Najnowsze słownictwo polskie

obowiązkowe

Zaliczenie wszystkich przedmiotów z zakresu językoznawstwa na wcześniejszym etapie studiów. Zainteresowania językoznawcze.

w sali

Zajęcia mają na celu analizę formalną i semantyczną najnowszego słownictwa polskiego. Materiał badawczy studenci będą pozyskiwali głównie z Obserwatorium Językowego UW (www.nowewyrazy.uw.edu.pl).

Leksyka jako podsystem języka. Struktura polskiej leksyki. Pojęcia: jednostka leksykalna, leksem, frazeologizm, przysłowie.

Relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami.

Sposoby powiększania zasobu leksykalnego (zapożyczenia zewnętrzne i wewnętrzne, neologizmy, neofrazeologizmy, neosemantyzmy).

Znaczenie słowa i jego definiowanie. Pojęcie konotacji semantycznej.

Słownictwo jako nośnik wartości.

Terytorialne i społeczne zróżnicowanie języka. Socjolekty. Profesjolekty. Gwary ludowe. Słownictwo wspólne.

Specyfika języka potocznego na tle innych odmian polszczyzny. Różne rozumienia potoczności.

Sposoby semantycznego porządkowania leksyki. Pola leksykalne. Relacje semantyczne między jednostkami języka.

Pojęcie językowego obrazu świata. Relacje między językiem a kulturą.

A. Markowski, Wykłady z leksykologii, Warszawa 2012.

A. Markowski, Kategoria potoczności w języku i w opisie języka [w:] Język a kultura, tom 5: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, F. Nieckula, Wrocław 1992.

J. Bartmiński, Styl potoczny [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, tom 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 115–134.

T. Piekot, Typy socjolektów [w:] tegoż, Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do badań socjolektów, Wałbrzych 2008, s. 17–36.

S. Dubisz, Rozwój słownictwa polszczyzny ogólnej w jej najnowszych dziejach [w:] 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska. Lublin 2013, s. 109–130.

A. Małyska, Zjawisko neosemantyzacji we współczesnym języku polskim [w:] 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, Lublin 2013, s. 165–191.

A. Dunin-Dudkowska, Zapożyczenia angielskie w języku polskim ostatniego siedemdziesięciolecia [w:] 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, Lublin 2013, s. 191–204.

B. Kudra, Słowotwórstwo w ostatnim siedemdziesięcioleciu – uwagi bardzo ogólne [w:] 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, Lublin 2013, s. 231–238.

R. Tokarski, Konotacja jako składnik treści słowa [w:] Konotacja, red. J. Bartmiński, Lublin 1988, s. 35–55.

A. Pajdzińska, Udział konotacji leksykalnej w motywacji frazeologizmów [w:] Konotacja, red. J. Bartmiński, Lublin 1988, s. 67–82.

R. Grzegorczykowa, Pojęcie językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990, s. 41–50.

R. Tokarski, Językowy obraz świata w metaforach potocznych [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990, s. 69–87.

J. Puzynina, O elementach ocen w strukturze znaczeniowej wyrazów, „Biuletyn PTJ” 1983, XV, s 121–128.

R. Tokarski, Słownictwo jako interpretacja świata [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, tom 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 335–362.

K. Kłosińska, Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań 2016, s. 19–51.

Po ukończeniu konwersatorium student:

- ma podstawową wiedzę o zróżnicowaniu współczesnej polszczyzny,

- rozpoznaje typowe cechy poszczególnych odmian i stylów języka,

- umiejętnie posługuje się podstawową terminologią z zakresu leksykologii,

- wyjaśnia i interpretuje zjawiska leksykalne współczesnej polszczyzny,

- ma świadomość kulturowych uwarunkowań rozwoju leksyki,

- przyporządkowuje słowa do odpowiednich kategorii semantycznych,

- rozpoznaje rodzaje relacji znaczeniowych między wyrazami,

- zna tendencje rozwojowe współczesnej leksyki.

1. Kontrola obecności (wymagana obecność na 80% zajęć).

2. Kontrola bieżącego przygotowania do zajęć, potwierdzonego aktywnością na zajęciach.

3. Przygotowanie (w zespole) pracy badawczej polegającej na analizie wybranego wycinka słownictwa zarejestrowanego na portalu Obserwatorium Językowego UW.