Problematyka prawna gospodarki nieruchomościami

nieobowiązkowe

Przedmiot oferowany jest dla studentów zainteresowanych zagadnieniami obrotu nieruchomościami.

Nieruchomości ze względu na swoje znaczenie gospodarcze poddane są szczególnej reglamentacji prawnej zarówno w wymiarze cywilnoprawnym jak i administracyjnoprawnym. Uregulowania te oddziałują zarówno na sposób korzystania z nieruchomości, jak i na obrót nieruchomościami, ograniczając w tym zakresie swobodę właścicieli. Wykład obejmuje m.in. zagadnienia gospodarki nieruchomościami publicznymi oraz podstawowe zagadnienia związane z wykonywaniem, ograniczaniem i lub pozbawianiem praw do nieruchomości. Celem wykładu jest zapoznanie studentów ze specyfiką uregulowań odnoszących się do gospodarki nieruchomościami, które stopniowo kształtują się jako odrębna gałąź prawa, na którą składają się często wzajemnie przenikające się przepisy prawa cywilnego i administracyjnego.

Zakres tematyki wykładu obejmuje:

1. Rozważania wstępne. Omówienie pojęcia nieruchomość wraz z omówieniem poszczególnych rodzajów nieruchomości tj.:

- nieruchomości gruntowych w tym nieruchomości rolnych, leśnych i pokrytych wodami – ujęcie wieczystoksięgowe (formalne) i kodeksowe (materialne),

- nieruchomości budynkowych,

- nieruchomości lokalowych.

2. Rejestry nieruchomości – księgi wieczyste, zbiory dokumentów i ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) – ich funkcja, organizacja i ustrój.

3. Pojęcie gospodarki nieruchomościami – zakres regulacji ustawy o gospodarce nieruchomościami i inne obszary regulacyjne tworzący szczególny reżim prawny odnoszący się do nieruchomości – przykładowo: ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, prawo budowlane, prawo ochrony środowiska, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami i in.

4. Pojęcie zasobów nieruchomości publicznych (Skarbu Państwa, gminy, powiatu i województwa); formy prawne i zasady gospodarowania nieruchomościami publicznymi (sprzedaż i oddawanie w użytkowanie wieczyste w tym zasady organizacji przetargów, darowizna publiczna, oddawanie nieruchomości w trwały zarząd, inne); ustalanie sposobu i terminów zagospodarowania nieruchomości gruntowych, ustalanie cen, opłat i rozliczeń za nieruchomości publiczne),

5. Pojęcie i zasady dokonywania podziału nieruchomości (podział geodezyjny, podział cywilny, podział wieczystoksięgowy), warunki i tryb dokonywania podziałów nieruchomości;

6. Postępowanie scalaniowe i podziałowe; wszczęcie postępowania na wniosek i z urzędu, zasady postępowania; skutki prawne wynikłe z postępowania scaleniowego i podziałowego,

7. Ustawowe prawo pierwokupu nieruchomości,

8. Wywłaszczenie i zwrot wywłaszczonych nieruchomości; pojęcie wywłaszczenia, omówienie pojęcia celu publicznego, zasady postępowania wywłaszczeniowego, uczestnicy postępowania, postępowanie negocjacyjne, postępowanie przymusowe. Zasady ustalania odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości; przesłanki zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oraz podmioty uprawnione do żądania zwrotu i zasady rozliczeń z tego tytułu.

9. Ograniczanie prawa własności na cele budowy infrastruktury technicznej i inne (np.: rozpoznawania złóż kopalin, w związku z klęskami żywiołowymi., wynikające z planowania przestrzennego, ze stosunków sąsiedztwa, z uregulowań dot. ochrony przyrody i ochrony środowiska).

10. Wywłaszczenie nieruchomości w związku z budową dróg publicznych (zakres regulacyjny ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

11. Wycena nieruchomości. Cele wyceny. Podmioty uprawnione na zasadach wyłączności do dokonywania wyceny. Forma prawna wyceny. Podejście, metody i techniki wyceny.

12. Powszechna taksacja nieruchomości. Pojęcie katastru. Funkcje katastru. Zasady tworzenia wartości katastralnej nieruchomości.

13. Działalność zawodowa w dziedzinie gospodarki nieruchomościami - rzeczoznawcy majątkowi, pośrednicy, zarządcy; warunki uzyskania uprawnień do wykonywania zawodu; odpowiedzialność zawodowa, cywilna i karna rzeczoznawców, pośredników i zarządców; pojęcie rynku nieruchomości.

1. Gospodarka nieruchomościami. J. Szachułowicz, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis Warszawa 2005

2. G. Bieniek, St. Kalus, Z. Marmaj,, E. Mzyk - Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz. Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis Warszawa 2008;

3. Obrót nieruchomościami skarbowymi samorządowymi. E. Gniewek, Zakamycze 1999

4. Wybrane orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i sądów administracyjnych

Po ukończeniu kursu student:

– analizuje przepisy prawne związane z gospodarką nieruchomościami,

– rozpoznaje problemy związane ze stosowaniem prawa w zakresie gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa, podziałem nieruchomości, scalaniem i podziałem nieruchomości, pierwokupem nieruchomości, wywłaszczaniem nieruchomości i zwrotem wywłaszczonych nieruchomości, udziałem w kosztach budowy infrastruktury technicznej, wyceną nieruchomości,

– wyjaśnia pojęcia prawne właściwe gospodarce nieruchomościami,

- identyfikuje znaczenie prawnej reglamentacji gospodarki nieruchomościami.

Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność), kontrola obecności.