Religijna literatura żydowska

obowiązkowe

Celem zajęć Religijna literatura żydowska jest pokazanie podstawowych żydowskich tekstów religijnych, środowisk w jakich powstawały oraz kręgu odbiorców, do których były adresowane. Zajęcia mają formę konwersatorium, złożonego z części wprowadzającej oraz lektury tekstu

Szczegółowy opis znajdzie się w sylabusie osoby prowadzącej zajęcia w danym cyklu dydaktycznym

Celem zajęć jest przedstawienie podstawowych dzieł religijnej literatury żydowskiej oraz omówienie najważniejszych gatunków funkcjonujących w obrębie tej literatury.

W czasie zajęć będą omawiane następujące zagadnienia:

1. Podstawowe koncepcje: naród księgi (am ha-sefer; ahl al-kitab), naród wielu ksiąg (Tora pisana i ustna); rys historyczny: podział chronologiczny i geograficzny; specyfika literatury żydowskiej: podstawowe gatunki i języki: rola języka hebrajskiego; rękopis a druk; obieg książek (domowy, szkolny, synagogalny); etos studiów nad Torą; ahistoryczna idea komentarzy i superkomentarzy;

2. Tora Pisana i Tora Ustna: Tanakh i Talmud – Miszna, Barajta, Tosefta, Gemara, Raszi, Tosafot;

3. Midrasze (midrasz halacha, midrasz agada) i literatura kaznodziejska (kazania; deraszot);

4. Kodeksy halachiczne i responsa (szeelot u-teszuwot);

5. Komentarze biblijne – przekłady (Targum) i interpretacje (perusz; Raszi); rozmaite podejścia do Pisma i jego języka oraz metody egzegezy;

6. Modlitewnik (sidur) i poezja religijna (pijutim; Eleazar Ha-Kalir, Judah Ha-Lewi, Szlomo ibn Gabirol, Abraham ibn Ezra);

7. Literatura mistyczna i chasydzka;

8. Literatura etyczna (musar; Mosze Chajim Luzzatto);

9. Piśmiennictwo filozoficzne (Saadia Gaon, Judah Ha-Lewi, Abraham Ibn Daud, Bachja ibn Pakuda, Mojżesz Maimonides);

10. Poradniki dla kobiet i literatura dziecięca.

Zob. "Zakres tematów" w szczegółowym sylabusie w danym cyklu dydaktycznym.

1. Majer Bałaban, Historia i literatura żydowska ze szczególnym uwzględnieniem Żydów w Polsce, t. 1-3, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe reprint z 1925.

2. Haim Nahman Bialik, „Halachah and Aggadah”, w: Revealment and Concealment: Five Essays, Jerusalem: Ibis Editions, 2000, s. 45-87.

3. Wojciech Brojer; Jan Doktór; Bohdan Kos, Sefer Jecira czyli Księga stworzenia, Warszawa: Tikkun, 1995.

4. T. Carmi (przeł., oprac.), The Penguin Book of Hebrew Verse, London: Penguin Books, 1981 (lub późniejsze wydania).

5. Abraham Cohen, Talmud, przeł. Regina Gromacka, Warszawa: Cyklady 2002.

6. Izaak Cylkow (przeł.), Machzor rosz ha-szana, Machzor jom kippur, Kraków-Budapeszt: Austeria, 2013 (lub inne wydania modlitewnika).

7. Michał Friedman (oprac.), Ze skarbnicy midraszy, Wrocław: Wydaw. Dolnośląskie, 1995.

8. Michał Friedman (przeł.), „Sentencje ojców”, Literatura na świecie 4 (189), 1987, s. 3-31 (lub dowolny inny przekład).

9. Judah Halevi, The Kuzari, An Argument for the Faith of Israel, przeł. Hartwig Hirschfeld, New York: Schocken Books, 1964.

10. Henryk Halkowski (opr.), Opowieści rabina Nachmana z Bracławia, Kraków: Wydawnictwo Mercury, 1999.

11. Barry W. Holtz, Back To The Sources: Reading the Classic Jewish Texts, New York: Simon & Schuster, 1984.

12. Abraham Ibn Daud, The Book of Tradition, przeł. Gerson Cohen, Philadelphia: The Jewish Publication Society of America, 1967.

13. Ireneusz Kania (oprac.), Opowieści Zoharu. O kabale i Zoharze, Kraków: Oficyna literacka, 1994.

14. Moshe Hayim Luzzatto, Ścieżka sprawiedliwych, Kraków, Wydawnictwo Pardes Lauder, 2005.

15. Moses Maimonides, The Guide for the Perplexed, przeł. M. Friedländer, New York: Dover Publication Society, 2000.

16. Bahya ibn Pakuda, Duties of the Heart, przeł. Menahem Mansoor, Sara Arenson, Shoshana Dannhauser, UK: The Littman Library of Jewish Civilization, 2004.

17. Saadia Gaon, Book of Beliefs and Opinions, przeł. Samuel Rosenblatt, New Haven and London: Yale University Press, 1976.

18. Gershom Scholem, Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, Warszawa: Aletheia, 1997 (lub późniejsze wydania).

19. Eliezer Segal, Reading Jewish Religious Texts, New York, NY: Routledge 2011.

20. Maciej Tomal, Jak modlą się Żydzi?, Warszawa: Verbinum, 2000.

21. Eugen Werber, „Talmud – dziedzictwo historii i kultury”, w: Literatura na świecie 4 (189), przeł. Dorota Jovanka Cirlic, Warszawa, 1989, s. 34-74.

Po zaliczeniu wykładu student będzie:

1. Znał najważniejsze dzieła religijnej literatury żydowskiej, a także główne gatunki funkcjonujące w obrębie tej literatury;

2. Poprawnie posługiwać się odpowiednimi pojęciami dotyczącymi omawianych zagadnień;

3. Potrafił samodzielnie wyszukać i korzystać z literatury dotyczącej prezentowanej tematyki.

Symbol efektów uczenia się dla programu studiów: K_W03, K_W04, K_U01, K_U06, K_K01

Indywidualne w zależności od osoby prowadzącej zajęcia w danym cyklu dydaktycznym.