Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Obraz życia i kultury społeczeństwa polskiego utrwalony w słownictwie

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3003-13B1B2OZK-KON-T
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Obraz życia i kultury społeczeństwa polskiego utrwalony w słownictwie
Jednostka: Instytut Języka Polskiego
Grupy: Moduł "Tradycja" - filologia polska - niestacjonarne (zaoczne) 2-go stopnia
Moduł "Tradycja" - filologia polska, spec. JLK - niestacjonarne (zaoczne) 2-go stopnia
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Konwersatorium adresowane jest do osób zainteresowanych opisem leksyki dawnej. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z badaniami językoznawstwa diachronicznego nad leksyką, w zgodzie z różnymi metodologiami, w tym metodologią analizy polowej leksyki oraz ujęciem kulturowo-kognitywnym. Leksyka zawiera informacje o ludziach posługujących się danym językiem, ich doświadczeniach, o zmieniających się obyczajach i historii społeczności; w języku odzwierciedla się także sposób postrzegania świata, np. przyrody, zwierząt. Historia polskiej leksyki to ponadto ukształtowanie się różnorodnej terminologii, co na zajęciach będzie ukazane na podstawie słownictwa teatralnego czy terminologii prawniczej.

Pełny opis:

Proponowana tematyka zajęć:

1. Słownictwo jako interpretacja świata, pojęcie językowy obraz świata, na podstawie prac R. Tokarskiego, J. Bartmińskiego i W. Cockiewicza.

2. Metodologia analizy polowej leksyki, na podstawie monografii B. Batko-Tokarz i A. Markowskiego.

3. Nazwy ubiorów w historii polszczyzny, na podstawie prac M. Borejszo i słownika I. Turnau.

4. Historia polskiego smaku: kuchnia, stół, obyczaje; analiza polowa leksyki i ujęcie kulturowe jednocześnie, na podstawie monografii M. i J. Łozińskich, A. Gasz oraz E. Koweckiej.

5. Słownictwo z zakresu górnictwa solnego XVI-XVIII wieku na podstawie monografii E. Horyń.

6. Słownictwo teatralne w historii polszczyzny na podstawie prac A. Cegieły, R. Kowalczyka, E. Dulnej-Rak.

7. Terminologia prawnicza od staropolszczyzny po współczesność – na podstawie monografii A. Zajdy, B. Wróblewskiego oraz wybranych artykułów o współczesnym języku prawnym i prawniczym.

8. Drzewa w języku i kulturze, na podstawie monografii M. Marczewskiej, na tle pracy A. Spólnik.

9. Językowe portrety zwierząt hodowlanych we frazeologii na przykładzie monografii A. Piaseckiej, z przywołaniem monografii W. Wysoczańskiego.

10. Słownictwo z zakresu parametryzacji świata, na podstawie prac A. Bednarka, B. Chachulskiej i E. Skorupskiej-Raczyńskiej.

Literatura:

Wybrana literatura:

Bartmiński Jerzy, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006.

Batko-Tokarz Barbara, Tematyczny podział słownictwa współczesnego języka polskiego. Teoria, praktyka, leksykografia, Kraków 2019.

Bednarek Adam, Leksykalne wykładniki parametryzacji świata. Studium semantyczne, Toruń 1994.

Borejszo Maria, Nazwy ubiorów w języku polskim do roku 1600, Poznań 1990.

Borejszo Maria, Nazwy ubiorów we współczesnej polszczyźnie, Poznań 2001.

Chachulska Beata, Analiza składniowa leksykalnych wykładników parametryzacji świata, Kraków 2002.

Cegieła Anna, Polskie słownictwo teatralne 1765-1965, Wrocław 1992.

Cegieła Anna, Polski słownik terminologii i gwary teatralnej, t. 1, Wrocław 1992.

Cockiewicz Wacław, O językowym obrazie świata – niekognitywnie a może tylko kognitywnie inaczej, „Polonica” XXXVIII, 2018, s. 1-14.

Dulna-Rak Ewa, Słownik leksyki teatralnej największych polskich reformatorów teatru w dwudziestoleciu międzywojennym - Juliusza Osterwy, Leona Schillera, Aleksandra Zelwerowicza, Wiliama Horzycy, Iwona Galla, Warszawa 2016.

Gasz Agnieszka, Polskie i rosyjskie czasowniki jedzenia: studium leksykalno-semantyczne, Katowice 2019.

Horyń Ewa, Słownictwo z zakresu górnictwa solnego XVI-XVIII wieku na tle polszczyzny ogólnej, Kraków 2018.

Kowalczyk Rafał, Rosyjskie słownictwo teatralne w porównaniu z polskim, Wrocław 2005.

Kowecka Elżbieta, W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX wieku, Warszawa 1984 (lub inne wyd.)

Łozińska Maja, Łoziński Jan, Historia polskiego smaku: kuchnia, stół, obyczaje, Warszawa 2012.

Marczewska Marzena, Drzewa w języku i kulturze, Kielce 2002.

Markowski Andrzej, Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, t. 1-2, Wrocław 1992.

Piasecka Agata, Językowe portrety zwierząt hodowlanych w przestrzeni semantyczno-kulturowej polszczyzny i ruszczyzny (na materiale frazeologii), Łódź 2018.

Skorupska-Raczyńska Elżbieta, Półgębkiem w pół słowa ... Leksyka typowych i nietypowych miar, wag i wartości, Gorzów Wielkopolski 2019.

Spólnik Anna, Nazwy polskich roślin do XVIII wieku, Wrocław 1990.

Tokarski Ryszard, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, pod red. Jerzego Bartmińskiego, Wrocław 1993 (lub inne wyd.)

Tokarski Ryszard, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013.

Turnau Irena, Słownik ubiorów: tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w., Warszawa 1999.

Wróblewski Bronisław, Język prawny i prawniczy, Kraków 1948.

Współczesny język prawny i prawniczy. Ogólnopolska Konferencja Naukowa, 20 kwietnia 2007 r., red. nauk. Adam Niewiadomski, Anna Mróz, Monika Pawelec, Warszawa 2007.

Wysoczański Włodzimierz, Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych. Na materiale wybranych języków, Wrocław 2005.

Zajda Aleksander, Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.), Kraków 1990.

Zajda Aleksander, Studia z historii polskiego słownictwa prawniczego i frazeologii, Kraków 2001.

Efekty uczenia się:

Efekty kształcenia:

Student:

WIEDZA

1. Pogłębia wiedzę na temat metodologii badania leksyki, zwłaszcza dawnej.

UMIEJĘTNOŚCI:

1. Potrafi zastosować uzyskaną wiedzę do badań własnych nad zgromadzeniem, klasyfikacją i opisem faktów leksykalnych.

POSTAWY

1. Docenia osiągnięcia badaczy języka, zwłaszcza leksykologów, oraz reprezentuje krytyczną postawę wobec ich rozstrzygnięć.

Metody i kryteria oceniania:

Metody nauczania: wykład, ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem, referaty, pogadanka i in.

Kryteria oceniania: Zaliczenie konwersatorium na podstawie obecności i aktywności na zajęciach oraz przygotowanych referatów.

W wypadku nauczania zdalnego zajęcia będą prowadzone na platformie Zoom lub Google Meet.

Praktyki zawodowe:

Nie

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)