Zwierzęta, ludzie i inne istoty. Czy historii sztuki potrzebne są animal studies?

nieobowiązkowe

Zajęcia na temat wyobrażeń dotyczących świata ludzi, zwierząt i istot, które nie mieszczą się w tych dwóch kategoriach – w kulturze i sztuce środkowo-wschodniej Europy.

Na zajęciach omówione zostaną problemy związane z postrzeganiem statusu i cielesności ludzi, zwierząt oraz „innych” istot, a także ich wzajemnych relacji. Poddamy analizie, w jaki sposób źródła literackie w kulturze dawnej przedstawiają świat widzialny i niewidzialny, i jaki jest obraz tego świata w sztukach plastycznych. Zastanowimy się, jaka jest hierarchia tego świata, gdzie w owej hierarchii umieszczone są istoty zamieszkujące świat widzialny, a także niewidzialny. Spróbujemy zrozumieć, o czym mówią dawne wyobrażenia o zwierzętach w literaturze i sztuce, w jaki sposób możemy odczytywać relacje zachodzące pomiędzy różnymi istotami żyjącymi w świecie a ludźmi. Na podstawie literatury przedmiotu, tekstów źródłowych i w oparciu o dzieła sztuki średniowiecznej, bizantyjskiej i postbizantyjskiej zmierzymy się z pytaniem, czy historia sztuki potrzebuje „animal studies”.

Bajki rosyjskie, przeł. L. Flaszen, Kraków 1962.

E. Baratay, Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, przeł. P. Tarasewicz, Gdańsk 2014.

W. Burkert, Stwarzanie świętości. Ślady biologii we wczesnych wierzeniach religijnych, przeł. L. Trzcionkowski, Kraków 2006.

P. Brown, Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, przeł. I. Kania, Kraków 2006.

M. Bakke, Studia nad zwierzętami: od aktywizmu do akademii i z powrotem?, „Teksty Drugie”, 3 (129), 2011, s. 193-204.

О. В. Белова, Славянский бестиарий. Словарь названий и символики, Москва 2001.

E. Domańska, Historia w kontekście posthumanistyki, „Historyka. Studia Metodologiczne”, 45, 2015, s. 5-21.

Fizjolog, przeł. K. Jażdżewska, Warszawa 2003.

I.S. Gilhus, Animals Gods and Humans. Changing Attitudes to Animals in Greek, Romans and Early Christian Ideas, London 2006.

L. Ginzberg, Legendy żydowskie. Księga Rodzaju, przeł. J. Jarniewicz, Warszawa 1997.

R. Graves, R. Patai, Mity hebraiskie. Księga Rodzaju, przeł. R. Gromacka, Warszawa 2002.

S. Kobielus, Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji: Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002

J. Meyendorff, Teologia bizantyjska. Historia i doktryna, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1984.

C. Mango, Historia Bizancjum, przeł. M. Dąbrowska, Gdańsk 1997.

Opowieść o niewidzialnym grodzie Kitieżu. Z legend i podań dawnej Rusi, red. R. Łużny, Warszawa 1988.

Z. Podgórzec, Wokół ikony. Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, Warszawa 1985.

M. Passtoureau, Średniowieczna gra symboli, przeł. H. Igalson-Tygielska, Warszawa 2006.

Siedem niebios i ziemia. Antologia danej prozy bułgarskiej¸preł. T. Dąbek-Wirgowa, Warszawa 1983.

B. Uspienski, Kult św. Mikołaja na Rusi, Lublin 1985.

M. Starowieyski, Zapytaj zwierząt, pouczą, czyli opowiadania wczesnochrześcijańskich pisarzy o zwierzętach, Kraków 2014.

G. van der Leeuw, Fenomenologia religii, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1997.

Zwierzęta, gender, kultura. Perspektywa etyczna, ekologiczna i krytyczna, pod red. A. Barcz, M. Dąbrowskiej, Lublin 2014.

Student

- ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki w zakresie problematyki omawianej na zajęciach, którą może rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej;

- ma uporządkowaną pogłębioną wiedzę obejmującą teorię, terminologię i metodologię historii sztuki, dotyczącą problemów związanych z rozumieniem roli zwierząt i relacji ludzko-zwierzęcych w Europie średniowiecznej, w Bizancjum i kulturach z nim związanych;

- ma uporządkowaną pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji wiedzę z zakresu historii sztuki bizantyjskiej i średniowiecznej;

- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby.

Zaliczenie na podstawie udziału w zajęciach i kolokwium