Psychologia rozwojowa i kliniczna dziecka

obowiązkowe

w sali

Zapoznanie studentów z psychologicznymi aspektami rozwoju dziecka w wieku: od urodzenia do późnego dzieciństwa ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju mowy

Przedstawianie biologicznych, środowiskowych i społecznych przyczyn zaburzeń rozwoju. Opisane zostanie upośledzenie umysłowe dziecka jako zaburzenie globalne oraz zaburzenia parcjalne. Dużą wagę w rozważaniach poświęca się zaburzeniom rozwoju mowy.

I. Psychologia rozwojowa dziecka

Wykład rozpoczyna się od opisania sfer rozwoju człowieka: motorycznej, poznawczej, społecznej, emocjonalnej i moralnej. Potem zostają opisane szczegółowe zjawiska psychologiczne, niezbędne do rozumienia prawidłowości rozwoju człowieka (np. pojęcie uwagi, pamięci, inteligencji, emocji, integracji sensorycznej i inne). Opisane zostają także główne koncepcje uwarunkowań rozwoju (biologiczne, środowiskowe, społeczne czy podkreślające własną aktywność podmiotu). Najwięcej czasu zajmuje opisanie głównych osiągnięć rozwojowych dzieci w wieku niemowlęcym, poniemowlęcym, przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Szczególnie dużo miejsca zostaje poświęcone rozwojowi mowy dzieci na poszczególnych etapach rozwojowych.

II Psychologia kliniczna dziecka

Wykład poświęcony jest zaburzeniom rozwojowym dziecka. Opisane są zaburzenia każdej ze sfer rozwojowych. Przedstawione zostają biologiczne, środowiskowe i społeczne przyczyny tych zaburzeń. Akcentuje się wzajemny wpływ zaburzeń różnych sfer rozwojowych. Następnie przedstawione jest szczegółowo globalne zaburzenie rozwojowe, które jest spowodowane upośledzeniem umysłowym dziecka. Potem opisane zostają inne zaburzenia związane z dzieciństwem: autyzm wczesnodziecięcy i zespół Aspergera, różne postaci nadruchliwości, zaburzenia zachowania, emocjonalne i motoryczne. Trochę uwagi jest poświęcone zaburzeniom z tak zwanej „dużej psychiatrii”, to znaczy schizofrenii i chorobie dwubiegunowej. Wszystkie rozważania koncentrują się na zaburzeniach rozwoju mowy towarzyszących poszczególnym jednostkom chorobowym. Przedstawione są także główne międzynarodowe klasyfikacje zaburzeń (ICD i DSM).

Aronson E.: Człowiek – istota społeczna. PWN, Warszawa 1978. (pojęcie dysonansu poznawczego Leona Festingera)

Birch A., Malim T.: Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. PWN, Warszawa 1999.

Bobkowicz – Lewartowska L.: Autyzm dziecięcy, zagadnienia diagnozy i terapii. Oficyna wydawnicza „Impuls”, Kraków 2000. (str. 15–125)

Bogdanowicz M.: Integracja percepcyjno – motoryczna – metody diagnozy i terapii. COMPW – Z, Warszawa 1990. (str.8–69, 194–232)

Bogdanowicz M.: Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. WSIP, Warszawa 1985.

Dollard J., Miller N.E.: Osobowość i psychoterapia. PWN, Warszawa 1969. (strony: 122–214)

Fedorowska W., Wardowska B.: Wywiad biologiczno – środowiskowy do wykrywania wczesnych uwarunkowań zaburzeń mowy. Zakład Logopedii, U. Gd.. Gdańsk 1992.

Harwas-Napierała B., Trempała J. (red. naukowa): Psychologia rozwoju człowieka. PWN, Warszawa 2000. (str.47 – 163)

Hellbrügge Th., Von Wimpffen J.H.: Pierwsze 365 dni życia dziecka. Fundacja na rzecz dzieci niepełnosprawnych, Warszawa 1992.

Herzyk A., Borkowska A. (redakcja): Neuropsychologia emocji. Poglądy, badania, klinika. Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999. ( strony 13–59)

Ilg F. L., Ames B. L., Baker S. M.: Rozwój psychiczny dziecka od 10 do 14 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów i lekarzy. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2001

Ilg F.L., Ames B. L., Baker S. M.: Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów i lekarzy. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2001

Jankowski K.: Od psychiatrii biologicznej do humanistycznej... dwadzieścia lat później. Jacek Santorski & CO, Agencja Wydawnicza, Warszawa 1994. (str. 107–165, 233–253)

LeDoux J.: Mózg emocjonalny. Media Rodzina, Poznań 2000. (strony 209–264)

Maas V.F.: Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej. WSIP, Warszawa 1998.

Martin G. N.: Neuropsychologia. PZWL, Warszawa 2001. (strony271–335)

Obuchowska I.: Dynamika nerwic. Psychologiczne aspekty zaburzeń nerwicowych u dzieci i młodzieży. PWN, Warszawa 1976. (strony: 116–305)

Wolpe J., Wolpe D.: Wolni od lęku. WiR Partner, Kraków 1999. (strony: 15–49 oraz 55–95)

Zimbardo Ph. G., Ruch F. L: Psychologia i życie. PWN, Warszawa 1996. (strony: 352–369, 456–462, 496–512)

Student, który zaliczył przedmiot:

WIEDZA

- ma podstawową wiedzę o uwarunkowaniach rozwoju osobniczego

- wie, czym charakteryzują się procesy poznawcze: spostrzeganie, uwaga, pamięć, myślenie, uczenie się

- wie, czym charakteryzuje się duża motoryka, mała motoryka, motoryka oralna

- ma podstawową wiedzę dotyczącą rozwoju emocjonalnego człowieka

- ma podstawową wiedzę dotyczącą rozwoju moralnego jednostki

- zna podstawowe współczesne ustalenia dotyczące zaburzeń rozwoju psychoruchowego dziecka

- zna podstawowe patomechanizmy powstawania zaburzeń rozwoju dziecka: psychoruchowego, centralnego układu nerwowego, obwodowego układu nerwowego

- zna podstawowe metody terapii psychologicznej

UMIEJĘTNOŚCI

- potrafi charakteryzować uwarunkowania rozwoju osobniczego

- potrafi definiować pojęcia odnoszące się do procesu poznawczego człowieka: spostrzeganie, uwaga, pamięć, myślenie, uczenie się, inteligencja

- potrafi opisywać, czym jest duża motoryka, mała motoryka, motoryka oralna

- potrafi opisywać, jakie są uwarunkowania struktury emocjonalnej jednostki

- potrafi opisywać, jakie są uwarunkowania kształtowania się postawy moralnej człowieka

- umie opisywać podstawowe współczesne ustalenia dotyczące zaburzeń psychoruchowych dziecka

- umie nazywać i charakteryzować patomechanizmy powstawania zaburzeń rozwoju dziecka: psychoruchowego, centralnego i obwodowego układów nerwowych

- umie charakteryzować podstawowe metody terapii psychologicznej

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ma świadomość złożoności procesów rozwoju psychicznego człowieka

- rozumie uwarunkowania zdrowotne, społeczne oraz ekonomiczne rozwoju człowieka

- rozumie związki pomiędzy patomechanizmami rozwoju a procesami rozwoju dziecka

- zdaje sobie sprawę, że zaburzenia rozwoju dziecka mają swoje źródła w czynnikach psychogenetycznych, społecznych i poznawczych

- jest świadomy posiadanej przez siebie wiedzy i zna zakres nabytych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego;

- umie współpracować w grupie, jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych oraz argumentów;