Prawo transnarodowe i porównawcze

w sali

Kurs ma na celu przedstawienie uniwersalności prawa prywatnego oraz pokazanie trendów rozwojowych i metod jego oceny w świecie współczesnym, w wymiarach krajowym, europejskim i międzynarodowym. Podczas wykładu zaprezentowane i zanalizowane zostaną podstawowe problemy związane z prawem transnarodowym i porównawczym. Zaprezentowane i zanalizowane zostaną zwłaszcza regulacje prawne, które można zaklasyfikować jako mające charakter transnarodowy. Ukazane zostaną również zależności zachodzące pomiędzy poszczególnymi rozwiązaniami poszczególnych porządków prawnych a rozwiązaniami przyjętymi w prawie transnarodowym. Celem wykładu jest także przedstawienie poszczególnych instytucji prawnych z zakresu prawa prywatnego w perspektywie porównawczej, ukazanie ich genezy, uwarunkowań historycznych i społecznych, a także ich rozwoju związanego ze zmianami społeczno-ekonomicznymi.

1. Wprowadzenie. Europejska tradycja prawna i jej powstawanie. Rozwiązania prawa rzymskiego, a rozwiązania prawa kontynentalnego oraz systemu prawnego common law w sferze prawa prywatnego.

2. Systemy, rodziny i tradycje prawa. Tradycje prawne świata. Rola europejskiej tradycji prawnej. Europejska tradycja prawna poza Europą. Wpływ kolonializmu na rozprzestrzenianie się tradycji prawnych. Rola kultur prawnych.

3. Pojęcie prawa transnarodowego. Przykłady regulacji transnarodowych.

4. Wprowadzenie do teorii prawa porównawczego w sferze prawa prywatnego. Metodyka, zasady i systematyka prawa prywatnego. Sfery prawa porównawczego a microcomparison i macrocomparison.

5. Język transnarodowego prawa prywatnego. Prawo transnarodowe i porównawcze a multilingualizm.

6. Prawo transnarodowe i porównawcze a mieszanie się tradycji prawnych. Konkurowanie tradycji prawnych w ramach różnych porządków prawnych. Mieszanie i harmonizacja subtradycji prawa prywatnego. Centralizm a pluralizm prawny.

7. Tzw. transplanty prawne, jako przykład przenoszenia rozwiązań i instytucji wypracowanych w danej tradycji lub porządku prawnym na grunt innej tradycji lub porządku prawnego. Nowe kodeksy cywilne państw Europy Środkowej i Wschodniej, jako przykłady potencjalnych kodyfikacji transnarodowych.

8. Wady i zalety kodyfikacji w obszarze prawa prywatnego. Prawo transnarodowe i kodyfikacje transnarodowe a przyszłość kodyfikacji. Postępujące przykłady dekodyfikacji.

9. Globalizacja a harmonizacja prawa prywatnego. Międzynarodowe projekty unifikacji prawa jako przykłady prawa transnarodowego.

10. Prawo prywatne Unii Europejskiej (rola dyrektyw unijnych w sferze prawa prywatnego). Europeizacja prawa prywatnego (projekt Draft Common Frame of Reference).

11. Prawo porównawcze w części ogólnej prawa cywilnego (na przykładzie wad oświadczenia woli).

12. Prawo porównawcze w prawie zobowiązań (na przykładzie swobody umów i instytucji wyzysku, kar umownych, naprawienia szkody czysto majątkowej oraz zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej).

13. Prawo porównawcze w prawie rzeczowym (na przykładzie konstrukcji przeniesienia własności)

14. Prawo porównawcze w prawie spadkowym (na przykładzie ochrony osób najbliższych spadkodawcy oraz formy testamentu)

15. Prawo porównawcze w prawie rodzinnym (na przykładzie praw i obowiązków małżonków)

Wykład specjalizacyjny w założeniu ma odbywać się w wersji stacjonarnej w sali na kampusie UW. Możliwe jest jednak również jego przeprowadzenie w formie zdalnej.

Literatura podstawowa i pomocnicza, na podstawie której wykład został przygotowany oraz która dla potrzeb dydaktycznych będzie udostępniana studentom

Podstawowe podręczniki:

- U. Kischel, Comparative Law, Oxford 2019

- J. Smits, Advanced Introduction to Private Law, Cheltenham 2017

- K. Zweigert, H. Kötz, Introduction to Comparative Law, Oxford 2011.

Podstawowe opracowania prawnoporównawcze:

- N. Jansen, R. Zimmermann (red.), Commentaries on European contract laws, Oxford 2018;

- W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2018

- J. Husa, Advanced Introduction to Law and Globalisation, Cheltenham 2018

- F. Ranieri, Europäisches Obligationenrecht: ein Handbuch mit Texten und Materialien, Wien 2009

- H. P. Glenn, Legal traditions of the world. Sustainable diversity in law, Oxford 2007

- F. Wieacker, A history of private law in Europe, Oxford 2003

- R. Zimmermann, The Law of Obligations – Roman Foundations of the Civilian Tradition, Oxford 1996

Teksty europejskich rozwiązań modelowych z komentarzem:

- Ch. von Bar, E. Clive (red.), Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law, Draft Common Frame of Reference (DCFR), Vol. 1-6, Munich 2009

Dodatkowa literatura, odnosząca się do poszczególnych tematów, w postaci PDF-ów artykułów lub rozdziałów z książek w wersji elektronicznej zostanie podana podczas wykładu. Materiały na zajęcia będą udostępnione dla uczestników konwersatorium na uniwersyteckiej elektronicznej platformie nauczania (Kampus).

Przed zajęciami studenci otrzymywać będą odnoszące się do danej problematyki materiały, wśród których znajdować będą się tłumaczenia tekstów źródłowych oraz artykułów poszczególnych zagranicznych kodeksów cywilnych, a także teksty europejskich rozwiązań modelowych – m.in. DCFR (Draft Common Frame of Reference). Wszystkie teksty z języków polskiego, łacińskiego, niemieckiego, francuskiego oraz włoskiego przetłumaczone zostaną wcześniej przez prowadzącego zajęcia na język polski, tak aby były jak najbardziej przystępne dla studentów. Ma to zobrazować uczestnikom kursu to, jakie główne problemy są przedmiotem kontrowersji w sferze prawa porównawczego prywatnego oraz jakie byłoby ich rozwiązanie w poszczególnych porządkach prawnych oraz w rozwiązaniach modelowych. Wszystkie materiały na zajęcia będą dostępne dla uczestników konwersatorium na uniwersyteckiej elektronicznej platformie nauczania (Kampus).

Wiedza

Podstawowym efektem zajęć ma być zdobycie przez jego uczestników podstaw warsztatu naukowego z zakresu nauk prawnych, w tym w szczególności umiejętności krytycznej analizy tekstów regulacji prawnych oraz poglądów wyrażanych w doktrynie i orzecznictwie w różnych systemach prawnych. Studenci zapoznają się też z poglądami odnoszącymi się do podstawowych zagadnień teorii prawa porównawczego. Będą w stanie wskazać, jakie czynniki prowadziły do powstawania różnic w poszczególnych systemach prawnych, a także jakie konstrukcje umożliwiają wydawanie zbliżonych rozstrzygnięć niezależnie od różnic w brzmieniu samych regulacji prawnych.

Umiejętności

Po ukończeniu kursu jego uczestnik powinien móc opisać mechanizmy funkcjonowania poszczególnych konstrukcji prawa porównawczego w sferze prawa prywatnego oraz operować siatką pojęć i podstawowych instytucji prawnych z tego zakresu. Powinien zrozumieć też procesy ekonomiczne, społeczne i polityczne kształtujące różnorodne porządki prawne.

Podczas zajęć studenci rozwiną z umiejętności wyszukiwania informacji, a także czytania i interpretowania tekstów prawnych. Zaznajomią się również z prawem porównawczym jako metodą prowadzenia badań naukowych. Będą też mieli okazję rozwinąć umiejętności ustnego prezentowania danej problematyki w ramach zajęć oraz przekazywania jej na piśmie. Prowadzona w ramach zajęć dyskusja ma z kolei prowadzić do lepszego poznania poszczególnych konstrukcji prawnych oraz ukazania ich podobieństw i różnic, a także skłonić uczestników wykładu do samodzielnego zdobywania w przyszłości wiedzy i umiejętności z tego zakresu.

Studenci będą oceniani indywidualnie na podstawie obecności, przygotowania do poszczególnych zajęć i poziomu aktywności na nich (w oparciu o dostarczone im materiały). Do zaliczenia konwersatorium studenci będą zobowiązani przygotować krótki esej (ok. 8-10 stron), oparty o przygotowany wcześniej plan, na temat wybrany samodzielnie przez studenta i zaakceptowany przez prowadzącego. Podstawą do przygotowania eseju powinny być materiały udostępnione studentom na zajęciach.

Nie dotyczy