Tłumaczenie wspomagane komputerowo (CAT) języka C-niemiecki

obowiązkowe

Znajomość języka polskiego (A) na poziomie C2, a obcego (C) przynajmniej na poziomie C1; opanowanie podstaw edycji tekstów i tabel w programach MS Word i Excel (lub podobnych)

w sali

Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy studentów w zakresie wybranych programów wspomagających tłumaczenie pisemne (narzędzi CAT – przede wszystkim MemoQ i SDL Trados), a także rozwijanie przez studentów umiejętności przekładowych z wykorzystaniem możliwości tych programów.

Dla niektórych studentów kurs stanowi kontynuację podobnego kursu prowadzonego na studiach licencjackich. Materiałem ćwiczebnym są teksty (para)specjalistyczne nadające się do tłumaczenia wspomaganego komputerowo.

Kierunek tłumaczenia: C→A i A→C

Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy studentów w zakresie wybranych, stosowanych obecnie bezpłatnych oraz licencjonowanych programów wspomagających tłumaczenie pisemne (narzędzi CAT – przede wszystkim MemoQ i SDL Trados), ich architektury oraz poszczególnych komponentów, a także rozwijanie przez studentów umiejętności przekładowych z wykorzystaniem możliwości tych programów.

Dla (większej) części studentów kurs stanowi kontynuację podobnego kursu prowadzonego w ILS na studiach I stopnia (specjalizacja „Przekład i technologie tłumaczeniowe”). Materiałem ćwiczebnym są teksty (para)specjalistyczne nadające się do tłumaczenia wspomaganego komputerowo (głównie o tematyce technicznej i prawnej), cechujące się średnim i wysokim stopniem trudności tłumaczeniowej.

Kierunek tłumaczenia: C→A i (w mniejszym stopniu) A→C

Nakład pracy studenta:

30 godzin kontaktowych,

20 godz. – przygotowanie do zajęć,

5 godz. – przygotowanie do zaliczenia:

łącznie 55 godzin = 2 punkty ECTS

Główne treści nauczania:

0. Rys historyczny programów wspomagających tłumaczenie: powody ich stworzenia i główne etapy rozwoju

1. Metodologia pracy w oprogramowaniu CAT; możliwości i ograniczenia tych narzędzi oraz wpływ typu tekstu na efektywność pracy w CAT-ach.

2. Zapoznanie z interfejsami obu programów; działania przygotowawcze: korekta tekstów przetwarzanych automatycznie (programami OCR); tworzenie nowych projektów; import plików z tekstem źródłowym i ew. konwersja ich formatów.

2. Wpływ segmentacji na spójność przekładu – przydatność podglądu; środki ostrożności przy korzystaniu z podpowiedzi.

3. Architektura programów MemoQ i SDL Trados: opcje i ustawienia zaawansowane, personalizacja ustawień, główne skróty klawiszowe; (procentowe) stopnie dopasowania odpowiadających sobie segmentów.

4. Korzystanie z zasobów zewnętrznych – głównie słowników elektronicznych/internetowych, baz terminologicznych i korpusów równoległych – w narzędziach CAT.

5. Kontrola jakości w MemoQ i SDL Tradosie, opcje filtrowania, sposoby dokonywania korekty (weryfikacji).

6. Tworzenie glosariuszy (także z rozbudowaną strukturą hasła), ich eksport i import w programach CAT, wykorzystanie bazy SDL MultiTerm.

7. Alignment (dopasowanie tekstu źródłowego i docelowego) – na przykładzie tekstów o wysokim stopniu złożoności; tagowanie elementów tekstu.

8. Korzystanie z konkordancji (na przykładzie jw.).

9. Korzystanie z (wstępnego) tłumaczenia maszynowego – za i przeciw tej funkcji.

10. Normalizacja w odniesieniu do usług tłumaczeniowych: norma ISO 17100:2015; certyfikacja.

FORMY PRACY:

▪ przekład w programach CAT na zajęciach; przekład w domu w wyeksportowanym pliku w formacie dwukolumnowym rtf oraz ponowny import do projektu z kontrolą i zatwierdzeniem;

▪ przygotowanie słownictwa w domu, opracowanie glosariusza CAT-owego na zajęciach (indywidualnie lub w grupie), ćwiczenia z obsługi programów, dyskusja na temat gotowego przekładu.

METODY PRACY:

pokaz, praca indywidualna, praca w grupie, dyskusja

TEMATYKA I RODZAJE TEKSTÓW:

Teksty (para)specjalistyczne z różnych dziedzin, o średnim i wysokim poziomie trudności translacyjnej, nadające się do efektywnego tłumaczenia przy użyciu narzędzi CAT (w tym cenniki, specyfikacje techniczne, wymagania przetargowe, patenty, komunikaty urzędowe, biuletyny oraz inne dokumenty o powtarzalnych elementach treści).

WYMAGANIA NA ZALICZENIE:

1. obecność – dopuszczalne są 2 nieobecności (łącznie z usprawiedliwionymi); student zobowiązany jest uzupełnić we własnym zakresie materiał realizowany w programie CAT podczas jego nieobecności; z uwagi na specyfikę zajęć, w przypadku większej liczby nieobecności decyzja o zaliczeniu i jego ewentualnych warunkach pozostawiona jest prowadzącemu;

2. systematyczne i terminowe przygotowywanie w domu wskazanych zadań;

3. rzetelne wykonanie wskazanych zadań w czasie zajęć;

4. zaliczenie śródsemestralnych testów kontrolnych i/lub sprawdzianu końcowego.

Choć zajęcia mają głównie charakter praktyczny, to zalecana jest lektura przynajmniej części poniższych pozycji (w nawiasach ostrokątnych podano ich dostępność w wybranych bibliotekach UW):

Bogucki, Łukasz (2009): Przekład wspomagany komputerowo. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN <KH, BUW, WLS>

Bowker, Lynne (2008): Computer-Aided Translation Technology. A Practical Introduction. Ottawa: University of Ottawa Press <KH>

Cronin, Michael (2013): Translation in the Digital Age, London & New York: Routledge <KH, BUW> [wyd. pol.: Cronin, Michael (2016): Przekład w epoce cyfrowej. Kraków: Wyd. UJ (przeł. Marta Błaszkowska, Magda Heydel et al.)] <BUW, WLS>

Hejwowski, Krzysztof (2015): Iluzja przekładu. Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym. Katowice: Śląsk [szczególnie Rozdział II: „Proces tłumaczenia” i IX: „Błędy tłumaczeniowe”] <KH, BUW, WLS>

Kozłowska, Zofia; Szczęsny, Anna (2018): Tłumaczenie pisemne na język polski. Kompendium. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN [zwłaszcza Rozdział I: „Podstawy tłumaczenia pisemnego”] <BUW, WLS>

Olohan, Maeve (2016): Scientific and technical translation. London & New York: Routledge <KH, WLS>

Somers, Harold (ed.) (2000): Computers and Translation. A Translator’s Guide. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins <BUW>

von Kleist, Simon (2013): „Quality assurance in computer-assisted technical translations”, Komunikacja Specjalistyczna, nr 6 (2013), s. 25-43; http://www.ks.uw.edu.pl/NUMER_6-2013.pdf

Zajęcia prowadzą do zdobycia następujących kompetencji:

[w zakresie WIEDZY] student zna i rozumie:

- możliwości i ograniczenia narzędzi CAT

- budowę programów CAT oraz ich zaawansowane funkcjonalności

- istniejącą na rynku ofertę bezpłatnych i licencjonowanych programów CAT, jak też ich podstawowe cechy

- techniki tłumaczeniowe stosowane w różnych rodzajach tekstów tłumaczonych przy użyciu narzędzi CAT

- zasady ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego w kontekście przekładu pisemnego przy zastosowaniu narzędzi CAT;

[w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH] student jest gotów do:

- adekwatnego identyfikowania i rozstrzygania problemów komunikacji międzyjęzykowej

- wykonywania przekładu zgodnie z etosem zawodu i zasadami etyki zawodowej

- samodzielnego poszukiwania rozwiązań napotykanych problemów i zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym ich rozwiązaniem

- myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy w ramach prowadzonych projektów tłumaczeniowych

- pracy zespołowej w ramach projektu tłumaczeniowego

[w zakresie UMIEJĘTNOŚCI] student potrafi:

- samodzielnie wykonać przekład w programie CAT oraz ocenić jego jakość

- wykonać glosariusz przy użyciu narzędzia CAT i wykorzystać go w projekcie tłumaczeniowym

- dostosować ustawienia programu CAT do potrzeb projektu

- wykonać alignment (dopasowanie) tekstów

- wykorzystać wiedzę z zakresu translatologii w celu doboru optymalnych technik w procesie tłumaczenia

- w sposób zrozumiały także dla niespecjalistów rozmawiać o przekładzie z jego zleceniodawcami, w tym odpowiednio uzasadniać podjęte decyzje i zastosowane strategie/techniki tłumaczeniowe

- prowadzić dyskusję na temat przekładu, rozumianego zarówno jako proces, jak i produkt, uwzględniając różne punkty widzenia i najnowsze wyniki badań translatologicznych

Ocena ciągła (podstawa: kontrola obecności, bieżące przygotowanie do zajęć, aktywność oraz wykonywane samodzielnie – na zajęciach i w domu przekłady), pisemne sprawdziany śródsemestralne i końcowy sprawdzian pisemny. Każdy z wymogów musi zostać spełniony z osobna, dlatego nie określa się ich udziału w ocenie.

Kryteria oceny prac pisemnych:

99–100% – 5!

98–91% – 5

90–86% – 4,5

85–76% – 4

75–71% – 3,5

72–60% – 3

poniżej 60% – 2 (nzal)