Wiedza o kulturze polskiej i historii Polski

obowiązkowe

w sali

Przedmiot obejmuje zagadnienia z obszaru kulturoznawstwa glottodydaktycznego. Omawiane są zagadnienia teoretycznego i praktycznego ujęcia wiedzy o kulturze, obecne w szczególnej przestrzeni nauczania języka ojczystego jako obcego. Ustalane są inwentarze i zakresy kulturoznawcze. Analizowana dotychczasowa praktyka ich eksponowania w podręcznikach i innych materiałach dydaktycznych. Czynione są porównania z doświadczeniami i metodami eksponowania kontekstu kulturowego w procesie nauczania innych języków, rozumianych jako obce. Analizowane i dyskutowane zasady doboru materiału (tekstów kultury) dającego się wykorzystać na różnych sposobach i poziomach prowadzonych zajęć lektoratowych i towarzyszących.

Zajęcia z tego przedmiotu obejmują kompendium wiedzy o kulturze polskiej prezentowanej w perspektywie historycznej i współczesnej, co pozwoli na jej głębsze zrozumienie. Celem wykładów jest pokazanie osobliwości oraz swoistości i uniwersalizmu kultury polskiej, a także jej roli w kształtowaniu kultury europejskiej. Zajęcia dotyczą zakresu wiedzy o kulturze możliwego i nadającego się do prezentacji w procesie glottodydaktycznym. Prezentowane są zasady klasyfikacji wiedzy o kulturze oraz jej wieloaspektowość. Omawiane różne definicje takich pojęć jak: kultura narodowa, kanon kultury, kultura „wysoka”, kultura popularna, kultura konwergencji, kultura 2.0, kultura uczestnictwa, culture as a fifth skill, wyposażenie antropologiczne, socjokultura, realioznawstwo, krajoznawstwo, lokus w kulturze, krajobraz narodowy. W ujęciu bezpośrednio językowym (lingwakulturowym) omawiane są zagadnienia frazeologiczne i onomastyczne – pozwalające na historyczne i kulturoznawcze odniesienia do osób, miejsc i zdarzeń. Analizowane jest antropologiczne pojmowanie relacji język-kultura. Grupowane są zagadnienia związane z pojęciem językowego obrazu świata oraz pojęciem tekstów kultury. Przedstawiane są biogramy wybitnych Polaków, miejsca kultury i pamięci narodowej, wybrane zdarzenia historyczne, przejawy obrzędowości i regionalizmy. Budowane propozycje różnych inwentarzy wiedzy kulturowej, historycznej, literackiej, obrzędowej. Rozważane aspekty wielokulturowości oraz wieloetniczności w polskiej rzeczywistości historycznej i geopolitycznej.

Literatura obowiązkowa:

• Dydaktyka kultury polskiej w kształceniu językowym cudzoziemców, P.E. Gębal, Kraków 2010.

• Tożsamość kulturoznawstwa, red. A. Mankowicz, J. Rokicki, P. Plichta, Kraków 2008.

• Przestrzeń kulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego, P. Garncarek, Warszawa 2006.

• Kultura polska. Silva rerum, red. R. Cudak, J. Tambor, Katowice 2001.

• Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, red. W. Miodunka, Kraków 2004.

• Świat języka polskiego oczami cudzoziemców, P. Garncarek

Literatura zalecana:

• Bogactwo kultur i cywilizacji europejskiej na lektoracie języka obcego, red. R. Kuźmińska, Wrocław 2004.

• Obraz Polski i Polaków w Europie, red. L. Kolarska-Bobińska, Warszawa 2003.

• Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, red. E. Nowakowska-Sołtan, Wrocław 1991.

• Kalendarium historyczne, J. Łojek, Warszawa 1994.

• Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, opr. G. Godlewski, L. Kolankiewicz, A. Mencel. M. Pęczak.

• Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, T. Edensor, przekł. A. Sadza, Kraków 2002.

• Kulturowe podstawy narodów, A. D. Smith, przeł. W. Usakiewicz, Kraków 2009.

• Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań 2012.

Efektem zajęć powinno być nabycie kompetencji kulturowych i historycznych, dotyczących szeroko rozumianej kultury polskiej. Opanowanie metod i wiedza o dotychczasowych strategiach nauczania kultury w procesie glottodydaktycznym.

Ocenie podlega gotowość do samodzielnego odszukiwania i prezentowania tematów dotyczących polskiej historii i kultury, naszych tradycji, sylwetek wybitnych Polaków, ważnych zdarzeń i miejsc, a nawet ciekawostek – takich jednak, na które zazwyczaj nie trafia się w podręcznikach szkolnych czy przewodnikach turystycznych. Obecność na zajęciach.