Partie i systemy partyjne

obowiązkowe

Założeniami konwersatorium jest przekazanie studentom wiedzy i analiza podstawowych problemów związanych z partiami i systemami partyjnymi na świecie - w teorii i ich funkcjonowaniu w praktyce. Wśśrd najważniejszych elementów do zrealizowania znajdują się: przedstawienie podstawowych pojęć z zakresu tematyki dot. partii politycznej i systemów partyjnych;

- omówienie wybrnaych typologii partii i systemów partyjnych (m.in. rodzin ideologiczno-programowych partii);

- wskazanie najważniejszych etapów ewolucji partii politycznych i uwarunkowań zmian zachodzących w systemach partyjnych;

- analiza genezy partii politycznych oraz etapów ich rozwoju;

- charakterystyka głównych partii politycznych (program, struktura organizacyjna, liderzy, etc);

- analiza specyfiki systemów wyborczych i ich wpływu na systemy partyjne

- przedstawienie i analiza specyfiki systemów partyjnych w wybranych państwach świata;

- zapoznanie studenta z instytucjonalizacją (i konstytucjonalizacja) partii politycznych; przepisy prawne dot. działania partii politycznych w danym kraju;

- wyniki wyborów parlamentarnych (ew. prezydenckich lub innych, np. regionalnych/lokalnych, jeśli jest to interesujące i istotne dla systemu partyjnego omawianego państwa) ze wskazaniem tendencji w danym kraju w okresie zainteresowania;

- wyniki i analiza ostatnich wyników wyborów w wybranych państwach.

w sali
zdalnie

Koncepcje, typologie i pojęcia dotyczące partii i systemów partyjnych.

Geneza i źródła powstawania ugrupowań i partii politycznych oraz ewolucja ich kształtowania.

Klasyfikacja systemów partyjnych występujących historycznie i współcześnie oraz otoczenie ich funkcjonowania.

Zmiany zachodzące w partiach politycznych w kontekście przemian społecznych, politycznych i instytucjonalnych.

Rozwój i cechy charakterystyczne systemów partyjnych nowych demokracji.

Przedmiot obejmuje przegląd koncepcji, typologii i pojęć dotyczących partii politycznych i różnorodnych systemów partyjnych. Istotnym elementem zajęć jest analiza zmian zachodzących w partiach politycznych w szerokim kontekście przemian społecznych, politycznych i instytucjonalnych. Ukazane są także rozwój i cechy charakterystyczne systemów partyjnych nowych demokracji.

W czasie zajęć z przedmiotu Partie i systemy partyjne wyjaśnione zostaną najważniejsze pojęcia związane z tematem, przede wszystkim pojęcia: partii i systemów partyjnych. Zajęcia mają na celu wyjaśnienie genezy, źródeł powstawania ugrupowań i partii politycznych, jak również ewolucji i historii ich kształtowania. W czasie zajęć wskazane zostaną podstawowe typy i funkcje partii politycznych występujących w historii i współcześnie. Na spotkaniach przedstawione i zanalizowane zostaną również problemy związane z: powiązaniami występującymi między partiami politycznymi; wewnętrzne życie partii; zmiany organizacyjne i modele partii politycznych. Następnie przedstawione zostaną rodziny ideologiczne partii politycznych, jak również najważniejsze kwestie polityczne. Ponadto zanalizowane zostaną kampanie wyborcze, instytucjonalizacja partii politycznych; współzawodnictwo partyjne, jak tez formowanie polityki oraz zjawisko rządów partii .

Ponadto celem zajęć jest przedstawienie pojęcia, klasyfikacji oraz otoczenia funkcjonowania systemów partyjnych występujących w historii i współcześnie. Następnie zanalizowane zostaną podstawowe typy systemów partyjnych i zilustrowane konkretnymi przykładami z wybranych państw.

1. A. Antoszewski, Partie i systemy partyjne państw Unii Europejskiej na przełomie wieków, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2009.

2. A. Antoszewski, Partie polityczne Europy Środkowej i Wschodniej, Wyższa Szkoła Zarządzania i bankowości w Poznaniu, Poznań-Wrocław 2005.

3. A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Systemy polityczne współczesnego świata, Wyd. Arche, Gdańsk 2001 (rozdziały: II, III, IV, V i VI).

4. A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Demokracje Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie porównawczej, Wrocław 1998 (rozdziały: IV, V, VI).

5. A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Demokracje zachodnioeuropejskie: Analiza porównawcza, Wrocław 1997 (rozdziały: III, IV, V, VI, X).

6. A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Encyklopedia Politologii, tom 3 (Partie i systemy partyjne), Zakamycze, Kraków 1999.

7. M. Bankowicz, Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.

8. M. Chmaj, W. Sokół, M. Żmigrodzki, Teoria partii politycznych, Wydawnictwo Morpol Lublin 2001 i nast. (całość).

9. S. Gebethner (red.), Systemy partyjne Europy Zachodniej. Włochy, Hiszpania, Portugalia, Francja, Belgia, tom 1, Warszawa 1991 (wybrane fragmenty).

10. M. Granat, P. Policastro, J. Sobczak (red.), Partie polityczne we współczesnym konstytucjonalizmie, Lublin 2001.

11. M. Grzybowski, A. Zięba (red.), Współczesne systemy partyjne wybranych państw europejskich, Kraków 1996 (wybrane fragmenty).

12. R. Herbut, Teoria i praktyka funkcjonowania partii politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.

13. J. Iwanek (red.), Parte i systemy partyjne państw wysoko rozwiniętych, Część I, Katowice 1999.

14. W. Jednaka, Proces kształtowania się systemu partyjnego w Polsce po 1989 roku, Wrocław 1995 (rozdziały: I 1.2, II (bez pkt. 8), III, IV).

15. B. Kosowska-Gąstoł (red.), Systemy partyjne państw Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.

16. B. Michalak, Partie polityczne i systemy partyjne. Zarys wykładu, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Warszawa 2010.

17. D. Nohlen, Prawo wyborcze i system partyjny, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004.

18. G. Smith Życie polityczne w Europie Zachodniej, Wydawnictwo Puls, Londyn 1992.

19. K. Sobolewska-Myślik, Partie i systemy partyjne na świecie, PWN, Warszawa wyd. II 2010.

20. A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło, Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters, Kluwer, Warszawa 2013.

21. W. Sokół, M. Żmigrodzki (red.), Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej, Lublin 2003.

22. M. Wincławska (red.), Partie polityczne w początkach XXI wieku. Problemy rozwoju, organizacji i funkcjonowania, Toruń 2013.

23. K. A. Wojtaszczyk, Partie polityczne w państwie demokratycznym, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.

24. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 604)) z pozn. zmian; Tekst jednolity (Dz. U. 2001 nr 79, poz. 857) nie obejmuje art. 50-61.

25. Wybrane statuty i programy partii politycznych.

26. M. Chmaj (red.), Finansowanie polityki w Polsce na tle europejskim, Toruń 2008.

27. A. Ławniczak, Finansowanie partii politycznych, Warszawa 2001.

28. M. Walecki (red.), Finansowanie polityki. Wybory, pieniądze, partie polityczne, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000.

30. BIEŻĄCE INFORMACJE DOT. PARTII POLITYCZNYCH ORAZ WYBORÓW NA ŚWIECIE - źródła prasowe oraz źródła internetowe

- aktualne strony parlamentów krajowych i krajowych komisji wyborczych;

- gazety codzienne, tygodniki, miesięczniki POLSKIE I ZAGRANICZNE.

Literatura uzupełniająca:

• A. Antoszewski (red.), Systemy polityczne Europy Środkowej i Wschodniej. Perspektywa porównawcza, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006.

• K. Sobolewska-Myślik, Partie i systemy partyjne na poziomie regionu, Kraków 2012.

• K. Sobolewska-Myślik, B. Kosowska-Gąstoł, P. Borowiec P., Struktury organizacyjne polskich partii politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Kraków 2010.

• A. Lijphart, Patterns of Democracy. Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries, Yale University Press, New Haven and London 1999, s.1-8; 9-30; s. 31-47 (s. 48-61); s. 90-170; s. 185-216-231. J. Blondel, Types of Party Systems. Blondel Reading, from Peter Mair (ed.) The West European Party System, Oxford University Press, Oxford 1990, s. 302-310; http://janda.org/c24/Readings/Blondel/blondel.html, December 2011.

• Wybrane teksty Petera Maira: P. Mair, Problem zmiany systemu partyjnego, s. 103-146; Luciano Bardi, Peter Mair, Parametry systemów partyjnych, s. 147-176; F. Casal Bértoa, P. Mair, Po dwudziestu latach. Jak zinstytucjonalizowane są postkomunistyczne systemy partyjne?, s. 177-212; Richard S. Katz, P. Mair, Ewolucja organizacji partyjnych w Europie. Trzy twarze organizacji partii, s. 213-248; Richard S. Katz, P. Mair, Zmieniające się modele partii politycznych i demokracji partyjnej. Powstanie partii kartelowej, s. 249-284; Richard S. Katz, P. Mair, Partia kartelowa: nowe spojrzenie, s. 285-322; P. Mair, Rządzenie pustką?, O wydrążaniu zachodniej demokracji, s. 323-356 [w:] W. Gagatek, K. Walecka (red.), Oblicza demokracji. Partie i systemy partyjne w ujęciu Petera Maira, Seria Studia i Analizy, Ośrodek Myśli Politycznej, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Kraków-Warszawa 2016, s.103-356.

• K. Kowalczyk (red.), Partie i system partyjny III RP, Toruń 2011.

• M. Migalski, W. Wojtasik, M. Mazur, Polski system partyjny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

• K. Zuba, Polska scena polityczna. Ciągłość i zmiana, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012.

• M. Kubat, Teoria opozycji politycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.

• K. Walecka, K. Wojtas, Hybrydowe formy organizacji politycznych – nowe partie i ruchy, [w:] K. Walecka, K. Wojtas (red. nauk.), Nowe partie i ruchy polityczne. Praktyka i idee współczesnych demokracji, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2017, s. 13-35.

PROWADZĄCA ZASTRZEGA SOBIE ROZSZERZENIE LITERATURY O DODATKOWE POZYCJE

WIEDZA

Zna rolę partii politycznych w życiu społecznym w perspektywie historycznej i współczesnej. Rozumie wpływ funkcjonowania partii politycznych na struktury polityczne, w ramach których odbywają się interakcje społeczne, ekonomiczne i kulturowe. Ma pogłębioną wiedzę na temat genezy, typów, funkcji, instytucjonalizacji partii politycznych i systemów partyjnych we współczesnym świecie, w tym szczegółową w wybranych państwach (K_W02).

Zna warunki i formy uczestnictwa w życiu społecznym na różnych jego poziomach, w szczególności w odniesieniu do partii politycznych (K_W03).

Rozumie wybrane zjawiska związane z funkcjonowaniem partii politycznych w wymiarze polskim, europejskim i światowym. Zna podstawowe kategorie i pojęcia z zakresu wiedzy dotyczącej partii politycznych. Umie rozpoznać modele organizacyjne i funkcje partii politycznych; umie rozpoznać i wskazać ewolucję ideowo-programową wybranych rodzin partii. (K_W04)

Zna mechanizmy działania politycznego związane z funkcjonowaniem partii politycznych. Rozumie specyfikę komunikowania się partii w przestrzeni politycznej. (K_W07).

UMIEJĘTNOŚCI

Potrafi prezentować własne interpretacje roli i działań partii politycznych, uzasadniać je oraz konfrontować z poglądami innych studentów i różnych autorów. (K_U09).

Potrafi przygotować wystąpienia ustne dotyczące funckjonowania partii politycznych z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz różnorodnych źródeł. (K_U11).

KOMPETENCJE

Uczestnik zajęć jest gotowy i ma kwalifikacje do zaangażowania się w działalność partii politycznych czy też innych organizacji o charakterze społecznym i politycznym (K_K01).

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym.

Obecność na zajęciach, aktywność. Na każdych zajęciach oceniana jest aktywność studenta. Student powinien uczestniczyć w dyskusjach prowadzonych w czasie zajęć (10% oceny). Obecność studenta na zajęciach jest obowiązkowa (5% oceny). Dodatkowo student zobowiązany jest przedstawić jeden z wybranych przez siebie problemów zawartych w programie w formie prezentacji w grupie lub samodzielnie (35% oceny) oraz zaliczyć egzamin pisemny w zimowej sesji egzaminacyjnej, sprawdzający wiedzę (50% oceny).

Nie dotyczy.