar suwerenności i podziałów politycznych. Unikalna wartość danych cyfrowych. Wyścig o dostęp do tych danych i patologie ich urynkowienia. Cyberprzestrzeń jako obszar narastającej konkurencji i konfrontacji między państwami. Konfrontacja, podziały i nierówności na tle zimnej wojny technologicznej.

9. Bezpieczeństwo w epoce cywilizacji cyfrowej: nowe możliwości i zagrożenia. Wzrastające znaczenie cyfrowych zagrożeń bezpieczeństwa. Uzależnienie państw i ludzi od narzędzi cyfrowych. Ewolucja pola walki i dynamika uwarunkowań przebiegu potencjalnych konfliktów. Państwowi hakerzy świadomości społecznej, urządzeń elektronicznych oraz oprogramowania komputerowego. Cyberprzestępczość. Wymiar strategiczny i systemowy cywilizacji cyfrowej w dziedzinie bezpieczeństwa.

10. Cyfrowe państwo i cyfrowa administracja jako środowisko oraz narzędzia polityki i rządzenia: wyzwania i szanse. Usytuowanie cywilizacji cyfrowej wśród narzędzi zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju. Przyspieszony przez pandemię koronawirusa proces tworzenia państwa cyfrowego. Zderzenie starych regulacji z nowymi wyzwaniami. Nieuchronne zmiany w politykach publicznych.

11. Cywilizacja cyfrowa i demokracja elektroniczna kontra tradycyjne mechanizmy demokracji: kontrowersje i dylematy. Szybko zachodzące zmiany. Co dalej z wyborami? Brak jednego scenariusza przyszłości. Niepewna przyszłość obecnego modelu demokracji. Coraz mniej abstrakcyjny problem zachowania prymatu człowieka nad produktami technologicznymi.

12. Przypadek Polski: gdzie jesteśmy na mapie zmian związanych z cywilizacją cyfrową i sztuczną inteligencją? Relacje między polityką i technologiami cyfrowymi w Polsce. Problemy cywilizacji cyfrowej w strategiach i praktyce działania w Polsce.

Aleksandrowicz T. R., Podstawy walki informacyjnej, Warszawa 2016.

Banasiński C. (red.), Cyberbezpieczeństwo. Zarys wykładu, Warszawa 2018.

Barnej D., Społeczeństwo sieci, Warszawa 2008.

Bartlett J., Ludzie przeciw technologii. Jak Internet zabija demokrację (i jak ją możemy ocalić), Katowice 2019.

Bógdał-Brzezińska A., Gawrycki M.F., Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie. Warszawa 2003.

Browning G., Elektroniczna demokracja. Wybory w Internecie, Warszawa 1997.

Brynjolfsson E., McAfee A., Drugi wiek maszyn, Warszawa 2015.

Castells M., Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Poznań 2003.

Castells M., Siła oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, Warszawa 2013.

Castells M., Społeczeństwo sieci, Warszawa 2007.

Castells M., Władza komunikacji, Warszawa 2013.

Chałubińska-Jentkiewicz K., Cyberodpowiedzialność, Toruń 2019.

Freedman L., Przyszła wojna. Wizja przyszłej wojny. Jak ją sobie wyobrażano dawniej? Jak widzimy ją dzisiaj?, Warszawa 2019.

Goban-Klas T., Komunikowanie i media masowe. Teorie prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 1999.

Goban-Klas T., Sienkiewicz P., Społeczeństwo informacyjne. Szanse, wyzwania i zagrożenia, Kraków 1999.

Greenwald G., Snowden. Nigdzie się nie ukryjesz, Warszawa 2014.

Harari Y.N., Homo deus. Krótka historia jutra, Kraków 2018.

Jankowski J., Trendy cywilizacji informacyjnej. Nowy technototalitarny porządek świata, Warszawa 2019.

Juza M., Między wolnością a nadzorem. Internet w zmieniającym się społeczeństwie, Warszawa 2019.

Kai-Fu Lee, Inteligencja sztuczna, rewolucja prawdziwa. Chiny, USA i przyszłość świata, Poznań 2018.

Kaplan J., Sztuczna inteligencja. Co każdy powinien wiedzieć, Warszawa 2019.

Kelly K., Nieuniknione. Jak inteligentne technologie zmienią naszą przyszłość, Warszawa 2017.

Kowalczyk M., Cyfrowe państwo. Uwarunkowania i perspektywy, Warszawa 2019.

Kreft J., Władza algorytmów. U źródeł potęgi Google i Facebooka, Kraków 2019.

Lakomy M., Porębski L., Szybut N., Polityka 2.0. Aktorzy polityczni w świecie nowych technologii. Dyskurs politologiczny, Kraków 2014.

Majorek M., Olszyk S., Winiarska-Brodowska M., Cyberpolityka. Internet jako przestrzeń aktywności politycznej, Warszawa 2018.

Marczewska-Rytko M. (red.), Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy, Lublin 2013.

Mider D., Partycypacja polityczna w Internecie, Warszawa 2008.

Musiał-Karg M. (red.), Demokracja w obliczu nowych mediów. Elektroniczna demokracja, wybory przez Internet, kampania w sieci, Toruń 2013.

Olsztyński A., Sroczyński T., Frąk M., Kozielski R., Internet ludzi. Organizacja jutra, Warszawa 2018.

Porębski L., Elektroniczne oblicze polityki. Demokracja, państwo, instytucje polityczne w okresie rewolucji informacyjnej, Kraków 2001.

Rothert A., Cybernetyczny porządek polityczny, Warszawa 2005.

Rydlewski G., Rządzenie w epoce władzy informacji, cyfryzacji i sztucznej inteligencji, Warszawa 2020 (w druku)

Rydlewski G., Coś więcej niż spór o model rządzenia. Kilka kwestii do przemyślenia nie tylko przez politologów, Warszawa 2017.

Rydlewski G., Rządy i rządzenie w Polsce 1918–2018. Ciągłość i zmiany, Warszawa 2018.

Rydlewski G., Rządzenie w świecie megazmian, Warszawa 2009.

Scott J., Władza, Warszawa 2006.

Singer P.W., Brooking E.T., Nowy rodzaj wojny. Media społecznościowe jako broń, Kraków 2019.

Tegmark M., Życie 3.0. Człowiek w erze sztucznej inteligencji, Warszawa 2019.

Toffler A., Trzecia fala, Poznań 2006.

Zbieranek J., Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczy – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej?, Warszawa 2013.

Wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie przedmiotowym wykładu. Po zakończeniu zajęć słuchacz: ma wiedzę w zakresie istoty, podstawowych uwarunkowań, kontrowersji i dylematów w sferze zmian w polityce i rządzeniu związanych z ekspansją władzy komunikacji elektronicznej, informacji, cywilizacji cyfrowej oraz sztucznej inteligencji; posiada umiejętność dokonywania merytorycznej analizy i oceny procesów zachodzących w sferze przenikania się polityki i technologii; potrafi identyfikować i wartościować zmiany zachodzące współcześnie w sferze decydowania politycznego dotyczącego cywilizacji cyfrowej; jest merytorycznie przygotowany do udziału w procesach kształtujących włączenie narzędzi cyfrowych do sfery publicznej.

Egzamin w trybie zdalnym w formie rozmowy w systemie google.meet. Trzy pytania z wcześniej udostępnionej listy mające na celu weryfikację wiedzy, umiejętności i kompetencji w stanowiącej przedmiot wykładu problematyce.

bez praktyk