Swoboda umów i jej ograniczenia w obrocie konsumenckim

Celem zajęć jest omówienie znaczenia zasady swobody umów w polskim prawie cywilnym, ukazanie rozwoju tej zasady w perspektywie historycznej i prawnoporównawczej oraz przedstawienie jej znaczenia w praktyce. Zajęcia obejmują analizę i dyskusję na temat stosowania zasady swobody umów i kryteriów ograniczających zasadę swobody umów na wybranych przykładach orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Zajęcia mają także na celu rozwinięcie praktycznych umiejętności ustalania charakteru norm prawnych oraz konstruowania i opiniowania umów zgodnie z zasadą swobody umów i jej ograniczeniami.

Ograniczenia zasady swobody umów w prawie konsumenckim zostaną bliżej wyjaśnione w powiązaniu z ochroną konsumenta, tradycyjnie postrzeganego jako słabsza strona umowy. Omówione zostaną, z uwzględnieniem orzecznictwa i doktryny, wymagane przepisami, w tym unijnymi, instrumenty ochrony konsumenta (np. niedozwolone postanowienia umowne), typowe prawa konsumenta (np. prawo do informacji i do odstąpienia od umowy) oraz rozwiązania szczegółowe na tle najważniejszych umów konsumenckich (np. rękojmia przy sprzedaży, problem kredytów walutowych).

w sali

Wykład, którego przedmiotem i celem jest przedstawienie ogólnej problematyki zasady swobody umów oraz szczegółowych ograniczeń tej zasady w prawie umów konsumenckich.

1. Geneza zasady swobody umów w polskim prawie cywilnym. Perspektywa historyczna i prawnoporównawcza

2. Zasada swobody umów i jej ograniczenia w kodeksie cywilnym – art. 3531 KC

3. Zasada swobody umów a normy imperatywne, dyspozytywne i semiimperatywne

4. Właściwość (natura) stosunku jako ograniczenie swobody umów – poglądy doktryny oraz analiza wybranych orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego

5. Zasady współżycia społecznego jako ograniczenie swobody umów – poglądy doktryny oraz analiza wybranych orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego

6. Zasada swobody umów a umowy mieszane i umowy nienazwane – analiza na wybranych przykładach

7. Skutki prawne naruszenia zasady swobody umów

8. Ograniczenia swobody umów w źródłach prawa konsumenckiego

9. Niedozwolone postanowienia umowne

10. Prawo konsumenta do informacji

11. Prawo konsumenta do odstąpienia od umowy

12. Ochrona konsumenta w umowach sprzedaży

13. Ochrona konsumenta w umowach kredytu

14. Ochrona konsumenta w umowach o imprezy turystyczne i timeshare

15. Sankcje za naruszenie przepisów chroniących konsumenta

P. Machnikowski, Swoboda umów według art. 353(1) K.C. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005

R. Trzaskowski, Granice swobody kształtowania treści i celu umów obligacyjnych. Art. 353(1) K.C., Kraków 2005

A. Brzozowski, P. Machnikowski [w:] System Prawa Prywatnego (red. Z. Radwański), Tom 5. Prawo zobowiązań – część ogólna (red. tomu E. Łętowska), Warszawa 2013

M. Łolik, Współczesne prawo kontraktów – wybrane zagadnienia, Warszawa 2014

J. Podkowik, Wolność umów i jej ograniczanie w świetle Konstytucji RP, Warszawa 2015

P. Konik, Umowne kształtowanie odpowiedzialności dłużnika za naruszenie zobowiązania w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2019

Komentarze Prawa Prywatnego, Tom VII, Prawo konsumenckie. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2019

Czech T., Prawa konsumenta. Komentarz, Warszawa 2020

Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020

Po ukończeniu kursu student posiada wiedzę dotyczącą wykładni i stosowania zasady swobody umów w prawie polskim, potrafi zidentyfikować problemy związane z pojęciem swobody umów i kryteriami ograniczającymi swobodę umów, w tym w obrocie konsumenckim, oraz wskazać możliwe kierunki wykładni. Zna najnowsze poglądy doktryny i orzecznictwa z omawianej tematyki, jak również posiada wiedzę o rozwiązaniach przyjętych w zagranicznych systemach prawa cywilnego, projektach praw modelowych oraz prawie unijnym.

Zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach oraz pracy zaliczeniowej (pracy indywidualnej lub projektu w kilkuosobowych grupach).