Blok tematyczny: XIX wiek: Społeczeństwo w dobie przemian - ćwiczenia

fakultatywne

„Społeczeństwa w dobie przemian - XIX wiek” – ćwiczenia

w bloku tematycznym „Społeczeństwa w dobie przemian”

Temat: Przemiany społeczno-kulturowe na ziemiach

polskich w II połowie XIX i w początkach XX wieku

Zajęcia poświęcone przemianom społeczno-kulturowym,

obserwowanym na ziemiach polskich w II połowie XIX i w

początkach XX wieku adresowane są do studentów studiów

magisterskich zainteresowanych historią społeczną epoki

przemysłowej. Podczas siedmiu zjazdów analizując materiały źródłowe

różnego typu (pamiętniki, dzienniki, prasę, publicystykę,

ogłoszenia prasowe, itd.) omówimy społeczno-kulturowe

skutki przemian politycznych, gospodarczych, zniesienia

pańszczyzny i uwłaszczenia chłopów, uprzemysłowienia i

powstania miast przemysłowych oraz modernizacji

technicznej. Interesować nas będą zarówno zmiany

obserwowane w sferze publicznej, jak i przeobrażenia życia

prywatnego. Ważne miejsce w naszych rozważaniach

zajmować będą kategorie narodu, pochodzenia społecznego,

płci kulturowej, wieku i wyznania.

UWAGA! Wszystkie skany znajdują się na stronie IH

UW, w materiałach dla studentów, zamieszczonych w

moim biogramie.

Folder: ZAOCZNE

Hasło: ZAOCZNE2018

6 X 2018 r. – zajęcia będą miały charakter organizacyjny i

wprowadzający w tematykę zajęć. Omówione zostaną

wszystkie szczegóły dotyczące przebiegu kolejnych zajęć i

sposobu ich zaliczenia. Odpowiemy także na pytania

dotyczące historii społecznej XIX i XX wieku: pytań i metod

badawczych, źródeł zainteresowania dziejami grup

społecznych, materiałów źródłowych, najczęściej w

badaniach tych występujących. W dyskusji tej pomoże nam

artykuł Janusza Żarnowskiego, Historia społeczna:

nadzieje, rozczarowania, perspektywy [w:] Metamorfozy

społeczne. Badania and dziejami społeczeństwa polskiego

XIX i XX wieku, pod red. J. Żarnowskiego, Warszawa

1997, s. 9-34. 20 X 2018 r. – Wieś pouwłaszczeniowa w warunkach

kapitalizmu

Źródła:

1. (do wyboru jedno ze wspomnień):

T. Kurczak, Wspomnienia, Łódź 2012 (lub tenże, Jak daleko

pamięć sięga. Wspomnienia i wybór artykułów, Warszawa

1958)

M. Fornalska, Pamiętnik matki, Warszawa 1967

3

J. Słomka, Pamiętnik włościanina, Kraków 1929

http://www.linux.net.pl/~wkotwica/slomka/

2. M. Bijak, A. Garlicka, Fotografia chłopów polskich,

Warszawa 1993. – proszę o dokładne obejrzenie zdjęć z

przełomu XIX i XX wieku i przeczytać wstęp (skany

podpięte)

Literatura:

W. Mędrzecki, Intymność i sfera prywatna w życiu

codziennym i obyczajach rodziny wiejskiej w XIX i w

pierwszej połowie XX wieku, [w:] Rodzina – prywatność – intymność, Zbiór studiów pod red. D. Kałwy, A. Walaszka, A.

Żarnowskiej, Warszawa 2005, s. 105-122.

Tenże, Praca kobiety w chłopskim gospodarstwie rodzinnym

między uwłaszczeniem a wybuchem II wojny światowej, [w:]

Kobieta i praca. Wiek XIX i XX, Zbiór studiów pod red. A.

Żarnowskiej i A. Szwarca, Warszawa 2000, s. 179-188.

Tenże, Fotografia chłopska jako źródło do dziejów rodziny w

Królestwie Polskim (skan podpięty).

Proszę także o przypomnienie sobie zasad, na jakich odbyło

się uwłaszczenie chłopów w poszczególnych zaborach.

3 XI 2018 r. – Robotnicy w wielkim mieście

Źródła: (jedno ze wspomnień do wyboru)

W. Jastrzębski, Wspomnienia 1885-1919, Warszawa 1966,

do. s. 59.

M. Płochocki, Wspomnienia działacza SDKPIL, Warszawa

1956

Literatura:

A. Żarnowska, Społeczne rodowody miejskich skupisk

proletariatu W królestwie Polskim, [w:] Historia XIX i XX

wieku. Studia i szkice. Prace ofiarowane Henrykowi

Jabłońskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Wrocław

1979 (skan podpięty).

M. Przyborowska, Formy spędzania czasu wolnego

proletariatu warszawskiego w latach 1908-1914 (w świetle

„Kuriera Warszawskiego”) (skan podpięty)

24 XI 2018 r. – Robotnicy w osadzie fabrycznej

Źródła:

P. Hulka-Laskowski, Mój Żyrardów, Warszawa 1934

Literatura:

A. Woźniak, Ditrrichowska legenda (skan podpięty)

A. Żarnowska, Praca zarobkowa kobiet i ich aspiracje

zawodowe w środowisku robotniczym i inteligenckim na

przełomie XIX i XX wieku (skan podpięty)

K. Hausen, Postęp techniczny a praca kobiet w XIX wieku.

Maszyna do szycia w świetle historii społecznej (skan

podpięty)

8 XII 2018 r. – Inteligencja – między misją a trudami życia

codziennego

12 I 2019 r. - W kręgu przemysłowców i kapitalistów –

4

burżuazja łódzka i warszawska

26 I 2019 r. - Arystokracja i ziemiaństwo wobec przemian

gospodarczych i utraty pozycji politycznej.

Szczegółowy wykaz literatury na zajęcia w grudniu i styczniu

zostanie przedstawiona pod koniec października.

Po zakończeniu zajęć studentka/student:

WIEDZA:

- zna społeczne skutki przemian gospodarczych, obserwowanych na ziemiach polskich w II połowie XIX w., uwłaszczenia chłopów i postępów industrializacji we wszystkich trzech zaborach,

- zna społeczno-kulturowe skutki XIX-wiecznej urbanizacji i modernizacji technicznej,

- zna podstawową literaturę naukową i popularnonaukową z zakresu społecznej II połowy XIX wieku;

- zna typowe dla historii społecznej metody badawcze i źródła historyczne.

UMIEJĘTNOŚCI:

- samodzielnie analizuje źródła historyczne z wykorzystaniem dorobku historii społecznej Polski XIX wieku,

- ocenia dorobek historiografii polskiej dot. przemian społeczno-kulturowych II połowy XIX wieku,

KOMPETENCJE SPOŁECZE:

- wypowiada się z zachowaniem szacunku do innych,

- odważnie formułuje pytania i wątpliwości, ale unika sądów a priori,

- dostrzega historyczne uwarunkowania współczesności.

EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Efekty kształcenia w zakresie umiejętności i kompetencji społecznych weryfikowane będą na bieżąco poprzez ocenę aktywności studentów i ich rzeczowy udział w dyskusji (potwierdzający przygotowanie do zajęć), w zakresie wiedzy

- za pomocą końcowego krótkiego testu.

Podstawowym warunkiem zaliczenia zajęć jest frekwencja. Dopuszcza się nieobecności na dwóch zjazdach, z czego jedną należy zaliczyć. Forma zaliczenia: pisemna lub ustna – do wyboru przez studentkę/studenta.

Zajęcia zaliczane są na ocenę. Ostateczna ocena jest średnią dwóch składowych:

a) ocena aktywności na zajęciach

b) ocena z testu.