Wprowadzenie do nauki o mediach

obowiązkowe

Brak – przedmiot ma charakter propedeutyczny.

w sali

Polonista wybierający specjalizację „Filologia dla mediów” powinien poznać historię mediów, współczesny rynek mediów, najważniejsze teorie mediów, pojęcia wykorzystywane przez medioznawstwo oraz skuteczne metody poszukiwania i analizy źródeł w świecie nadprodukcji informacyjnej.

Podjęte będą następujące tematy:

- Krótka historia mediów: (ze szczególnym uwzględnieniem mediów polskich oraz wydarzeń historycznych i politycznych). Przedmiot badań i główne problemy nauki o mediach. Kłopoty terminologiczne. Pojęcie "nowe media". Prehistoria środków masowego przekazu. Krótka historia prasy. Rola przełomów technologicznych w historii mediów.

- Panorama współczesnych mediów: organizacja i rodzaje mediów, korporacje, grupy interesów, mechanizmy określające rynek mediów. Rodzaje badań rynku mediów. Uzależnienie rynku mediów od deklarowanych potrzeb odbiorców. Typy klasyfikacji współczesnych mediów. Media publiczne i prywatne. Media lokalne, regionalne, narodowe i globalne. Zasada konkurencji. Niezależność a polityczne ambicje mediów. Procesy konwergencji mediów. Instytucje nadzorujące działania mediów (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji) oraz prawodawstwo w zakresie funkcjonowania mediów (m.in. Ustawa Prawo Prasowe) i inne dokumenty regulacyjne (Karta Etyczna Mediów, Kodeks Etyki PR).

- Media w komunikacji społecznej: zakres komunikowania społecznego, jego środki i formy. Modele komunikacji. Terminy medioznawcze: fakt medialny, globalna wioska, agenda setting, priming, framing, gatekeeping, społeczeństwo informacyjne, ekonomia uwagi itp.

- Media społecznościowe: charakterystyka działania, zasięgi, zmiany w komunikacji, genologia. Współczesne szanse i zagrożenia związane z mediami: nowe trendy w dziennikarstwie związane z rozwojem technologicznym i zmianami społecznymi.

- Z punktu widzenia odbiorcy: odbiorca w przestrzeni mediów (zjawiska typu: bańka filtrująca, echo chamber, slaktywizm itp.). Badania odbioru mediów. Czytelnik - widz - odbiorca - uczestnik mediów interaktywnych. Kierunki rozwoju interaktywności. Zmieniająca się rola gatekeepera. Nowa publiczność. Psychologia mediów. Uzależnienia od mediów: FOMO.

- Współczesne kompetencje medialne (media literacy) i krytyczne myślenie: weryfikowanie źródeł informacji; klasyfikacja wiarygodności faktów i opinii; odczytywanie obrazów, liczb, wykresów, map; szanse i zagrożenia wizualizacji danych.

- Współczesne techniki dezinformacyjne: od clickbaitu, botyzacji po fake newsy, false newsy, deep fake'i, dezinformację i wojnę hybrydową; zjawiska, metody badań; przeciwdziałanie na poziomie personalnym i instytucjonalnym.

- Fact-checking i inne inicjatywy na rzecz poprawy komunikacji w sieci; współczesne narzędzia do weryfikowania informacji w sieci.

- Bauer Zbigniew, „Dziennikarstwo wobec nowych mediów", Kraków 2009.

- Goban-Klas Tomasz, „Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu", Warszawa-Kraków 2001.

- Kita Barbara, „Między przestrzeniami. O kulturze nowych mediów", Kraków 2003.

- „Kody McLuhana. Topografia nowych mediów", Red. Anna Maj, Michał Derda-Nowakowski, Katowice 2009.

- Kunczik Michael, Zipfel Astrid, „Wprowadzenie do nauki o dziennikarstwie i komunikowaniu", Warszawa 2000.

- Mich, Włodzimierz. „Prolegomena do historii komunikacji społecznej - tom 2. Badanie historii komunikacji", Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014.

- Manovich Lev, „Język nowych mediów", Warszawa 2006.

- Marshall McLuhan, „Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka", Warszawa 2004.

- „Media". Red. Edyta Banaszkiewicz-Zygmunt, Warszawa 2000 (Leksykon PWN).

- „Media masowe w systemach demokratycznych. Teoretyczne problemy i praktyczny wymiar komunikowania politycznego". Red. Bogusława

Dąbek-Ostrowska, Wrocław 2003.

- McQuail Denis, „Teoria komunikowania masowego", Warszawa 2008.

- Michalczyk, Stanisław, „Teoria komunikowania masowego. Skrypt dla studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej", Katowice: Uniwersytet Śląski, 2019.

- Mrozowski, Maciej. „Przenikanie mediów", Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

- Pisarek Walery, „Wstęp do nauki o komunikowaniu", Warszawa 2008.

- Sartori Giovanni, „Homo videns. Telewizja i post-myślenie", Warszawa 2005.

- „Słownik wiedzy o mediach", Red. Edward Chudziński, Warszawa 2007.

- Wallace Patricia, „Psychologia Internetu", Warszawa 2001.

---

The Handbook Of Journalism Studies, red. Karin Wahl-Jorgensen, Thomas Hanitzsch, Routledge, 2009; https://

centreforjournalism.co.uk/sites/default/files/richardpendry/Handbook%20of%20Journalism%20Studies.pdf.

The Data Journalism Handbook 1: https://datajournalism.com/read/handbook/one

The Data Journalism Handbook 2: https://datajournalism.com/read/handbook/two

Verification Handbook For Disinformation And Media Manipulation: https://datajournalism.com/read/handbook/verification-3

Po ukończeniu kursu student:

- opisuje rynek mediów, posługując się różnymi kryteriami i metodami badawczymi;

- potrafi przedstawić skróconą historię mediów;

- odróżnia i charakteryzuje różne modele komunikacji i teorie mediów;

- zna i charakteryzuje podstawowe terminy z zakresu nauk o mediach i komunikowaniu

- odróżnia i charakteryzuje technologie medialne, rozumie zasadę konwergencji;

- wie, jak korzystać z informacji przekazywanych przez media i umie je krytycznie analizować;

- korzysta z narzędzi ułatwiających poznawanie nowych trendów w mediach;

- rozumie relacje miedzy mediami, polityką, biznesem i kulturą;

- zna zagrożenia związane z rozprzestrzenianiem zwodniczych informacji w sieci, zna narzędzie ułatwiające weryfikację treści.

Podstawą oceny jest obecność na wykładach (dopuszczalna jest 1 nieusprawiedliwiona nieobecność) i udzielenie poprawnych odpowiedzi w krótkim, pisemnym teście z treści wykładu oraz/lub krótka praca koncepcyjna odnosząca się do podejmowanych na wykładzie tematów.

Nie są przewidziane.