Współczesna myśl polityczna

obowiązkowe

w sali

Podstawowe problemy i główne nurty współczesnej myśli politycznej.

Płaszczyzny podziałów na odrębne nurty i tradycje ontologiczne, epistemologiczne, etyczne i antropologiczne.

Społeczno-ekonomiczne i kulturowe tło funkcjonowania głównych nurtów współczesnej myśli politycznej.

Celem wykładu jest prezentacja głównych nurtów myśli politycznej od końca XIX wieku do współczesności. Początek wyznacza epoka fin de siècle – okres załamywania się fundamentów nowoczesności - optymizmu historiozoficznego, scientyzmu i antropologii racjonalistycznej. Osią organizującą tematykę wykładu są, z jednej strony, procesy refutacji wartości, stylów myślenia i języków stanowiących fundament tradycji nowoczesnej myśli politycznej(dziedzictwo XVIII i XIX wieku); z drugiej strony, są próby reaktywacji i reanimacji tradycyjnych perspektyw politycznych w nowych dwudziestowiecznych okolicznościach. W ramach wykładu dokonana zostanie prezentacja prób potwierdzenia i reinterpretacji elementów skłaniających się na elementarny katalog pojęć stanowiących konieczne i charakterystyczne elementy politycznego dyskursu. Katalog ten obejmuje następujące zagadnienia: 1. zagadnienia legitymizacji wiedzy (tu podjęte zostaną problemy skutków kryzysu reprezentacjonizmu – zmiany interpretacji polityczności w wyniku ujawniania pluralizmu języków, aktywnej roli podmiotu i jego wielodesygnatowości); 2. Zagadnienia zmiany w pojmowaniu podmiotu (tu analizuje się obecne we współczesnej myśli politycznej skutki pojawienia się nowych wizji tożsamości); 3. Zagadnienie sporów dotyczących różnych modułów wyodrębnienia i zespolenia (zarówno w ramach sfery politycznej jak i tych pomiędzy sferą polityczna z jednej, a społeczną i ekonomiczną z drugiej strony; 4.omówiony zostanie wielogłos narracyjny na temat natury władzy i jej odmian; 5. Przedstawiona zostanie kwestią normatywnego porządkowania rzeczywistości w konsekwencji erozji tradycyjnego myślenia prawno naturalnego. Po szóste, analizie poddana zostanie wielorakość odpowiedzi na pytanie o naturę relacji miedzy podmiotami (równowaga vs. konflikt; konstruktywizm vs. spontaniczny rozwój). Wymienione perspektywy umożliwią analizę stanowisk politycznych: 1. dokonujących odrzucenia aksjologii, praktyk i instytucji społeczeństwa demoliberalnego; 2. dokonujących ich warunkowej-reinterpretacyjnej akceptacji; 3. apologetów społeczeństwa demoliberalnego. W tym ostatnim przypadku celem wykładu będzie prezentacja

Różnych uzasadnień ładu liberalnego, katalogu warunków jego zaistnienia, relacji miedzy prywatnym a publicznym oraz miedzy sferą polityczności a wolnym rynkiem.

Szczegółowe tematy:

Pesymizm historiozoficzny.

Oblicz ideologii totalitarnych: faszyzm i komunizm.

Technokratyzm.

Idea socjalizmu demokratycznego.

Kontrkulturowa kontestacja nowoczesności.

Ewolucja katolickiej nauki społecznej.

Oblicza współczesnego liberalizmu.

Współczesny konserwatyzm.

Ideologie feministyczne.

Ideologie ekologistyczne.

Literatura obowiązkowa:

Doktryny polityczne XIX i XX wieku (red.K.Chojnicka i W. Kozub-Ciembroniewicz), kol. wyd.

Współczesna myśl polityczna. Wybór tekstów źródłowych, [red.K.Karolczak i in.], W-wa 1994

Historia idei politycznych. Wybór tekstów, (red. S. Filipowicz i inni), kol. wyd. t. 2, s. 475-553; jednotomowe wydanie z 2012 s.893-973.

S. Filipowicz, Demokracja. O władzy iluzji w królestwie rozumu, Warszawa 2007, s. 18-30, 44-84.

T. Klementewicz, K. Pieliński, Politycy i technokraci. Kierowanie w państwie i systemie światowym: między teorią a ideologią, Białystok 2011, cz. II.

A,Heywood, Ideologie polityczne. Wprowadzenie, Warszawa 2007, s. 247-297.

A.Jawłowska, Drogi kontrkultury, W-wa 1975, s. 103-207.

J.Bartyzel, Geneza i próba systematyki różnych odmian libertarianizmu, w:www.legitymizm.org/libertarianizm-geneza-systematyka.

S.Józefowicz, Richarda Rorty'ego wizja utopii liberalnej, Studia Politologiczne INP UW, nr 7/2004.

K.Pieliński, J. Gray i liberalizm normatywnej siły faktu, Studia politologiczne INP UW,nr 7/2004.

F.Fukuyama, Koniec historii, Poznań 1966, s. 9-24.

Neokonserwatyzm, red, I.Stelzer, s. 40-76, 92-113, 179-258.

F.A.Hayek, Zgubna pycha rozumu, Kraków 2004, s. 103-137.

Literatura uzupełniająca):

Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej (red. R. Goodin, P. Pettit), Warszawa 1998 s. 321-463..

Z.Krasnodębski, Upadek idei postępu, W-wa 1991, s. 5-33

S. Filipowicz, Demokracja. O władzy iluzji w królestwie rozumu,Warszawa 2007, s. 18-30, 44-84.

Totalitaryzm a tradycja zachodnia, (red. M.Kuńiński), Kraków 2006, s. 90-102, 160-189.

W. Kymlicka. Współczesna filozofia polityczna, kol. wyd., rozdz.liberalna równość, komunitaryzm, feminizm.

L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu, cz. III, rozdz. 3.

A. Walicki, Marksizm i skok do królestwa wolności, W-wa 1996, s. 26-54, 93-102, 307 - 378, 405-430.

R.Dahl, Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995, s.77- 117.

Manifest socjaldemokratyczny, T.Blaire, G.Schroeder, Gazeta Wyborcza 10/07/1999.

P. de Laubier, Myśl społeczna Kościoła Katolickiego od Leona XIII do Jana Pawła II, W-wa Kraków 1988 lub W. Ockenfels, Zarys katolickiej nauki społecznej, W-wa 1995.

R. Rorty, Przygodność, ironia, solidarność, W-wa 1966, cz. I.

J. Gray, Dwie twarze liberalizmu, Warszawa 2001 lub Po liberalizmie, Warszawa 2001, s. 5-51.

J.Rawls, Teoria sprawiedliwości, W-wa 1994, rozdz. 1-3.

WIEDZA

Posiada wiedzę o historii myśli politycznej, jej miejscu i roli w nauce o polityce i relacji z innymi dziedzinami historii idei oraz innymi naukami społecznymi; zna podstawowe kontrowersje dotyczące sporów epistemologicznych i ich przejawy we współczesnej myśli politycznej. K_W01.

Potrafi:

- identyfikować i rozpoznawać podstawowe kontrowersje dotyczące wartościowania ładu demokratyczno-liberalnego jego odmian i warunków egzystencji;

- identyfikować i rozróżniać postawy konstruktywistyczne i stanowiska zwolenników ładu spontanicznego. K_W07

Potrafi nazywać, identyfikować i charakteryzować podstawowe nurty i tradycje we współczesnej myśli politycznej. Potrafi także objaśniać – w oparciu o współczesną myśl polityczną – podstawowe:

- legitymacje epistemologiczne rzeczywistości politycznej.

- kontrowersje dotyczące natury podmiotu politycznego.

- tradycje wyróżnienia i zespolenia.

- tradycje normatywnego porządkowania rzeczywistości K_W08.

Potrafi

- samodzielnie analizować i interpretować teksty ze współczesnej myśli politycznej oraz rozróżniać i kwalifikować różne ich rodzaje;

- potrafi wskazać na różny stopień i formy aksjologicznego uwikłania współczesnych ideologii politycznych K_W10.

UMIEJĘTNOŚCI

Potrafi w sposób pogłębiony wskazać założenia i dokonywać ich porównania różnych koncepcji polityki obecnych we współczesnych ideologiach politycznych przede wszystkim pod względem ich założeń epistemologicznych, koncepcji natury podmiotu politycznego, preferowane formy wyróżnienia i zespolenia, odmienne wizje normatywnego porządkowania rzeczywistości; potrafi dokonywać szacowania relacji pomiędzy różnymi odmianami ideologii politycznych a zjawiskami i procesami historycznymi, ekonomicznymi, społecznymi i kulturowymi. K_U06.

Warunkiem zaliczenia jest zdanie egzaminu pisemnego (ostateczna ocena jest średnią z cząstkowych odpowiedzi na trzy pytania). Wykaz pytań otrzymują studenci wraz z sylabusem w trakcie wykładu.

Nie dotyczy